“ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ”: συνέντευξη στην εφημερίδα “Η ΑΥΓΗ”

“ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ”: συνέντευξη στην εφημερίδα “Η ΑΥΓΗ”

/ENGLISH/ “PERIPLUS”: an interview to a Hellenic newspaper

“Η ΑΥΓΗ” (ΣΑΒΒΑΤΟ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ / ΜΟΥΣΙΚΗ

Συνέντευξη-επιμέλεια: ΘΑΝΟΣ ΜΑΝΤΖΑΝΑΣ
 

“ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΓΕΦΥΡΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΧΟΣ, ΑΛΛΑ ΜΕΣΟΝ…”

 

Θάνος Μαντζάνας: Η μουσική είναι για εσένα μια εσωτερική ανάγκη/κατάθεση ψυχής, ένα πολύτιμο ίσως χόμπι, ή μια δεύτερη (επαγγελματική) ασχολία;

Μιχάλης Λουκοβίκας: Η ενασχόληση με τη μουσική (πρέπει να) είναι εσωτερική ανάγκη/κατάθεση ψυχής για όλους, ακόμη και για τους ερασιτέχνες χομπίστες. Για μένα, επιπλέον, είναι ένα επάγγελμα-λειτούργημα που οφείλεις να το υπηρετείς πιστά και με συνέπεια. Να γιατί έγινα και δημοσιογράφος…

Periplus / deambulações luso-gregas

ΘΜ: Θεωρείς την μουσική τού “Περίπλους” world/ethnic, απλά μεσογειακή λαϊκή μουσική, ή της δίνεις κάποιο άλλο όνομα; Πιστεύεις αλήθεια ότι εμπεριέχει και μερικά στοιχεία new age – έστω και με την ευρύτερη έννοια του όρου – ή όχι;

ΜΛ: Αυτές οι οριοθετήσεις ποτέ δεν με ενδιέφεραν. Άλλωστε, έμποροι τις επινόησαν. Με “Το Χρυσάφι τ’ Ουρανού”, σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, που κυκλοφόρησε δίγλωσσο και στην Πορτογαλία, επιχείρησα ένα ταξίδι από τη Δύση στην Ανατολή. Και ο “Περίπλους” ταξίδι είναι: “Voyaging music”…

ΘΜ: Στα κείμενα του CD αναφέρεις ότι προσπάθεια σας ήταν να δημιουργήσετε “γέφυρες” μεταξύ χωρών, λαών και πολιτισμών. Είναι λοιπόν ένα έργο που έχει περισσότερες και μεγαλύτερες διαστάσεις από την καθαρά μουσική; Και υπάρχει μήπως περίπτωση αυτή η διαπολιτισμική παράμετρος να υποσκέλισε έστω και μερικά την μουσική φύση τού εγχειρήματος;

ΜΛ: Όταν δυο ή περισσότεροι καλλιτέχνες από διαφορετικές κουλτούρες αποφασίζουν να συνεργαστούν, αν δεν χρησιμοποιήσουν κάποια διεθνή “διάλεκτο”, κατά κανόνα δυτικότροπη, οφείλουν να δημιουργήσουν “διαύλους” επικοινωνίας. Οι “γέφυρες” δεν είναι στόχος αλλά μέσον. Σκοπός είναι η δημιουργία καλλιτεχνικού έργου.

ΘΜ: Είσαι ικανοποιημένος από τις μέχρι τώρα πωλήσεις του CD, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι εμπορικές δυνατότητες αυτής αλλά και όποιας άλλης ανάλογης ελληνικής δουλειάς στην παγκοσμιοποιημένη δισκογραφική αγορά;

ΜΛ: Εμπορικότητα που αποθεώνει το mainstream σκοτώνοντας τη δημιουργικότητα; Μήπως ο “Περίπλους” είναι δυσνόητος; Το πρόβλημα, συνεπώς, εντοπίζεται στα μαζικά μέσα προβολής… Ευτυχώς, υπάρχουν εναλλακτικές αγορές και δίκτυα  προώθησης. Στην Πορτογαλία πάμε καλά! Τώρα ετοιμαζόμαστε για Βραζιλία! Στην Ελλάδα; Το παλεύουμε…

Periplus / Luso-Hellenic Wanderings

ΘΜ: Ο δίσκος αυτός υλοποιήθηκε ενώ είχε ήδη ξεκινήσει η οικονομική και όχι μόνο κρίση που ταλανίζει την χώρα μας από το ’10. Αυτή η συγκυρία, οι συνθήκες και οι συνέπειες της, επηρέασαν καθόλου τη δημιουργική διαδικασία του και, αν ναι, με ποιον τρόπο;
Θα ήταν δυνατή η κυκλοφορία αυτού του υλικού δίχως τις επιχορηγήσεις που δεχθήκατε και μάλιστα αποκλειστικά από πορτογαλικούς φορείς; Και με την ευκαιρία, τί έχεις να πεις για την πολιτισμική πολιτική του επίσημου ελληνικού κράτους στην εποχή των Μνημονίων και ειδικά για το σκέλος των σχετικών χρηματοδοτήσεων;

ΜΛ: Ο “Περίπλους” θα ήταν αδιανόητος δίχως τις επιχορηγήσεις από την Ένωση Πορτογάλων Δημιουργών (SPA) και την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα του Γκιμαράες. Στην Πορτογαλία τηρούνταν κάποιες διαδικασίες (τώρα πλέον κόπηκαν). Δεν ήταν όπως εδώ όπου τραγουδάμε κιόλας ότι “φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα κι ιστορία οι παρέες”… Συνέπεια της διαχρονικής ανυπαρξίας πολιτιστικής (ή όποιας άλλης) πολιτικής. Εμείς προωθούμε τον πολιτισμό τής Ελλάδας στο εξωτερικό και αυτή, αντί για “ευχαριστώ”, μας μετατρέπει σε νέους “(Ιωσήφ) Κ.” να περιμένουμε έξω από τον “Πύργο” να μας δεχθεί κάποιος μεγαλοσχήμονας…

ΘΜ: Και τα επόμενα σχέδια σου, αναφορικά με το “Περίπλους” και όχι μόνο;

ΜΛ: Ο “Περίπλους” αναδείχθηκε σε ένα από τα καλύτερα album τής χρονιάς στην Πορτογαλία και προτάθηκε για βράβευση (βραβείο SPA στον καλύτερο δίσκο τού 2012). Είχα τη μεγάλη τύχη να συνεργαστώ με έναν σπουδαίο καλλιτέχνη και άνθρωπο: την Αμέλια Μουζ! Έτσι, καμιά δυσκολία δεν είναι ανυπέρβλητη. Το ταξίδι συνεχίζεται…

●

Ο “Περίπλους” στο Festival Músicas do Mundo τού Sines

ΘΜ: Ποιο ήταν το κυριότερο στοιχείο που σε έλκυσε στην δουλειά τού Μιχάλη Λουκοβίκα και σε έκανε να συνεργαστείς μαζί του;

Amélia Muge: Ο Μιχάλης Λουκοβίκας φτιάχνει μουσική τού μέλλοντος. Συνδυάζει με μοναδικό τρόπο τη Δύση με την Ανατολή, το παραδοσιακό με το έντεχνο, τον χώρο και τον χρόνο. Και με άψογο τρόπο επιλέγει την ποίηση που μελοποιεί, όπως π.χ. του Άρη Αλεξάνδρου.

ΘΜ: Πιστεύεις ότι το έργο αυτό υπερβαίνει τις διαστάσεις ενός δίσκου και έχει ευρύτερες πολιτισμικές; Θα έλεγες ότι ανήκει τόσο στην πορτογαλική όσο και στην ελληνική μουσική ή είναι κάτι άλλο, διαφορετικό που προκύπτει από τη συνένωση αυτών των δύο και όχι μόνο;

AM: Ο “Περίπλους” είναι μια διαδικασία δημιουργίας και μύησης. Ασχολούμαστε με μουσικές και κουλτούρες αρχαιότερες των χωρών μας. Ή πλέουμε σε άλλες θάλασσες, όπως με τη morna τού Πράσινου Ακρωτηρίου. Ο ορίζοντας αυτού του έργου υπερβαίνει τον ορίζοντα των δυο πολιτισμών μας.

ΘΜ: Είναι τελικά η θάλασσα το κυριότερο στοιχείο που συνδέει τους πολιτισμούς και τις κουλτούρες Ελλάδας και Πορτογαλίας ή υπάρχει και κάτι άλλο και σημαντικότερο;

AM: Σημαντικότερος είναι ο τρόπος πλοήγησης στη “θάλασσα του νου” και τον “ωκεανό των ήχων”, με την πυξίδα να δείχνει την “Ιθάκη”, συνδυάζοντας φαντασία και γνώση, δημιουργία και όραμα, προσηλωμένοι στο καλλιτεχνικό μας έργο – αλλά πάντα σε επαφή με την πραγματικότητα.

●

>> Σχόλια για τον “ΠΕΡΙΠΛΟΥ” στον πορτογαλικό Τύπο

ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ – βιογραφικό

ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ – βιογραφικό

/ENGLISH/ MICHALES LOUKOVIKAS – bio

Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ, γόνος μουσικής οικογένειας της Ξάνθης, διδάχθηκε μουσική από τον πατέρα του, στο πλευρό τού οποίου έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα στα 15 του ως μουσικός (ακορντεόν, κιθάρα και τραγούδι), ασχολούμενος με διάφορα είδη: ποικίλη μουσική τού κόσμου, rock, μελοποιημένη ποίηση, τραγουδοποιία, μουσική για θέατρο και κινηματογράφο, ρεμπέτικο, ιδίως σμυρναίικο, και τροπική (modal) μουσική.

Σπουδάζοντας στη Θεσσαλονίκη, διηύθυνε φοιτητικά μουσικά σχήματα, και αργότερα συμμετείχε σε ρεμπέτικα και λαϊκά συγκροτήματα. Υπήρξε μέλος τής ομάδας Ευρυδίκη, που έγραφε και ανέβαζε έργα για ποικίλα θεατρικά είδη (θέατρο, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών), επιμελούμενος και τη μουσική τους (σύνθεση ή επιλογή μουσικών θεμάτων). Συνέβαλε επίσης στην ηχητική υπόκρουση της ταινίας Ιστορίες μιας κερήθρας (1981), του Νίκου Βεργίτση, ως δημιουργός τού μουσικού θέματος, τραγουδιστής και μουσικός.

Πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εργάστηκε ως καθηγητής αγγλικών, μεταφραστής, εκδότης (εκδόσεις Έρευνα), και δημοσιογράφος (εφημερίδες Μακεδονία, Θεσσαλονίκη, και Αγγελιοφόρος, ραδιοσταθμοί ΕΡΤ3), με ειδικότητα τη διεθνή σκηνή και τον πολιτισμό (ειδησεογραφία, αναλύσεις, ιστορικά χρονικά, μουσική, τέχνη, εκπαίδευση, κύρια άρθρα). Έγραψε κείμενα περί μουσικής σε ειδικά έντυπα, και συνεργάστηκε σε ραδιοφωνικές μορφωτικές εκπομπές (κείμενα, μουσική επιμέλεια, παρουσίαση).

Θέλοντας να εμβαθύνει στις διαφορές τής μουσικής Δύσης και Ανατολής, εστίασε την προσοχή του στην τροπική παράδοση, λαϊκή ή κλασική. Κρίσιμοι σταθμοί στην έρευνά του ήταν η γνωριμία του με τον Ross Daly το 1987, και η συμμετοχή του στη Διεθνή Μουσικολογική Συνάντηση των Δελφών περί μεσογειακής μουσικής το 1988.

Μια σειρά άρθρων του για τις πολιτισμικές ανταλλαγές στη Μεσόγειο, με τίτλο Μεσογείου παράπλους (εφημερίδα Θεσσαλονίκη), μετεξελίχθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή μακράς διάρκειας (πάνω από δώδεκα χρόνια: 1998-2010, 9,58 fm, ΕΡΤ-3) και μεγάλης ακροαματικότητας. Είχαν προηγηθεί εκπομπές όπως Flamenco: το ρεμπέτικο της Ανδαλουσίας, προσαρμόζοντας στα ελληνικά το βιβλίο Η τέχνη τού flamenco, τού Donn Pohren, κι επισημαίνοντας τις ομοιότητες ανάμεσα στα δυο είδη. Συμμετείχε, επιπλέον, μαζί με μουσικούς παραγωγούς τού σταθμού, στον δίσκο Ραδιο…+θέσεις (2002).

Συνεργάστηκε ως μουσικός με τον συνθέτη και μουσικό παραγωγό Πάρι Παρασχόπουλο στη μουσική τού θεατρικού έργου Αλεξάνδρεια-Αθήνα (2003), για τους Βίους παραλλήλους των ποιητών Κωνσταντίνου Καβάφη και Κωστή Παλαμά, που ανέβασε το θέατρο τέχνης Ακτίς Αελίου. Επίσης συνέπραξε με τον συγγραφέα, ερευνητή και τραγουδοποιό Θωμά Κοροβίνη σε συναυλίες.

 

 

 
Αποτέλεσμα της έρευνάς του γύρω από την τροπική μουσική ήταν Το Χρυσάφι τ’ Ουρανού (2008), ένα ταξίδι Δύσης-Ανατολής, σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, με τη συμμετοχή 35 κορυφαίων μουσικών (όπως οι Ross Daly, Γιώργος Ανδρέου, Μάνος Αχαλινωτόπουλος, Κυριάκος Γκουβέντας, Κώστας Θεοδώρου, Ανδρέας Καρακότας, Χάρης Λαμπράκης κι Ελένη Τσαλιγοπούλου). Παρουσίασε το Χρυσάφι (φωνή, πιάνο, ακορντεόν) στο Μικρό Θέατρο της Θεσσαλονίκης, παρέα με τον Κ. Θεοδώρου (κοντραμπάσο, κιθάρα, κρουστά).

Η γνωριμία του με την Amélia Muge στη “Διαδικτυακή θάλασσα” οδήγησε σε καρποφόρα συνεργασία, αρχικά με τη δική του απόδοση στ’ αγγλικά των τραγουδιών της στην έκδοση Uma Autora, 202 Canções (2009), κι έπειτα με την ερμηνεία της στα πορτογαλικά των ποιημάτων στο Χρυσάφι τ’ Ουρανού, στο δίγλωσσο βιβλίο με δίσκο, O Ouro do Céu / Ares Alexandrou por Michales Loukovikas (2011), που παρουσιάστηκε στο βιβλιοπωλείο Buchholtz τής Λισαβόνας. Η Αμέλια και ο Μιχάλης εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στον ίδιο χώρο το 2010, παίζοντας παρέα με τον πιανίστα Filipe Raposo.

Οι δυο τους, δουλεύοντας on line, συνθέτοντας μουσική ή διασκευάζοντας αρχαία και παραδοσιακά τραγούδια, πραγματοποίησαν έναν ελληνοπορτογαλικό περίπλου: Periplus / deambulações luso-gregas (Luso-Hellenic Wanderings στη διεθνή έκδοση, 2012), με προσκεκλημένους την ποιήτρια Hélia Correia, την Ε. Τσαλιγοπούλου και το φωνητικό σύνολο Outra Voz. Ο Περίπλους παρουσιάστηκε στο Γκιμαράες (Centro Cultural Vila Flor), τη Λισαβόνα (Culturgest), το Sines (Festival Músicas do Mundo), την Θεσσαλονίκη (Δημήτρια, Womex), την Αθήνα (βιβλιοπωλείο Ιανός), και το Rio de Janeiro (Festival Tão Longe, Tão Perto, για τη μουσική και την ποίηση, στο Πανεπιστήμιο της Βραζιλίας), με τέσσερις συναυλίες, οι δυο σε σύμπραξη με το σχήμα Música Surda.

Ο Μιχάλης συμμετείχε στη δουλειά τής Αμέλιας σε στίχους τής Amália Rodrigues, Amélia com versos de Amália (καλλιτεχνική συνδιεύθυνση, σύνθεση, ενορχήστρωση, και απόδοση των στίχων τής Αμάλιας στ’ αγγλικά, 2014). Πήρε επίσης μέρος σε συναυλίες τής Αμέλιας στο Alte (Αλγκάρβ), στην Αίθουσα Carlos Paredes (Μπενφίκα, Λισαβόνα), και στην Πόλη των Παραδόσεων (INATEL, Λισαβόνα).

Το τελευταίο εγχείρημα των Amélia Muge και Μιχάλη Λουκοβίκα, ARCHiPELAGOS / Passagens (ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ / Δίαυλοι) (2017), πρωτοπαίχθηκε στο θέατρο Sãο Luiz τής Λισαβόνας τον Νοέμβρη τού 2017, με εξαιρετικές κριτικές στον Τύπο. Στην Ελλάδα, παρουσιάστηκε στον Ιανό τής Αθήνας, τον Μάιο του 2018, με ανάλογη υποδοχή. Ειδικοί προσκεκλημένοι στο Αρχιπέλαγος είναι η ποιήτρια H. Correia και πάλι, ο συνθέτης Γ. Ανδρέου, οι τραγουδιστές Teresa Campos, Α. Καρακότας, Catarina Moura και Rita Maria, το γυναικείο παραδοσιακό φωνητικό σύνολο Cramol, της Εργατικής Βιβλιοθήκης τής Oeiras, και η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων Θανάσης Τσιπινάκης, του Δήμου Πατρέων.

Το ταξίδι συνεχίζεται…

● Με αφετηρία το Αρχιπέλαγος (το Αιγαίο) του Friedrich Hölderlin, και συγκινημένοι από την τραγωδία Ορέστης τού Ευριπίδη (408 ΠΚΧ), ταξιδεύουμε στη Συρία για ν’ ακούσουμε έναν αρχαίο ύμνο (1400 ΠΚΧ) ως νανούρισμα… αφύπνισης, ή ως μοιρολόι για τη Μάγισσα Θάλασσα και το δράμα των προσφύγων. Διασχίζοντας τη Μεσόγειο και τις Ηράκλειες Στήλες, περιπλέουμε τη Μακαρονησία (τις Μακάρων νήσους, τα Ηλύσια: Αζόρες, Μαδέρα, Κανάρια και Πράσινο Ακρωτήρι) αναζητώντας την Cesária Évora.

Επιστροφή στην Ελλάδα, με τη Σαπφώ να τραγουδά τον έρωτα και τη μοναξιά, αλλά και στην Πορτογαλία, με την κόπωση του είναι, του Fernando Pessoa. Από την ταβέρνα τού λιμανιού, όπου οι João de Deus, Γιώργος Μητσάκης και Βασίλης Τσιτσάνης τραγουδούν για ταξίδια δίχως γυρισμό, πετούμε σε νησιά τής φαντασίας: την Ουτοπία, την Ιθάκη τής Πηνελόπης, και την Χώρα τού Ποτέ, με τα παιδιά που χάθηκαν χορεύοντας… ζωναράδικο!

Η Hélia Correia μας “προσγειώνει” στην εποχή τής ένδειας, χωρίς θεούς ή Αργοναύτες, δίχως πόλη ή Αγορά, με τον Πάνα νεκρό στα νησιά τού Αιγαίου, στον χαμό τής Ελλάδας, ή στην Αλεξάνδρεια τυλιγμένη στις φλόγες, στον αντίποδα της δημοκρατίας τού Περικλή, υπό τους ήχους τού Πένθιμου εμβατηρίου τού Ludwig van Beethoven.

Στα τραγούδια τής νοσταλγίας, ο Τσιτσάνης συναντά τους Rosalía de Castro, José Niza, Armando Soares, και Violeta Parra, καθώς σμίγουν Ελλάδα, Γαλικία, Πορτογαλία, Πράσινο Ακρωτήρι και Χιλή, για ν’ ακολουθήσουν οι χαρές και οι χοροί τού νόστου, με τον José Saramago και τον Γιώργο Ανδρέου. Άλλη μια συνάντηση, στους μύθους των κυμάτων, είναι εκείνη του μεσαιωνικού βάρδου Martín Codax με τον συνθέτη τού σμυρναίικου ρεμπέτικου Παναγιώτη Τούντα, καταλήγοντας σ’ ένα γλέντι με μιαν ιδιόμορφη ελληνοπορτογαλική και αφροανδαλουσιανή bulería: όσοι πιστοί (στην τέχνη) προσέλθετε – είστε όλοι ευπρόσδεκτοι!

●

Κάποιες συναυλίες και φεστιβάλ

● Φεβρουάριος 2012: Centro Cultural Vila Flor (Guimarães, Πορτογαλία).
● Φεβρουάριος 2012: Culturgest (Λισαβόνα).
● Ιούλιος 2012: Festival Músicas do Mundo (Sines, Πορτογαλία).
● Οκτώβριος 2012: Womex (Θεσσαλονίκη).
● Οκτώβριος 2012: Ιανός (Αθήνα, Περίπλους).
● Μάιος 2013: Festival Tão Longe, Tão Perto (Rio de Janeiro, Βραζιλία).
● Οκτώβριος 2013: Δημήτρια (Θεσσαλονίκη).
● Νοέμβριος 2017: Θέατρο Sãο Luiz (Λισαβόνα, Αρχιπέλαγος).
● Μάιος 2018: Ιανός (Αθήνα, Αρχιπέλαγος).

Ο Περίπλους στο Guimarães με τους: Μάνο Αχαλινωτόπουλο (κλαρίνο, φωνή), Κυριάκο Γκουβέντα (βιολί πεντάχορδο, μαντολίνο), Χάρη Λαμπράκη (νέυ, φλογέρα με ράμφος), Ricardo Parreira (πορτογαλική κιθάρα), António Quintino (κοντραμπάσο), Filipe Raposo (πιάνο), José Salgueiro (κρουστά), και τη μαζική συμμετοχή τής χορωδίας Outra Voz.

Διακρίσεις τού Περίπλου

● Η Ένωση Πορτογάλων Δημιουργών (SPA) τον περιέλαβε στις τρεις κορυφαίες μουσικές παραγωγές τού 2012.
● Η κριτική επιτροπή τού ιστότοπου Sopa da Pedra τον ανέδειξε ως το καλύτερο album τής χρονιάς.
● Η εφημερίδα Expresso ως τον 2ο καλύτερο δίσκο.
● Οι Crónicas da Terra τής ραδιοφωνίας Terra Pura ως το 2ο καλύτερο album folk μουσικής στην Ευρώπη.
● Οι Mundofonias τής Ισπανικής Ραδιοτηλεόρασης τον περιέλαβαν στους καλύτερους δίσκους τής χρονιάς διεθνώς.
● Προτάθηκε επίσης στο βρετανικό περιοδικό fRoots για τα δέκα κορυφαία album τού 2012.

●

Οι αρπισμοί τής Εισαγωγής
τού Νανουρίσματος
από Το Χρυσάφι τ’ Ουρανού

Δισκογραφία

● 2002: Ραδιο… +θέσεις, Μουσικοί παραγωγοί τού 9,58 fm
● 2003: Αλεξάνδρεια – Αθήνα, Πάρις Παρασχόπουλος, Ακτίς Αελίου
● 2008: Το Χρυσάφι τ’ Ουρανού, Μιχάλης Λουκοβίκας, Άρης Αλεξάνδρου
● 2009: Uma Autora, 202 Canções, Amélia Muge
● 2011: O Ouro do Céu / Ares Alexandrou por Michales Loukovikas
● 2012: Periplus / deambulações luso-gregas, Amélia Muge, Μιχάλης Λουκοβίκας
● 2012: Periplus / Luso-Hellenic Wanderings (διεθνής έκδοση)
● 2014: Amélia com Versos de Amália, Amélia Muge, Amália Rodrigues
● 2017: ARCHiPELAGOS / Passagens, Amélia Muge, Μιχάλης Λουκοβίκας

Ο Περίπλους στις Μουσικές τού Κόσμου τού Sines με τους: Catarina Anacleto (τσέλλο), Manuel Maio (βιολί, μαντολίνο), Νίκο Παραουλάκη (νέυ, φλογέρα με ράμφος), António Quintino (κοντραμπάσο), José Salgueiro (κρουστά), Miguel Tapadas (πιάνο).

>> AMÉLIA MUGE – βιογραφικό

MICHALES LOUKOVIKAS – bio

MICHALES LOUKOVIKAS – bio

/ΕΛΛΗΝΙΚΑ/ ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΟΒΙΚΑΣ – βιογραφικό

MICHALES LOUKOVIKAS, born in a Thracian musical family, was taught music by his father, with whom he made his first professional steps at 15, as a musician (accordion, guitar) and singer, taking an interest in various genres: varied world music, rock, music based on poetry, songwriting, theatre and film music, rebetiko, especially the school of Smyrna, and modal music.

Studying in Thessaloniki, he directed student musical ensembles, and later participated in rebetiko and popular musical groups. He was a member of the Eurydice company, writing and producing plays for various genres (theatre, puppetry, shadow plays), where he also composed or selected musical themes. Besides, he contributed to the soundtrack of the film Stories of a Honeycomb (1981), by Nikos Vergitsis, as a composer (theme music), singer and musician.

He graduated in English Language and Literature from the Aristotle University of Thessaloniki and worked as a teacher and translator of English, publisher (Research publishers), and journalist (Macedonia, Thessaloniki, and Angeliophoros newspapers, Hellenic Broadcasting Corporation (ERT) radio stations), specializing on the international arena, and culture (news, analyses, chronicles, music, art, education, and editorials). He wrote texts on music for special publications, and collaborated on radio educational programs (texts, selection of music, presentation).

Wishing to delve into the differences between the Oriental and Occidental music, he focused on the modal tradition, folk or classical. Turning points in his research were his acquaintance with Ross Daly in 1987, and his participation in the International Musicological Symposium at Delphi on Mediterranean music in 1988.

A series of articles on cultural exchange in the Mediterranean, entitled Mediterranean Paraplus (a term similar to Periplus, Thessaloniki newspaper), evolved into a successful radio program lasting for more than twelve years (1998-2010, 9.58 fm, ERT3). It followed programs such as Flamenco: the Rebetiko of Andalusia, where he adapted Donn Pohren’s The Art of Flamenco, indicating the similarities between the two genres. In addition, he took part, together with other musical producers of the radio station, in the album Radio… com+positions (2002).

He worked as a musician with the composer and musical producer Paris Paraschópoulos for the theatrical play Alexandria–Athens (2003), on the Parallel Lives of the poets Constantine Cavafy and Kostís Palamás, produced by the art company Aktis Aeliou, Thessaloniki. He also teamed up with the writer, researcher and songwriter Thomás Korovinis in concerts.

 

 

 

 

A result of his research in modal music was The Gold in the Sky (2008), a West-to-East musical voyage based on Ares Alexandrou’s poetry, featuring 35 distinguished musicians (such as Manos Achalinotópoulos, Giorgos Andreou, Ross Daly, Kyriakos Gouventas, Andreas Karakotas, Harris Lambrakis, Kostas Theodorou, and Eleni Tsaligopoulou). He presented the Gold (voice, piano, accordion) in the Small Theatre, Thessaloniki, in company with K. Theodorou (double bass, guitar, percussion).

His meeting with Amélia Muge in the “Internet sea” led to a productive partnership, initially with his English adaptation of her songs in Uma Autora, 202 Canções (2009), and then with her Portuguese version of The Gold in the Sky poems, in the bilingual book-disc O Ouro do Céu / Ares Alexandrou por Michales Loukovikas (2011), presented in the bookstores Buchholtz, Lisbon. Amélia and Michales appeared for the first time together in the same hall, playing in company with the pianist Filipe Raposo in 1910.

Adapting ancient and traditional songs, as well as composing originals on line, Amélia and Michales carried out their Periplus / deambulações luso-gregas (Luso-Hellenic Wanderings in the international edition, 2012), with the poetess Hélia Correia, the singer E. Tsaligopoulou, and the vocal ensemble Outra Voz, as special guests. Periplus was presented in Guimarães (Centro Cultural Vila Flor), Lisbon (Culturgest), Sines (Festival Músicas do Mundo), Thessaloniki (Demetria Festival, Womex), Athens (Ianos bookstores), and Rio de Janeiro (Festival Tão Longe, Tão Perto, on music and poetry, at the University of Brazil, in four concerts, two of them together with the ensemble Música Surda.

Michales participated in Amélia’s work on Amália Rodrigues’ verses, Amélia com versos de Amália (2014), as artistic co-director, composer, arranger, and with Amália’s verses adapted into an English version. He also took part as a guest in Amélia’s concerts in Alte (Algarve), Auditório Carlos Paredes (Benfica, Lisbon), and City of Traditions (INATEL, Lisbon).

Amélia and Michales’ latest project, ARCHiPELAGOS / Passages (2017), was premiered at the Sãο Luiz Theatre, Lisbon, in November 2017, with excellent reviews in the press. In Greece, it was presented at Ianos, Athens, in May 2018, with equal reception. Special guests in this venture were the poetess H. Correia again, the composer G. Andreou, the singers Teresa Campos, A. Karakotas, Catarina Moura and Rita Maria, the women’s traditional vocal ensemble Cramol of the Workers’ Library in Oeiras, and the Plucked Strings Orchestra Thanasis Tsipinakis of the Municipality of Patras.

The voyage goes on…

● With Friedrich Hölderlin’s Archipelago (i.e. the Aegean) as a starting point, and deeply moved with Euripides’ tragedy Orestes (408 BCE), we voyage to Syria to listen to an ancient hymn (1400 BCE) as a lullaby of… awakening, or as a lament on the Sorceress Sea and the refugees’ drama. Crossing the Mediterranean and the Pillars of Heracles, we sail around Macaronesia (Macárōn nẽsoe, or Elysium: the Azores, Madeira, the Canaries and Cape Verde) in search of Cesária Évora.

We sail back to Greece, with Sappho singing about love (Eros) and loneliness, or to Portugal, with Fernando Pessoa’s weariness of being. From a harbour’s tavern, where João de Deus, Giorgos Mitsakis and Vasilis Tsitsanis sing of voyages with no return, we fly to imaginary islands: Utopia, Ithaca of Penelope, and Neverland, where lost kids dance a… Thracian traditional dance!

Hélia Correia “takes us down to earth” in times of indigence, without gods or Argonauts, polis or agora, with Pan dead on the Aegean islands, in the ruin of Hellas, or in Alexandria engulfed in flames, in the antipode of Pericles’ democracy, to the accompaniment of Ludwig van Beethoven’s Marcia funebre.

In the songs of nostalgia, Tsitsanis meets Rosalía de Castro, José Niza, Armando Soares, and Violeta Parra, as Greece, Galicia, Portugal, Cape Verde, and Chile are joined together. Joys and dances of nostos follow, with José Saramago and Giorgos Andreou. Another meeting, on the sea waves, is that between the medieval minstrel Martín Codax and the rebetiko composer Panagiotis Tountas, concluding the voyage in a feast with a peculiar Greco-Portuguese and Afro-Andalusian bulería: o come, all ye faithful (to art) – you are all welcome!

●

Some concerts and festivals

• February 2012: Centro Cultural Vila Flor (Guimarães, Portugal).
• February 2012: Culturgest (Lisbon, Portugal).
• July 2012: Festival Músicas do Mundo (Sines, Portugal).
• October 2012: Womex (Thessalonica, Hellas).
• October 2012: Ianos (Athens, PERiPLUS).
• May 2013: Festival Tão Longe, Tão Perto (Rio de Janeiro, Brazil).
• October 2013: Demetria Festival (Thessaloniki, Hellas).
• November 2017: Teatro Sãο Luiz (Lisbon, ARCHiPELAGOS).
• May 2018: Ianos (Athens, ARCHiPELAGOS).

Periplus in Guimarães with: Manos Achalinotopoulos (folk clarinet, voice), Kyriakos Gouventas (5-string violin, mandolin), Harris Lambrakis (ney, blockflute), Ricardo Parreira (guitarra portuguesa), António Quintino (double bass), Filipe Raposo (piano), José Salgueiro (percussion), and the choir Outra Voz participating en masse.

Periplus distinctions

• The Society of Portuguese Authors (SPA) selected the disc among the three best albums of 2012.
• The jury of the Sopa da Pedra blogspot elected it as the best album of the year.
• The Expresso newspaper as the 2nd best disc.
• Crónicas da Terra of Terra Pura radio as the 2nd best folk album in Europe.
• Mundofonias of RTVE selected it among the best discs of 2012 in the world.
• Periplus was also nominated for the British fRoots charter with the ten best albums of the year.

●

Discography

Lullaby’s Intro from The Gold in the Sky

• 2002: Radio… com+positions, 9.58 fm music producers
• 2003: Alexandria – Athens, Paris Paraschopoulos, Actis Aeliou theatrical company
• 2008: The Gold in the Sky, Michales Loukovikas, Ares Alexandrou
• 2009: Uma Autora, 202 Canções, Amélia Muge
• 2011: O Ouro do Céu / Ares Alexandrou por Michales Loukovikas
• 2012: Periplus / deambulações luso-gregas, Amélia Muge, Michales Loukovikas
• 2012: Periplus / Luso-Hellenic Wanderings (international edition)
• 2014: Amélia com Versos de Amália, Amélia Muge, Amália Rodrigues
• 2017: ARCHiPELAGOS / Passagens, Amélia Muge, Michales Loukovikas

Periplus at Sines Músicas do Mundo with: Catarina Anacleto (cello), Manuel Maio (violin, mandolin), Nikos Paraoulakis (ney, blockflute), António Quintino (double bass), José Salgueiro (percussion), Miguel Tapadas (piano).

>> AMÉLIA MUGE – bio

AMÉLIA MUGE – bio

AMÉLIA MUGE – bio

/ΕΛΛΗΝΙΚΑ/ AMÉLIA MUGE – βιογραφικό

Amélia Muge started singing and composing while studying piano, guitar and music education in Mozambique where she was born. She also studied History, communication and training for development in the University of Maputo, as well as music for animation, design, drawing and audio-visual arts in Portugal where she moved in 1984.

 

 

 

 
She has participated in projects related to music, poetry, dance, theatre, animation, multimedia, visual arts, training for local development, and also written and drawn books for children. She has worked with musicians such as José Mário Branco, Fausto, Júlio Pereira (Portugal); Amancio Prada, Ester Formosa, Camerata Meiga (Spain); Elena Ledda, Lucilla Galeazzi, Riccardo Tesi (Italy); and Pirin Folk Ensemble (Bulgaria). She has composed for other artists such as Mísia, Ana Moura, Cristina Branco, Camané, Pedro Moutinho, Gaiteiros de Lisboa, Mafalda Arnauth, Ana Laíns, and produced other artists’ discs.

Múgica, her first solo album, was released in 1992, followed by Todos os Dias two years later. The latter was included in the “100 best Portuguese music albums ever” by the Público newspaper; she was also nominated for the Blitz review prizes as best female singer. Around that time she started directing and adapting TV cartoon soundtracks into Portuguese – a work that lasted for almost ten years.

Taco a Taco

 

 

 
She was awarded the Zeca Afonso Prize twice: in 1995 for Maio Maduro Maio, dedicated to Zeca’s work and presented together with J.M. Branco and João Afonso, and for her new disc, Taco a Taco, in 1998. That year she also collaborated in Novas Vos Trago, where traditional romances were recreated, in Terras de Canto with E. Ledda and L. Galeazzi, and in As vozes embarcam with the Pirin Bulgarian Voices in the Lisbon Expo ’98. In 2002 she released A Monte in Portugal and Germany.

 
Her children’s play O Dono do Nada was staged in Sintra in 2003 and three years later in Lisbon. Her album Não Sou Daqui was released in 2007, followed by the disc-book Uma Autora, 202 Canções – as many as her songs registered in the Society of Portuguese Authors (SPA) in 2009. The next year she was invited by the Guimarães European Capital of Culture 2012 to direct the vocal group Outra Voz, while in 2011 she was honoured as one of the most important fado lyricists and composers by SPA.

 
Working with Michales Loukovikas, she adapted into Portuguese his book-disc The Gold in the Sky (O Ouro do Céu), based on Ares Alexandrou’s poetry, and published in Portugal in 2011. This partnership continued with Periplus / deambulações luso-gregas, released in February 2012, featuring music and poetry from Portugal and Hellas, with Hélia Correia, Eleni Tsaligopoulou and Outra Voz as special guests. Its international edition, Periplus / Luso-Hellenic Wanderings, was released in Greece in October. In the meantime, Amélia participated in the production of Ruelles in France, where children interacted with guest artists from Lusophone countries and sang their songs.

Her next work Amélia com versos de Amália, based on Amália Rodrigues‘ verses, was released immediately after her collaboration with Kronos Quartet in their Lisbon concert in November 2014. It was presented in Culturgest in January 2015, and rated as the best album of 2014 in Portugal (Expresso and Público).

Amélia Muge and Michales Loukovikas’ latest project, ARCHiPELAGOS / Passages, issued in November 2017, was premiered at the Sãο Luiz Theatre, Lisbon, with excellent reviews in the press. In Greece, it was presented at Ianos, Athens, in May 2018, with equal reception. The voyage goes on, with stops at several other places in Portugal, including Madeira, in Paris, France, and – who knows? – maybe elsewhere in Greece, as well.

● With Friedrich Hölderlin’s archipelago (i.e. the Aegean) as a starting point, and deeply moved with Euripides’ tragedy Orestes (408 BCE), we voyage to Syria to listen to an ancient hymn (1400 BCE) as a lullaby of… awakening, or as a lament of the Sorceress Sea about the refugees’ drama. Crossing the Mediterranean and the Pillars of Heracles, we sail around Macaronesia (Macárōn nẽsoe, or Elysium: the Azores, Madeira, the Canaries and Cape Verde) in search of Cesária Évora.

We sail back to Greece, with Sappho singing about love (eros) and loneliness, or to Portugal, with Fernando Pessoa’s weariness of being. From a harbour’s tavern, where João de Deus, Giorgos Mitsakis and Vasilis Tsitsanis sing of voyages with no return, we fly to imaginary islands: Utopia, Ithaca of Penelope, and Neverland, where lost kids dance a… Thracian traditional dance!

Hélia Correia “takes us down to earth” in times of indigence, without gods or Argonauts, polis or agora, with Pan dead on the Aegean islands, in the ruin of Hellas, or in Alexandria engulfed in flames, in the antipode of Pericles’ democracy, to the accompaniment of Ludwig van Beethoven’s Marcia funebre.

In the songs of nostalgia, Tsitsanis meets Rosalía de Castro, José Niza, Armando Soares, and Violeta Parra, as Greece, Galicia, Portugal, Cape Verde, and Chile are joined together. Joys and dances of nostos follow, with José Saramago and Giorgos Andreou. Another meeting, on the sea waves, is that between the medieval minstrel Martín Codax and the rebetiko composer Panagiotis Tountas, concluding the voyage in a feast with a peculiar Greco-Portuguese and Afro-Andalusian bulería: o come, all ye faithful (to art) – you are all welcome!

The voyage goes on…

●

Some Festivals and Venues

• Portugal, Lisbon: Misty Fest; Culturgest, Centro Cultural de Belém, Gulbenkian Grande Auditório, Teatro São Luiz. Sintra: Centro Cultural Olga Cadaval. Almada: Solar dos Zagalos, Auditório Lopes Graça. Seixal: Festival Cantigas do Maio. Porto: Festival Inter-Céltico; Teatro Sá da Bandeira, Palácio de Cristal, Casa da Música, Coliseu. Coimbra: Festival Zeca Afonso; Teatro Gil Vicente. Guimarães: Centro Cultural Vila Flor; European Capital of Culture final show. Viseu: Teatro Viriato. Aveiro: Teatro Aveirense. Évora: Teatro Garcia de Resende. Sines: Festival Músicas do Mundo. Algarve: Encontros do DeVIR; Faro: Teatro Lethes.
• France, Paris: Cité de la Musique, Institut du Monde Arabe, Méditerranée, Méditérranées. Bourg-en-Bresse: Les Temps Chauds. Rouen: Tranches d’Europe Express. Rennes: Les Tombées de la Nuit. Aigues-Mortes: 7 Nuits d’Encens. Montpellier: Les Voix du Sud. Amilly: Fête de l’Europe. Corsica: Rencontres de Musiques Classique et Contemporaine de Calenzana.
• Netherlands, Amsterdam: Concertgebouw; Wereldmuziek, Musical Meetings of the European Tradition.
• Spain, Madrid: Festival Folk. Barcelona: Barnasants. Córdova: Grande Teatro de Córdova.
• Italy: Sete Sóis, Sete Luas; Itinerari Folk. Sicily: Festival Novas Musicas.
• Czech Republic, Prague: Lusophony meetings.
• Brazil, Rio de Janeiro: Festival Tão Longe, Tão Perto.
• Greece, Thessalonica: Demetria Festival, Womex. Athens: Ianos.

●

Main Distinctions

• 1994-1995: Todos os Dias was included in the “100 best Portuguese music albums ever” by the Público newspaper; Amélia was also nominated for the Blitz review prizes as best female singer.
• 1995/1998: she was awarded the Zeca Afonso Prize twice: for Maio Maduro Maio and Taco a Taco.
• 2011: she was honoured as one of the most important fado lyricists and composers by SPA.
• 2013: SPA selected Periplus among the three best albums of 2012; the jury of the Sopa da Pedra blogspot elected it as the best album of the year; Mundofonias of RTVE selected it among the best discs of 2012 in the world; Periplus was also nominated for the British fRoots charter with the ten best albums of the year.
• 2013: Amélia won the Académie Charles Cros Award for Ruelles.

●

Selected Discography

• 1992: Múgica, Amélia Muge
• 1994: Todos os Dias, Amélia Muge
• 1995: Maio Maduro Maio, Amélia Muge, João Afonso, José Mário Branco
• 1996: Ó Tambor, Rui Júnior
• 1997: Rosas a Rosalía, Amancio Prada
• 1998: Taco a Taco, Amélia Muge
• 1998: Novas Vos Trago, Amélia Muge, Brigada Victor Jara, Gaiteros de Lisboa, João Afonso, Sérgio Godinho
• 1999: Habelas Hailas, Camerata Meiga
• 2002: A Monte, Amélia Muge (Πορτογαλία και Γερμανία)
• 2003: A Ópera Mágica do Cantor Maldito, Fausto
• 2006: O Dono do Nada, Amélia Muge
• 2007: Não Sou Daqui, Amélia Muge
• 2008: Meu Bem, Meu Mal, José Barros e Navegante
• 2009: Uma Autora, 202 Canções, Amélia Muge
• 2011: Os Fados e as Canções do Alvim, Fernando Alvim
• 2011: Ciclorama, A Presença das Formigas
• 2012: Periplus / deambulações luso-gregas (Luso-Hellenic Wanderings), Amélia Muge, Michales Loukovikas (Portugal-Greece)
• 2012: Ruelles, Amélia Muge, Teófilo Chantre, Magna Fereira, Roda do Cavaco, Choeurs d’enfants de l’Ain
• 2014: Canto & Autores 06, Amélia Muge
• 2014: Amélia com Versos de Amália, Amélia Muge, Amália Rodrigues
• 2017: ARCHiPELAGOS / Passagens, Amélia Muge, Michales Loukovikas (Portugal-Greece)

●

>> MICHALES LOUKOVIKAS – bio