Χρονικό 24. ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΙΝΙΣΜΟΥ

Χρονικό 24. ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΙΝΙΣΜΟΥ

/ENGLISH/ Chronicle 24. THE TRIUMPH OF CRETINISM

● Η Γενοκτονία των Ἑλλήνων (Β) ● Η Δολοφονία τής Ὑπατίας
● Χριστιανισμός και Δουλεία ● Αποικιοκρατία και Ρατσισμός

.

We don’t need no education…

We don’t need no thought control!

Roger Waters (Pink Floyd, The Wall)

του Μιχάλη Λουκοβίκα

“ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΝ οι φιλόσοφοι. ‘Ο τύραννος’, όπως έλεγαν, έκανε κουμάντο… Έμπαινε σε σπίτια κι έψαχνε για βιβλία και πράγματα που έκρινε ως απαράδεκτα. Αν έβρισκε κάποια, γίνονταν παρανάλωμα θριαμβευτικών πυρών στις κεντρικές πλατείες… Όποιος έκανε θυσίες στους παλιούς θεούς ήταν, βάσει νόμου, προς εκτέλεση. Σε όλη την αυτοκρατορία, αρχαίοι… ναοί δέχονταν επιθέσεις, απογυμνώνονταν από στέγες, έλιωναν τους θησαυρούς τους, έσπαζαν τ’ αγάλματά τους. Για να διασφαλίσει την τήρηση των κανόνων της, η κυβέρνηση άρχισε ν’ απασχολεί σπιούνους… και πληροφοριοδότες, που έδιναν αναφορά για το τι γινόταν στους δρόμους… και πίσω από τις κλειστές πόρτες στα σπίτια των ανθρώπων.

“Οι συνέπειες της παρέκκλισης από τους κανόνες ήταν πολλές φορές άσχημες, ενώ η φιλοσοφία είχε γίνει επικίνδυνη ασχολία. Είχαν συλλάβει [έναν λόγιο] και τον βασάνιζαν για να τον κάνουν ν’ αποκαλύψει τα ονόματα άλλων φιλοσόφων… Έναν συνάδελφό του… τον είχαν γδάρει ζωντανό. Χτυπούσαν κάποιον άλλον μπροστά στον δικαστή, ώσπου το αίμα άρχισε να τρέχει από την πλάτη του. Ο βάναυσος ‘τύραννος’ ήταν ο χριστιανισμός… Οι χριστιανοί ήταν ‘τα όρνεα’.”

Αποκαλυπτικά στοιχεία, που μας αφήνουν άναυδους, καθώς διαβάζουμε το συγκλονιστικό βιβλίο τής Catherine Nixey, The Darkening Age / The Christian Destruction of the Classical World. Ας την παρακολουθήσουμε:

“Όταν οι σύγχρονες Ιστορίες περιγράφουν αυτήν την περίοδο, την χαρακτηρίζουν συνήθως ‘θρίαμβο του χριστιανισμού’.⁽¹⁾ Αξίζει να θυμηθούμε, όμως, την αρχική ρωμαϊκή σημασία τής λέξης ‘θρίαμβος’. Ένας πραγματικός ρωμαϊκός θρίαμβος δεν αφορούσε απλώς τη νίκη τού νικητή. Αφορούσε την πλήρη και απόλυτη υποταγή τού νικημένου. Σ’ έναν πραγματικό ρωμαϊκό θρίαμβο επεδείκνυαν την ηττημένη πλευρά καθώς παρήλαυνε στην πρωτεύουσα, ενώ η νικήτρια πλευρά επιθεωρούσε έναν εχθρό που οι στρατιώτες του είχαν σκοτωθεί, οι περιουσίες του λεηλατηθεί, και οι ηγέτες του ταπεινωθεί. Ένας θρίαμβος δεν ήταν απλώς μια ‘νίκη’. Ήταν μια εκμηδένιση.” Που δεν απείχε και πολύ από μια διαπόμπευση, θα προσέθετα.

• ⁽¹⁾ Χρίω (αρχαία ελληνικά): αλείφω > Χριστός > χριστιανός > christianus (λατινικά) > crétin (γαλλικά) > κρετίνος· άρα χριστιανισμός και κρετινισμός (ετυμολογικά) ταυτίζονται!

Ρωμαϊκός θρίαμβος, του Peter Paul Rubens (±1630)

Ήταν ό,τι ακριβώς επεδίωκαν οι χριστιανοί ηγέτες: “ότι όλες οι δεισιδαιμονίες των παγανιστών και ειδωλολατρών πρέπει να εκμηδενιστούν είναι αυτό που ο Θεός θέλει, ο Θεός προστάζει, ο Θεός υποδεικνύει”, διακήρυξε ο Αυγουστίνος, ο “άγιος”, στο εκκλησίασμά του στην Καρχηδόνα – προφανώς, αμέσως μετά από συνάντησή του με τον… “Πανάγαθο” αυτοπροσώπως!

“Οι χριστιανοί”, προσθέτει η Nixey, “παρατηρούσαν με έκπληξη την ανεκτικότητα των μη χριστιανών γειτόνων τους. Ο Αυγουστίνος απορούσε με το γεγονός πως οι παγανιστές μπορούσαν να λατρεύουν πολλούς θεούς χωρίς διαφωνίες, ενώ οι χριστιανοί, που λάτρευαν μόνον τον έναν, διασπάζονταν σε αμέτρητες εμπόλεμες φατρίες. Ἐν τούτοις, δεν είχε καμιά πρόθεση να ενεργήσει ο ίδιος με ανεκτικότητα. Καθήκον τού χριστιανού, είχε καταλήξει, είναι να προσηλυτίζει τους αιρετικούς – διὰ τῆς βίας, αν είναι αναγκαίο… Ο μονοθεϊσμός δίνει πανίσχυρα όπλα σε όσους δεν θέλουν να είναι ανεκτικοί. Υπάρχει πλήθος βιβλικών χωρίων που δικαιολογούν τους διωγμούς όσων δεν πιστεύουν. Η Βίβλος… είναι πολύ σαφής στο θέμα τής ειδωλολατρίας… Τι ακριβώς συνέστησε ο Θεός ως τιμωρία για την ειδωλολατρία; Το Δευτερονόμιο είναι σαφές: πρέπει να λιθοβολείται μέχρι θανάτου το άτομο που επιδίδεται σε αυτήν. Και αν μια ολόκληρη πόλη έχει υποπέσει σε τέτοιο αμάρτημα; Πάλι, η απάντηση είναι σαφής: ‘ορίζεται η καταστροφή’.” (!)

ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ κυβερνούσαν την Ἀλεξάνδρεια μέσω ενός Ρωμαίου νομάρχη, που συνεργαζόταν με το πολιτικό προσωπικό, το οποίο απαρτιζόταν κυρίως από Ἕλληνες. Το σχήμα λειτούργησε καλά, ως την στιγμή που ο Κωνσταντίνος εγκαθίδρυσε “Χριστιανική μοναρχία”. Τότε εμφανίστηκε μια δεύτερη ιεραρχία αξιωματούχων, που ήταν σε σύγκρουση με την πρώτη. Τότε η “ανορθόδοξη” σκέψη έγινε έγκλημα, και αυτή η δεύτερη (η ολοένα διογκούμενη) εκκλησιαστική ιεραρχία, μ’ επικεφαλής έναν επίσκοπο, άρχισε να αστυνομεύει τους πολίτες για τις πεποιθήσεις τους. Η διαρχία αυτή αποτελούσε εκρηκτικό μίγμα, αφού ο μεν νομάρχης ήταν, φυσικά, υπόλογος στον αυτοκράτορα, ο δε επίσκοπος θεωρούσε πως είναι υπόλογος στον Θεό – άρα, ήταν ανεξέλεγκτος. Η ρήξη ήταν αναμενόμενη, αν επρόκειτο για κάποιον φιλόδοξο και φανατικό επίσκοπο, όπως ο Κύριλλος, που είχε απέναντί του έναν μορφωμένο και πολιτισμένο νομάρχη, τον Ὀρέστη. Ήταν μια σύγκρουση ανάμεσα στην διαλλακτικότητα της κλασικής αρχαιότητας και την αδιαλλαξία τής “Νέας Τάξης” τού χριστιανισμού. Επιπλέον, ήταν και αναπόφευκτη, καθώς η ατμόσφαιρα, κυρίως στην Αλεξάνδρεια, ήταν εδώ και καιρό εκρηκτική.

Ο Φάρος τής Αλεξάνδρειας, στην ομώνυμη νησίδα, ένα από τα 7 θαύματα της αρχαιότητας.

● “Οι Παραβαλανεῖς τής Αλεξάνδρειας”, εξηγεί η Nixey, “έχουν χαρακτηριστεί ως ‘τρομοκρατική φιλανθρωπία’ – ένα παράξενο οξύμωρο… Κάποιες φορές, αυτοί οι άνδρες έκαναν καλές πράξεις, μα ταυτόχρονα έσπερναν τον φόβο. ‘Τρόμος’ είναι η λέξη που τους περιγράφει σε ρωμαϊκά νομικά έγγραφα… Η πόλη είχε τώρα νέον επίσκοπο, τον Κύριλλο, ανιψιό τού ζηλωτή Θεόφιλου. Και, πιστός στα οικογενειακά πρότυπα, ήταν τραμπούκος. Μέχρι και χριστιανοί είχαν επιφυλάξεις γι’ αυτόν τον φιλόδοξο και στυγνό άνθρωπο: σύμφωνα μ’ ένα συμβούλιο επισκόπων, ήταν ‘ένα τέρας’” – όμως, “ένα τέρας” που, ανά πάσα στιγμή, μπορούσε να θέσει σε δράση τούς τραμπούκους παραβαλανείς, ή ακόμη και τις εφεδρείες του: τις σπείρες των φανατικών μελανοχιτώνων μοναχών. Πολύ σύντομα βασίλευε η βία.

Άλλη μια τρομοκρατική σπείρα τής Βόρειας Αφρικής, και κυρίως της Καρχηδόνας, ήταν οι Circumcellions, ή οι Ἀγωνιστικοί, που “έγιναν διαβόητοι όχι μόνο για τις αυτοκτονίες τους, αλλά και για τις βάναυσες επιθέσεις τους εναντίον όσων δεν συμμερίζονταν τις ιδιαίτερες χριστιανικές τους πεποιθήσεις”, λέει η Nixey. “Η ‘ιερή’ τους βία τρόμαξε μέχρι και την Εκκλησία”, αφού στρεφόταν όχι μόνον ενάντια στις γιορτές των παλαιών θεών (ο αγαπημένος τους στόχος), μα και σε ιερείς, που βασανίζονταν και σκοτώνονταν με φριχτό τρόπο, ως “προδότες”. “Η Εκκλησία, όμως, θέριζε ό,τι είχε σπείρει. Λίγες δεκαετίες νωρίτερα, όπως… επεσήμανε ο Brent D. Shaw, οι χριστιανοί ιεροκήρυκες χαιρέτιζαν τη βία των Circumcellions και την υπέθαλπαν: στις επιθέσεις εναντίον των ναών, τέτοιοι εθελοντές καταστροφείς ήταν εξαιρετικά χρήσιμοι και τους είχαν στρατολογήσει για βαριά χειρωνακτική εργασία, ώστε να γκρεμίζουν αυτά τα κτήρια… ‘Όπου υπάρχει τρόμος, υπάρχει σωτηρία… Ω, φιλεύσπλαχνη βαναυσότητα!’,” είχε διακηρύξει σε ανύποπτο χρόνο ο Αυγουστίνος, που τώρα δήλωνε σοκαρισμένος με τους Αγωνιστικούς. Του ήταν αδιανόητο πως τέτοια αυτάρεσκα οξύμωρα μπορούσαν να γίνουν boomerang, εναντίον χριστιανών ιερωμένων! Αυτή ήταν η “ατμόσφαιρα” της εποχής…

Ὑπατία, του Ραφαήλ, από το αριστούργημά του Η σχολή
των Αθηνών (λεπτομέρεια)

Κράτος Τρόμου: Η δολοφονία τής Ὑπατίας

● 415. Το “Κράτος Τρόμου” στην Αλεξάνδρεια έφτασε στο αποκορύφωμά του με την στυγερή δολοφονία τής Ὑπατίας, κορυφαίας αστρονόμου, φιλοσόφου, και μαθηματικού, “της τόσο όμορφης, τόσο ενάρετης, τόσο μορφωμένης, και παντοιοτρόπως ολοκληρωμένης Κυρίας”, όπως επεσήμανε ο φιλόσοφος John Toland, “που την κομμάτιασε ο Κλήρος τής Αλεξανδρείας, για να ικανοποιήσει την υπεροψία, φιλοδοξία, και σκληρότητα, του Αρχιεπισκόπου του, του συνήθως, αλλ’ αδίκως, καλουμένου Αγίου Κυρίλλου”. Ο αστρονόμος Carl Sagan συνέδεσε τη δολοφονία με την καταστροφή τής περιώνυμης Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας. Άλλοι θεωρούν πως ο θάνατος της Υπατίας συμβόλισε το τέλος τής πόλης τού Ἀλεξάνδρου ως κέντρο σοφίας, καλλιέργειας, γνώσης. Ηθικός αυτουργός ήταν ο Κύριλλος, ανιψιός και διάδοχος του Θεόφιλου, προβεβλημένος ως “Πυλώνας τής Πίστεως” και “Πατέρας τής Εκκλησίας”, αλλά και ως… “Άγιος” – όλων των χριστιανικών δογμάτων! Ποιοι, πράγματι, διατελούν σε οικτρή πλάνη; Όλες οι χριστιανικές Εκκλησίες τού κόσμου, ή όσοι τον περιέγραψαν ως “τραμπούκο”, “τέρας”, ή “αλαζόνα Φαραώ”, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄;

Μόλις αναρριχήθηκε στον θώκο, ο Κύριλλος θέλησε να εκκαθαρίσει τον “Οἶκο του”. Έβλεπε ζηλόφθονα τον πλούτο των Νοβατιανών, ενός καθιερωμένου σχίσματος χριστιανών πουριτανών. Κατά τον Edward Gibbon, ήταν “οι πιο αθώοι και άκακοι των σχισματικών.” Δεν επρόκειτο, όμως, να τον στηρίξουν, και είχαν ήδη συνταχθεί με τους αντιπάλους του. Μια από τις πρώτες πράξεις τού Κυρίλλου, λοιπόν, ήταν να κλείσει τις εκκλησίες τους και να κατασχέσει τα ιερά σκεύη και τον διάκοσμό τους. Ακολούθησαν οι εβραίοι.⁽²⁾

• ⁽²⁾ Ιωάννης “Χρυσόστομος”: “‘η συναγωγή δεν είναι απλώς πορνείο… είναι και άντρο ληστών και φωλιά άγριων θηρίων… οίκος δαιμόνων… χώρος ειδωλολατρίας’. Αργότερα τα λόγια τού Αγίου Χρυσοστόμου θ’ ανατυπώνονταν μ’ ενθουσιασμό στη ναζιστική Γερμανία.” (C. Nixey)

“Η απόπειρα των χριστιανών”, γράφει η Nixey, “να ρυθμίσουν τις χορευτικές και θεατρικές παραστάσεις – που φαίνεται πως αγαπούσαν πολύ οι εβραίοι τής πόλης – υπήρξε η αφετηρία μιας περίπλοκης αλυσίδας αντιποίνων που κορυφώθηκαν με μια επίθεση εβραίων σε χριστιανούς. Κάποιοι σκοτώθηκαν – και ο Κύριλλος είχε το πρόσχημα που χρειαζόταν. Στρατολογώντας έναν όχλο παραβαλανών, καθώς και μερικούς βάναυσους κι ενθουσιώδεις, ‘πορεύτηκε… προς τις συναγωγές… τις έθεσε υπό την κατοχή του, τις εξάγνισε και τις μετέτρεψε σ’ εκκλησίες’. ‘Εξάγνισε’, σε τέτοια κείμενα, είναι συχνά ευφημισμός που σημαίνει έκλεψε, αυτοδικαίως. Μετά, οι χριστιανοί τέλειωσαν το έργο τους, εξαγνίζοντας τους εβραίους ‘δολοφόνους’ από τις περιουσίες τους: στερώντας τους απ’ ό,τι είχαν… τους έδιωξαν από την πόλη στην έρημο.”

“Χωρίς καμιά δικαστική καταδίκη, χωρίς βασιλική εντολή, ο πατριάρχης… οδήγησε ένα πλήθος στασιαστών στην επίθεση κατά των συναγωγών. Απροετοίμαστοι και άοπλοι, οι εβραίοι δεν μπόρεσαν ν’ αντισταθούν: ισοπεδώθηκαν οι οίκοι προσευχής τους, και ο πολέμαρχος επίσκοπος αντάμειψε τα στρατεύματά του με το πλιάτσικο των αγαθών τους”, παρατήρησε από την πλευρά του ο Gibbon.

Αλεξάνδρεια: η Κανωπική Οδός (νῦν Ṭarīq al-Ḥurriyyah), η κεντρική λεωφόρος, διασταυρωνόταν με την άλλη κύρια αρτηρία, το Σῶμα, τον τάφο τού Ἀλεξάνδρου, έχοντας στο κέντρο την ἀγορά.

“Ο Ορέστης,” αφηγείται η Nixey, “παρακολουθούσε αηδιασμένος… Φαινομενικά ο πιο ισχυρός άνθρωπος της πόλης, ήταν ἐν τούτοις ανήμπορος να σταματήσει την εξέγερση: μόνον η ακολουθία τού κυβερνήτη δεν μπορούσε ν’ αντιπαρατεθεί σε 800 μυώδεις λεηλατητές παραβαλανείς. Χώρια που οι αριθμοί τής πολιτοφυλακής τού Κυρίλλου είχαν διογκωθεί. Καμιά πεντακοσαριά μοναχοί κατέβηκαν από… τις σπηλιές τους στους κοντινούς λόφους, αποφασισμένοι να πολεμήσουν για τον επίσκοπό τους. Άπλυτοι, αμόρφωτοι, αλύγιστοι στην πίστη τους, ήταν άνδρες με ‘πολύ εκρηκτική προδιάθεση’, όπως αναγνωρίζει και ο χριστιανός συγγραφέας, Σωκράτης [Σχολαστικός]. Μια μέρα περικύκλωσαν τον Ορέστη και άρχισαν να τον προσβάλλουν, κατηγορώντας τον πως ήταν ‘παγανιστής ειδωλολάτρης’… Ένας μοναχός πέταξε μια πέτρα και χτύπησε τον Ορέστη στο κεφάλι. Από το τραύμα άρχισε να τρέχει αίμα. Οι περισσότεροι φρουροί του… σκορπίστηκαν… Ο Ορέστης έμεινε ολομόναχος σχεδόν.”

Ο Ορέστης γλύτωσε. Η εντολή θα πρέπει να ήταν “Τρομοκρατήστε τον!”, όχι “Σκοτώστε τον!” Παρενέβησαν και ορισμένοι περαστικοί. Απευθύνθηκε στον αυτοκράτορα, τον ανήλικο Θεοδόσιο Β’, που υποκαθιστούσε η θρησκόληπτη αδερφή του, Πουλχερία. Ήταν μια “χριστιανή παρθένος”, που διεξήγαγε τη δική της σταυροφορία για τον Χριστό, και είχε μετατρέψει τ’ ανάκτορα σε μοναστήρι. Αργότερα ανακηρύχτηκε (και αυτή) “αγία”! Η έκκληση έπεσε στο κενό. Ο μοναχός, ὀνόματι Ἀμμώνιος, εκτελέστηκε για την επίθεση, ο Κύριλλος αμέσως τον ανακήρυξε “μάρτυρα”, αλλά οι Αλεξανδρινοί χριστιανοί αηδίασαν με τη σειρά τους: η εκτέλεση είχε γίνει γι’ απόπειρα δολοφονίας τού νομάρχη, όχι για την πίστη τού δράστη. Παρενέβησαν διάφοροι, και ο μάστορας στην αναδίπλωση και το παρασκήνιο, Κύριλλος, αναγκάστηκε να κλείσει το θέμα – ἐπὶ τοῦ παρόντος. Για να ησυχάσει, όμως, επιζητούσε μια θυσία αίματος…

Ὑπατία, του Charles William Mitchell· θύμα στυγερής δολοφονίας από τραμπούκους τού “αγίου” Κυρίλλου!

Η Υπατία, η κόρη τού Θέωνος, του αστρονόμου, είχε αναδειχθεί σε κορυφαία μορφή τής αλεξανδρινής σχολής φιλοσοφίας, που υστερούσε μόνον έναντι της αθηναϊκής. Τ’ όνομά της προσήλκυε σπουδαστές (μέχρι και χριστιανούς θεολόγους) απ’ όλη τη Μεσόγειο. Επίσης, την σεβόταν πολύ ο Ορέστης, που πολύ συχνά την συμβουλευόταν. Όλα αυτά έκαναν τον Κύριλλο έξω φρενών. Η φήμη και τα χαρίσματα της Υπατίας χάριζαν στον ἑλληνισμὸ “επικίνδυνο κύρος” και, συνεπώς, εμπόδιζαν την “πρόοδον τῆς Πίστεως”. Ο επίσκοπος δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να παρομοιάζει την σχέση Υπατίας και Ορέστη, μ’ εκείνην της Κλεοπάτρας με τον Μάρκο Αντώνιο. “Αν μπορούσε,” τόλμησε να πει, “θα είχε εγκαθιδρύσει Αιγυπτιακή Αυτοκρατορία”! Και καθώς ο Κύριλλος καταφερόταν από άμβωνος εναντίον τής “πόρνης”, συνέρρεαν ολοένα και περισσότεροι φανατικοί από την έρημο, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμά του.

● Ήταν Μάρτης τού 415, όταν ο Κύριλλος διέταξε ένα “Τάγμα Εφόδου”, έναν όχλο 500 μελανοχιτώνων μοναχών, δαιμονισμένων

“από λυσσαλέο, μισαλλόδοξο ζήλο, με πρωτεργάτη κάποιον αναγνώστη [κατώτερο κληρικό] ὀνόματι Πέτρο”, σύμφωνα με την περιγραφή τού Σωκράτη Σχολαστικού. “Της έστησαν ενέδρα [της Υπατίας] την ώρα που επέστρεφε σπίτι και, σέρνοντάς την από την άμαξά της, την οδήγησαν στην εκκλησία που ονομάζεται Καισάρειον, όπου την ξεγύμνωσαν, και στη συνέχεια τη δολοφόνησαν με ὄστρακα [θραύσματα αγγείων]. Αφού έκαναν το σώμα της κομμάτια, πήραν τα κατακρεουργημένα της μέλη σ’ ένα μέρος που λέγεται Κιναρών, κι εκεί τα έκαψαν”…⁽³⁾ “Οὐδεὶς τιμωρήθηκε για τη δολοφονία της. Υπήρξε συγκάλυψη”, συμπληρώνει η Catherine Nixey.

• ⁽³⁾ Μάλλον το κάψιμο των “εχθρών” (των σορών τους, ή ενώ ήταν ακόμη ἐν ζωῇ) αποτελούσε ανέκαθεν την τελική φάση τού “τυπικού” τής αφιονισμένης βίας. Οι Αλεξανδρινοί, ή και άλλοι εκείνα τα χρόνια, μετέφεραν “κατά παράδοση” τις σορούς των “απεχθέστερων εγκληματιών” εκτός των ορίων τού ἄστεως για να τις αποτεφρώσουν, εξαγνίζοντας συμβολικά την πόλη. Το κάψιμο εμπόδιζε και την εμφάνιση “μαρτύρων”, ή “ηρώων”. Οι Γεώργιος, Μάρκελλος και Μάρκος είχαν αυτήν την “τύχη” – και τώρα η Υπατία. Άρα, ενδέχεται ο “Μάρκος” ο… “Ενετός” να είναι τελικά ο Μέγας Αλέξανδρος! (Βλέπε την κατάληξη του προηγούμενου Χρονικού).

● Η στυγνή δολοφονία συγκλόνισε ολόκληρη την αυτοκρατορία. Ο Κύριλλος, προς τον οποίον έβλεπαν όλοι ως υπαίτιο, είχε κάνει κάτι πρωτοφανές, ακόμη και με τα standard τής εποχής, βάζοντας στο στόχαστρό του μια διανοούμενη περιωπής, και τώρα κινδύνευε άμεσα. Πανικόβλητο με τη συμπεριφορά τού Κυρίλλου, το αλεξανδρινό συμβούλιο επισκόπων έστειλε αντιπροσωπία στην Κωνσταντινούπολη, που ξεκίνησε έρευνα για να διαπιστωθεί ο ρόλος του στη δολοφονία. Το φθινόπωρο τού 416, οι αυτοκράτορες Θεοδόσιος και Ὁνώριος εξέδωσαν διάταγμα, αφαιρώντας τούς παραβαλανείς από τη δικαιοδοσία τού Κυρίλλου και θέτοντάς τους στη διάθεση του Ορέστη. Ο επίσκοπος απέφυγε, μάλλον, βαρύτερη τιμωρία, δωροδοκώντας αυτοκρατορικούς συμβούλους. Τα περιοριστικά μέτρα στους παραβαλανείς (ως προς τον αριθμό τους, και για την προστασία των “δημοσίων θεαμάτων… δικαστηρίων… και του δημοτικού συμβουλίου”) δείχνουν ότι κρίθηκαν εξίσου ένοχοι. Ωστόσο, ο Κύριλλος έδειξε την μαεστρία του στην ίντριγκα: σε δυο χρόνια οι παραβαλανείς επέστρεψαν στη δικαιοδοσία του, ενώ σε λίγο κατόρθωσε να κυριαρχεί στο αλεξανδρινό συμβούλιο. Έτσι άνοιξε ο δρόμος του προς την… “αγιοσύνη”!⁽⁴⁾

• ⁽⁴⁾ Αυτά λέει η μια εκδοχή των γεγονότων. Επειδή, αν κι έχουν περάσει από τότε 1600 χρόνια, ακόμη δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη. Σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή, ο Ορέστης διέταξε την εκτέλεση του μοναχού Ιέρακα (του προβοκάτορα στην εκδίωξη των εβραίων), για συνενοχή στη δολοφονία τής Υπατίας. Σε λίγες μέρες, κατ’ αυτήν την εκδοχή, ο Ορέστης δολοφονήθηκε επίσης. Απόλυτος θριαμβευτής, ο Κύριλλος διακήρυξε πως “η Υπατία πήγε στην Αθήνα”, ενώ ο νομάρχης παραιτήθηκε κι έφυγε. Ούτε οχλοκρατία υπήρξε ποτέ, ούτε και καμιά τραγωδία. Ο επίσκοπος κατόπιν, επέλεξε και διόρισε ο ίδιος τον διάδοχο του Ορέστη. Έτσι έπαψε η διαρχία, και η θρησκευτική τυραννία θρονιάστηκε στην πάλαι ποτέ πρωτεύουσα του πνεύματος. Είναι εντυπωσιακό ότι, ψάχνοντας στο διαδίκτυο για την τύχη τού Ορέστη, διαβάζεις παντού την παραπάνω εκδοχή τού Κύριλλου: “ο νομάρχης (έπαρχος) παραιτήθηκε κι έφυγε”… Αν όντως “παραιτήθηκε κι έφυγε” την άνοιξη του 415, μετά από τη δολοφονία τής Υπατίας, πώς ήταν δυνατόν να τεθούν υπό τη δικαιοδοσία του οι παραβαλανείς το φθινόπωρο του 416;

Η Κλεοπάτρα στην είσοδο του
Αιγυπτιακού Μουσείου στο Κάιρο

Καμιά φορά η ιστορία δεν γράφεται από τους νικητές. Μπορεί η προπαγάνδα τού Κύριλλου να λειτούργησε για αιώνες. Ο απόηχος των φημών δυσφήμισης της Υπατίας (“ήταν διαρκώς αφιερωμένη στη μαγεία, τους αστρολάβους και τα όργανα μουσικής, και σαγήνευσε πολλούς με τις Σατανικές της πονηριές”) βρίσκεται στα γραπτά τού κόπτη επισκόπου, Ιωάννη Νικίου, του 7ου αιώνα. Στον μεσαίωνα, η Υπατία παρουσιαζόταν ως σύμβολο… χριστιανικής αρετής ή εξίσωναν τον θάνατό της μ’ εκείνον των χριστιανών μαρτύρων. Ο τελευταίος απολογητής που τάχθηκε ανοιχτά “υπέρ τού Αγίου Κυρίλλου και του Κλήρου τής Αλεξανδρείας” υπήρξε ίσως ο Thomas Lewis το 1721. Από τότε, όλο και πιο πολλά βιβλία κι έργα τέχνης εκθειάζουν την Υπατία και στρέφονται εναντίον τού Κυρίλλου. Το 1853, ο Charles Kingsley, στο μυθιστόρημά του, Υπατία, την παρουσίασε ως την “τελευταία των Ελλήνων”, ενώ το 1884 δόθηκε τ’ όνομά της σε μια κύρια ζώνη αστεροειδών, καθώς και σ’ έναν κρατήρα τής Σελήνης. “Δυστυχώς για τον Κύριλλο κ.ά.”, έγραψε η Abby Norman, “σκοτώνοντας την Υπατία, την κατέστησαν αθάνατη. Αν την είχαν αφήσει ήσυχη, το έργο και τ’ όνομά της θα είχαν πιθανόν χαθεί στην ιστορία”…

● Όσο για το Καισάρειον, τον τόπο τής ειδεχθούς δολοφονίας, δεν ήταν μια οποιαδήποτε εκκλησία: ήταν το αρχηγείο τού Κυρίλλου! Και, εξυπακούεται, δεν ήταν εκκλησία, αλλ’ αρχαίος ναός, που… “καθαγιάστηκε” περί τα τέλη τού 4ου αιώνα, όταν οι χριστιανοί άρχισαν να ιδιοποιούνται τις περιουσίες των άλλων θρησκειών, για να εξαφανίσουν κάθε τους ίχνος σε όλον τον κόσμο. Το Καισάρειον το ξεκίνησε η Κλεοπάτρα, ώστε να το αφιερώσει στον αγαπημένο της, Μάρκο Αντώνιο. Το αποτελείωσε ο άνθρωπος που τους “αποτελείωσε”, ο Οκταβιανός, ή Αύγουστος – ο οποίος, αφού εξάλειψε κάθε ίχνος τού Μάρκου Αντώνιου σε όλη την Αλεξάνδρεια, το… αφιέρωσε στον εαυτό του!

● Δεκαετία 420. Οι ταραχές στην Καρχηδόνα αναζωπυρώθηκαν, επανέρχεται η Nixey. “Ο ναός τής Ρωμαίας θεάς Caelestis, μήκους ενός μιλίου, και όλα τα διπλανά ιερά ισοπεδώθηκαν… Συγκρούσεις ξεσπούσαν στη διάρκεια των καταστροφών και, στην πορεία τους, σκοτώνονταν μερικές φορές [και] χριστιανοί – γεγονός που στο μυαλό ορισμένων χριστιανών δεν ήταν απαραίτητα αρνητικό”…

Ερειπωμένος Παρθενώνας και οθωμανικό τέμενος (κτίστηκε
μετά από το 1715), του Pierre Peytier (αρχές δεκαετίας 1830)

● 429. Ένας μεγάλος διωγμός Ελλήνων, που θεωρούνταν οπαδοί δαιμόνων, συνοδεύτηκε από την λεηλασία τού Παρθενώνα. Ο ναός τής Ἀθηνᾶς έζησε για μια χιλιετία περίπου, ως το 435, όταν ο Θεοδόσιος Β΄ διέταξε το κλείσιμο των αρχαίων ναών σε όλη την αυτοκρατορία. Στην τελευταία δεκαετία τού 6ου αιώνα μετατράπηκε σ’ εκκλησία τής Παρθένου Μαρίας. Έτσι μεταμφιεσμένος ο Παρθενώνας (ως… Παρθένος), έγινε ο τέταρτος σπουδαιότερος προορισμός χριστιανικού προσκυνήματος, μετά από την Κωνσταντινούπολη, την Ἔφεσο, και την Θεσσαλονίκη.

● “Δεν γλύτωσε ούτε η Ἀκρόπολις”, σχολιάζει η Nixey: “το κολοσσιαίο άγαλμα της Αθηνάς, ένα από τα περιφημότερα έργα τέχνης στην αυτοκρατορία, αποσπάστηκε από το σημείο όπου στεκόταν φρουρός για χίλια σχεδόν χρόνια και στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Πολλά γλυπτά τού Παρθενώνα δέχθηκαν επιθέσεις. Πρόσωπα ακρωτηριάστηκαν, χέρια και μέλη κόπηκαν με τσεκούρια, θεοί αποκεφαλίστηκαν.”

Ανατολικό αέτωμα: τα ακρωτηριασμένα από τους χριστιανούς μάρμαρα είναι “του Παρθενώνα” μόνο για την ελληνική Βικιπαίδεια. Οπουδήποτε αλλού στη Wikipedia, είναι “Έλγίνεια”! Όχι μόνο
για τις βρετανικές αρχές, αλλά για όλον τον κόσμο, ανήκουν (ακόμα) στον συλητή…

“Πηγαίνετε στην αίθουσα 18 τού Βρετανικού Μουσείου”, μας προκαλεί. “Εκεί θα βρεθείτε μπροστά στα Μάρμαρα του Παρθενώνα, που πήρε από την Ελλάδα ο λόρδος Elgin στον 19ο αιώνα. Τ’ αγάλματα με την εκπληκτική ζωντάνια είναι τώρα σε θλιβερή κατάσταση: πολλά είναι ακρωτηριασμένα, ή τους λείπουν άκρα. Αυτό, υποτίθεται συχνά, οφείλεται στην αδεξιότητα των εργατών τού Elgin, ή στις μάχες κατά τη διάρκεια του οθωμανικού ζυγού… Όμως, σε μεγάλο μέρος, αποτελεί έργο ζηλωτών χριστιανών που εφόρμησαν στον ναό με αμβλεία εργαλεία, επιτιθέμενοι σε ‘δαιμονικούς’ θεούς, ακρωτηριάζοντας κάποια από τα ωραιότερα αγάλματα που δημιουργήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα… Το ανατολικό αέτωμα υπέστη τις πιο μεγάλες καταστροφές. Οι θεοί έχουν αποκεφαλιστεί στην τεράστια πλειονότητά τους… Σπρώχτηκαν… κι έσπασαν κάτω στο έδαφος, και τα κομματιασμένα τους υπολείμματα κονιορτοποιήθηκαν και χρησίμευσαν ως κονίαμα για μια χριστιανική εκκλησία.”

“Σήμερα, οι Ιστορίες σχετικά μ’ εκείνην την περίοδο, αν τυχόν μνημονεύουν αυτήν την καταστροφή, διστάζουν να την καταδικάσουν απερίφραστα. Η έκδοση τού The Penguin Dictionary of Saints, το 1965, καταγράφει με μάλλον διασκεδαστική επιείκεια πως ο Μαρτίνος τής Tours ‘δεν είχε αντίρρηση να καταστρέφει βίαια τα ειδωλολατρικά ιερά’. Στις σύγχρονες Ιστορίες, εκείνοι που πραγματοποιούσαν ή ενθάρρυναν τις επιθέσεις σπάνια χαρακτηρίζονται βίαιοι, βάναυσοι, ή τραμπούκοι: ήταν απλώς ‘ζηλωτές’, ή ‘θεοσεβούμενοι’, ή ‘ενθουσιώδεις’, και, στην χειρότερη περίπτωση, ‘υπερβολικοί’. Όπως… το έθεσε ο John Pollini: ‘οι σύγχρονοι λόγιοι, υπό την επιρροή τής ιουδαιοχριστιανικής πολιτιστικής μεροληψίας’, παραβλέπουν ή υποβαθμίζουν πολύ συχνά τέτοιες επιθέσεις και ακόμα, κάποιες φορές ‘επιδιώκουν να παρουσιάσουν τις ιεροσυλίες των χριστιανών από θετική σκοπιά’.”

Ο Βιασμός τού Παρθενώνα, 31 Ιούλη, 1801: Ο Elgin αφαιρεί τα Μάρμαρα (αναπαράσταση)

● Το 457, η πολιτική υποκλίθηκε στην θρησκεία, και ο Λέων Α’ έγινε ο πρώτος αυτοκράτορας που στέφθηκε από τον πατριάρχη τής Κωνσταντινούπολης. Το 491, ολοκληρώθηκε η υποταγή τής αυτοκρατορίας στον χριστιανισμό, όταν ο Αναστάσιος Α’ υποχρεώθηκε να υπογράψει έγγραφη διακήρυξη ορθοδοξίας πριν από την στέψη του.

● 5ος αιώνας. Τα ετρουσκικά βιβλία λατρείας και μαντείας, Etrusca Disciplina, που κανένας αρχαίος πολιτισμός δεν άγγιξε, συγκεντρώθηκαν και κάηκαν, μια χιλιετία σχεδόν αφότου οι Ετρούσκοι έπαψαν να υφίστανται ως φυλή…

Ιουστινιανός: Γενοκτονίας Πράξη Γ΄ – Ιουστινιάνειος Κώδιξ

Η Λητώ με τον Απόλλωνα αγκαλιά, από τον ναό τού Portonaccio στους Βήιους της Ετρουρίας (510–500 ΠΚΧ)

● 529. Αυτήν την χρονιά, που συχνά ορίζεται ως το τέλος τής αρχαιότητας, ο Ιουστινιανός αποφάσισε να κλείσει την περίφημη Ἀκαδημία Πλάτωνος, που είχε επαναλειτουργήσει το 410 ως κέντρο νεοπλατωνισμού και μυστικισμού. Η παλαιά Ακαδημία είχε μάλλον καταστραφεί από τον Ρωμαίο δικτάτορα Σύλλα το 86 ΠΚΧ. Σύμφωνα με τον Έλληνα ποιητή και ιστορικό Ἀγαθία Σχολαστικό, οι ακαδημαϊκοί ζήτησαν την προστασία τού Σασσανίδη βασιλιά, Χοσρόη Α’ (531-579), στην πρωτεύουσά του, Κτησιφώντα, μεταφέροντας εκεί πολύτιμους πάπυρους, με λογοτεχνικά, φιλοσοφικά, επιστημονικά, κ.ά. κείμενα. Τότε το Χαρράν (Κάρραι, ή Ἑλληνόπολις), κοντά στην Ἔδεσσα της Άνω Μεσοποταμίας, απέκτησε μιαν εξόριστη Ακαδημία, που ίσως ίδρυσε ο Σιμπλίκιος ὁ Κίλιξ, μαζί με άλλους ακαδημαϊκούς τής Αθήνας. Η σχολή θα λειτουργούσε ως τον 9ο αιώνα, συμβάλλοντας στην αναβίωση της νεοπλατωνικής παράδοσης και στη Βαγδάτη, με την ίδρυση του Οίκου τής Σοφίας, το 832. Δυο σπουδαία κέντρα παιδείας στο μεταξύ διάστημα (5ος – 8ος αιώνας) ήταν η Σχολή τής Νισίβιδος (Nusaybin, κοντά στο Χαρράν) στη Μικρά Ασία, που ήταν υπό περσικό έλεγχο, και η Ακαδημία τού Gondeshapur, που ίδρυσε ο Χοσρόης, όπου υπήρχε επίσης Ιατρική σχολή-νοσοκομείο και Βιβλιοθήκη. Κατά τον Αυστριακό φιλόσοφο και παιδαγωγό, Rudolf Steiner, η κουλτούρα τού Gondeshapur υπήρξε μια πρώιμη άνθιση που υπονόμευσαν κι εξάλειψαν τα ισλαμικά στρατεύματα κατοχής τον 7ο αιώνα (Βίοι παράλληλοι μονοθεϊστικών θρησκειών).

Οι Έλληνες εκβαρβαρίζονταν, ενώ οι “βάρβαροι” εξελληνίζονταν

Η “διαρροή εγκεφάλων” προς ανατολάς άρχισε το 489, όταν ο αυτοκράτορας Ζήνωνας έκλεισε με διάταγμά του το νεστοριανό θεολογικό κι επιστημονικό κέντρο στην Έδεσσα. Η Νίσιβις και η σχολή της επωφελήθηκαν άμεσα, αφού απορρόφησαν τους λογίους του. Οι τελευταίοι, από κοινού με τους Ελληνιστές φιλοσόφους που εξορίστηκαν από την Αθήνα, διεξήγαγαν σημαντικές έρευνες στους τομείς τής ιατρικής, της αστρονομίας, των μαθηματικών, ή και άλλων επιστημών. Η Ακαδημία τού Gondeshapur απέκτησε φήμη ως κέντρο ιατρικής και σοφίας. Ο Χοσρόης προσέφερε άσυλο σε πλήθος Ελλήνων φιλοσόφων και νεστοριανών χριστιανών που γνώριζαν τη συριακή γλώσσα, κι έφυγαν για να γλυτώσουν από τους διωγμούς των ορθοδόξων, αναθέτοντάς τους το πολύ σημαντικό έργο τής μετάφρασης των ελληνικών και συριακών κειμένων, περί αστρονομίας, ιατρικής, φιλοσοφίας, και ποικίλων τεχνών, στην παχλαβί (μέση περσική γλώσσα). Θλιβερό συμπέρασμα: οι Έλληνες εκβαρβαρίζονταν, ενώ οι “βάρβαροι” εξελληνίζονταν!

Η Σχολή των Αθηνών (1510-1511), του Raffaello Sanzio da Urbino (Ραφαήλ)

● Ο Ιουστινιάνειος Κώδιξ ολοκληρώθηκε το 529, ἤτοι όταν ο αυτοκράτορας έκλεισε τη νεοπλατωνική Ακαδημία φιλοσοφίας ως αντιχριστιανική. Μπορεί να ήταν ο Θεοδόσιος εκείνος που εγκαινίασε την υπογραφή διαταγμάτων, ή την θέσπιση νόμων, κατά του ελληνισμού, όμως αυτός που πυροδότησε τους διωγμούς σε μαζική κλίμακα κατά των εθνικών ήταν ο Ιουστινιανός, με την κωδικοποίηση της νομοθεσίας. Καθώς ήταν πεπεισμένος πως η ενότητα της αυτοκρατορίας προϋπέθετε την ενότητα της πίστης, θεώρησε δεδομένο πως αυτή η πίστη δεν μπορούσε παρά να είναι η “ορθόδοξη”. Όσοι, λοιπόν, είχαν διαφορετική πίστη, υπέστησαν διωγμούς, όπως το επέβαλλε η νομοθεσία από την εποχή τού Κωνστάντιου, και οι οποίοι συνεχίζονταν με ακόμη μεγαλύτερη ένταση. Το Corpus Juris Civilis περιείχε δυο σημαντικά άρθρα για την πλήρη εξάλειψη του ελληνισμού, ακόμη και στην ιδιωτική ζωή, που επιβλήθηκαν με υπερβάλλοντα ζήλο. Σύγχρονες πηγές (λ.χ. οι Ιωάννης Μαλάλας, Θεοφάνης ο Βυζάντιος, και Ιωάννης τής Εφέσου) μιλούν για σκληρούς διωγμούς, ακόμη κι εναντίον πάρα πολλών υψηλά ισταμένων, που αντιμετώπιζαν τους άτεγκτους Ιεροεξεταστές, τις εξορίες, ή ακόμη την εσχάτη των ποινών, ενώ οι εκτελέσεις τους πραγματοποιούνταν επίσης και παρόντος τού αυτοκράτορα: ορισμένοι στην πυρά, άλλοι με πνιγμό. Η εναλλακτική λύση, η μόνη διέξοδος διαφυγής, ήταν ο εκχριστιανισμός. Και οι ορθόδοξες Σταυροφορίες δεν είχαν τελειωμό. Μόνον στη Μικρά Ασία, ο Ιωάννης τής Εφέσου, κατά δήλωσή του, ανάγκασε 70.000 εθνικούς ν’ αλλαξοπιστήσουν. Εκχριστιανίζονταν και άλλοι λαοί που βρίσκονταν υπό βυζαντινό ζυγό. Στη Λιβύη καταργήθηκε τότε η λατρεία τού Άμμωνα· το ίδιο συνέβη επίσης με τα τελευταία κατάλοιπα της λατρείας τής Ίσιδας στην Αίγυπτο.⁽⁵⁾ Με την κρατική καταστολή τού ελληνισμού, όλοι οι μη χριστιανοί ήταν πλέον δημόσια απειλή. Η λέξη Ἕλλην δεν ήταν απλώς ὕβρις, αλλά θανάσιμη κατηγορία. Με αυτό το νομικό οπλοστάσιο ἀνὰ χεῖρας, που κάθε τόσο “εμπλουτιζόταν” με νέες διατάξεις, οι αυτοκράτορες, σε αγαστή συνέργεια με την Εκκλησία, συνέχιζαν τη Γενοκτονία των Ελλήνων…

• ⁽⁵⁾ “Ο Ιουστινιανός αποφάσισε να καταστρέψει την ζωφόρο τού ωραίου ναού τής Ίσιδος στο νησί Φίλαι τής Αιγύπτου.” (C.N.)

Ἄρτεμις, ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνικού αγάλματος (1ος αι. ΚΧ)

● Αν προέκυπταν νομικά κενά, ή σαν κάτι διέλαθε της προσοχής των πάντοτε άγρυπνων επισκόπων, οι “απλοί” χριστιανοί αναλάμβαναν δράση: στα μέσα τής δεκαετίας τού 530, άρχισαν να καίνε, ή να κόβουν, τα δάση τής Ελλάδας, γιατί εκεί πέρα υπήρχαν… κατοικίες δαιμόνων! Ο τυφλός φανατισμός αφάνισε κι εξαφάνισε τα δρυοδάση τού Δία, τα ελατοδάση τής Ἀρτέμιδος ή του Πάνα, τους ελαιώνες τής Αθηνάς. Τ’ αποτελέσματα ήταν τρομακτικά, αφού όλη αυτή η αποδάσωση προκάλεσε την ξήρανση των ποταμών και των πηγών, και την πλήρη διαταραχή τού οικοσυστήματος της χώρας…

● “Οι νόμοι έπεσαν σαν σφυριές”, παρατηρεί η Catherine Nixey, αναφερόμενη στον Ιουστινιάνειο Κώδικα: “Όποιος προσφέρει θυσίες θα εκτελείται. Όποιος λατρεύει αγάλματα θα εκτελείται… Οι νόμοι προχωρούσαν ακόμη πιο πολύ. Δεν επρόκειτο πλέον για μιαν απλή απαγόρευση άλλων θρησκειών. Ήταν η ενεργός επιβολή τού χριστιανισμού και στον τελευταίο… παγανιστή τής αυτοκρατορίας… Όλοι έπρεπε να γίνουν τώρα πλέον χριστιανοί… Όσοι αρνούνταν, θα στερούνταν όλη τους την περιουσία… θα έχαναν τα πολιτικά τους δικαιώματα, θα έμεναν πένητες, και ‘επιπλέον θα υφίσταντο την αρμόζουσα τιμωρία’, [;!] ενώ τέλος θα εξορίζονταν. Το ‘παράλογο σφάλμα’ τού παγανισμού θα εξαλειφόταν ἀπὸ προσώπου γῆς… Ήταν αυτός ο νόμος που έκανε τον Edward Gibbon να διακηρύξει πως οι βαρβαρικές εισβολές στο σύνολό τους προκάλεσαν μικρότερη ζημιά στην αθηναϊκή φιλοσοφία από τον χριστιανισμό… Ήταν από εκείνην την στιγμή, είπαν και μεταγενέστεροι ιστορικοί, που οι Σκοτεινοί Χρόνοι άρχισαν να σκεπάζουν την Εὐρώπη.”

“Αιώνες αργότερα, ο Άραβας περιηγητής, Al Mas’udi, επισκέφτηκε μια πόλη στις παρυφές τής Ευρώπης και προβληματίστηκε για το τι είχε συμβεί στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. ‘Στις πρώτες ημέρες τής Αυτοκρατορίας των Ρουμ [των Ρωμιών]’, έγραψε… ‘οι επιστήμες ἐτιμῶντο και απολάμβαναν καθολικό σεβασμό. Από τα θεμέλιά τους, που ήταν ήδη στερεά και μεγαλοπρεπή, υψώνονταν καθημερινά σε ολοένα και ανώτερα επίπεδα, ώσπου έκανε την εμφάνισή της στους κόλπους των Ρουμ η χριστιανική θρησκεία: αυτό ήταν ένα θανάσιμο πλήγμα στο οικοδόμημα της μάθησης. Τα ίχνη της εξαφανίστηκαν και τα μονοπάτια της εξαλείφθηκαν’.”

● Η πρώτη χιλιετία τού χριστιανισμού συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε κάπως έτσι – δεν υπάρχει λόγος να επαναλαμβανόμαστε. Ἰδοὺ η “άρρηκτη συνέχεια” του αρχαιοελληνικού και του βυζαντινού πολιτισμού – με “κακοήθη απόφυση” εκείνην την άναρθρη φασιστική ὑλακή: “Ἑλλάς Ἑλλήνων Χριστιανῶν”!

Σταυροφορίες, αποικιοκρατία και δουλεμπόριο

Α΄ Σταυροφορία: πολιορκία τής Αντιόχειας (1097-98), λεπτομέρεια μεσαιωνικής μινιατούρας τού Jean Colombe

ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ, μετά από το Μεγάλο Σχίσμα, διεξήχθησαν υπό την αιγίδα τού Βατικανού. Η Α’ Σταυροφορία ξεκίνησε με προτροπή τού πάπα Ουρβανού Β΄, το 1095, με την αποκατάσταση της πρόσβασης των χριστιανών στην Ιερουσαλήμ ως διακηρυγμένο της στόχο. Ακολούθησαν άλλες έξι μεγάλες Σταυροφορίες κατά των μουσουλμανικών εδαφών, μα και πολλές άλλες, μικρότερης εμβέλειας, στο πλαίσιο του αγώνα για τον έλεγχο των “Αγίων Τόπων”, που κράτησε 200 χρόνια, και κατέληξε σε αποτυχία. Με την πτώση και του τελευταίου χριστιανικού οχυρού, το 1291, οι πάπες δεν εκδήλωσαν καμιάν άλλη συντονισμένη αντίδραση στην Ανατολή. Ανάλογες στρατιωτικές εκστρατείες έγιναν και στη Δύση, με τις ευλογίες τού πάπα, κατά “ειδωλολατρών”, “αιρετικών” και “αφορισμένων”, για διάφορους πολιτικούς, οικονομικούς, ή θρησκευτικούς λόγους, όπως η Σταυροφορία των Αλβιγηνών, η Σταυροφορία τής Αραγονίας, οι Βόρειες Σταυροφορίες, και η Reconquista στην Ιβηρία. Το “κάψιμο βιβλίων κι αιρετικών ή απίστων” ήταν στην ημερήσια διάταξη όλων των Σταυροφοριών. Η συμπεριφορά των σταυροφόρων ήταν εξοργιστική, όχι μόνο με βάση τις σύγχρονες ευαισθησίες, αλλά και για την εποχή εκείνη, αφού οι σταυροφόροι, από όπου περνούσαν, επιδίδονταν σε λεηλασίες, ενώ κατεγράφη και τουλάχιστον ένα κρούσμα κανιβαλισμού στο Λεβάντε! Η Α’ Σταυροφορία οδήγησε στο πρώτο πογκρόμ στην Ευρώπη, στην Ρηνανία, με θύματα 8.000 εβραίους. Είχε επίσης ως αποτέλεσμα την σφαγή 70.000 αμάχων κατά την πτώση τής Ιερουσαλήμ. Οι “ευγενείς” κρατούσαν για λογαριασμό τους τα εδάφη που κατακτούσαν, αντί να τ’ αποδώσουν στους Βυζαντινούς, όπως είχαν ορκιστεί. Επίσης, αποτέλεσμα της Δ’ Σταυροφορίας ήταν η Άλωση και λεηλασία τής Κωνσταντινούπολης, αλλά και ο διαμελισμός τού Βυζαντίου. Περί Σταυροφοριών βλέπε Χρονικό 9 (αναλογίες Ουρβανού-Hitler) και Χρονικό 11 (ευρωπαϊκές σταυροφορίες).

Η είσοδος των σταυροφόρων στην Κωνσταντνούπολη, του Eugène Delacroix (1840)

● 1193. Η Nalanda, αρχαίο κέντρο ανωτέρων σπουδών με μεγάλη βιβλιοθήκη, στο Μπιχάρ τής Ινδίας, λεηλατήθηκε από Τουρκαφγανούς μουσουλμάνους. Το πανεπιστήμιο ήταν τόσο μεγάλο, ώστε λέγεται πως καιγόταν επί τρεις μήνες από τον εμπρησμό του…

● 1258. Ο Οίκος τής Σοφίας στη Βαγδάτη των Αββασιδών ήταν βιβλιοθήκη και κέντρο μετάφρασης κι έρευνας. Οι λόγιοι, που ήταν κυρίως Πέρσες κι Έλληνες, μετέφραζαν τα διαθέσιμα κείμενα της ελληνικής γραμματείας – επιστημονικά, φιλοσοφικά, και ό,τι άλλο έπεφτε στην αντίληψή τους. Στο μεγαλύτερο μέρος τους, τα συγγράμματα διασώθηκαν κι έγιναν γνωστά στην Ευρώπη, χάρη στις μεταφράσεις τους στην αραβική. Ο Οίκος και όλες οι βιβλιοθήκες τής πόλης καταστράφηκαν από τον Μογγόλο ηγεμόνα Χουλεγκού. Λέγεται πως τα νερά τού Τίγρη ήταν μαύρα επί έξι μήνες, εξαιτίας της μελάνης, από τις τεράστιες ποσότητες βιβλίων που πετάχτηκαν στο ποτάμι…

Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Materia medica), του Διοσκουρίδη Πεδάνιου, στ’ αραβικά

● 1452. Έναν χρόνο πριν από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, ο πάπας Νικόλαος Ε΄ προσπάθησε ν’ αναβιώσει το πνεύμα των παλαιών Σταυροφοριών στην Ανατολή, καθώς μάλιστα ο ανιψιός του, Λουκάς Νοταράς, ήταν ο Βυζαντινός Μέγας Δουξ. Η προσοχή των Ευρωπαίων, όμως, ήταν στραμμένη στις πιο ευοίωνες προοπτικές που ξανοίγονταν στην Δύση. Έτσι, η παπική βούλα του, που ανανεώθηκε επανειλημμένα από μελλοντικούς ποντίφικες, παραχωρούσε αρχικά στην Πορτογαλία, έπειτα και στην Ισπανία, “πλήρη κι ελεύθερη άδεια να εισβάλλει, αναζητήσει, αιχμαλωτίσει, υποτάξει τους Σαρακηνούς, ειδωλολάτρες, και άλλους άπιστους, ή εχθρούς τού Χριστού, όπου κι αν βρίσκονται, ή και τα βασίλειά τους… και όποιαν άλλην ιδιοκτησία… και να υποβιβάσει τα πρόσωπά τους στην αιώνια δουλεία.” Με τις ἐν λόγῳ “γεωγραφικά απεριόριστες” βούλες, οι Σταυροφορίες εξαπλώθηκαν σε όλον τον κόσμο, εγκαινιάζοντας την αποικιοκρατία. Επίσης, “άνοιξε ο δρόμος στο δυτικοαφρικανικό δουλεμπόριο”, που θ’ απογειωνόταν λίαν συντόμως, με τη μεταφορά Αφρικανών δούλων στην Αμερική – ενώ το Βατικανό θα συνέχιζε να εκδίδει “βούλες” για να εξασφαλίζει… “δούλες” (συν το μερίδιό του)!

● 15ος αιώνας. Οι Ισπανοί καίνε τόνους αραβικών μουσουλμανικών βιβλίων. Το 1499, περίπου 5.000 αραβικά ποιητικά χειρόγραφα τυλίχθηκαν στις φλόγες σε πλατεία τής Γρανάδας, με διαταγή τού αρχιεπισκόπου τού Τολέδου. Την ίδια περίοδο κάηκαν αρκετές εβραϊκές Βίβλοι και άλλα ιουδαϊκά βιβλία, κατ’ ἐντολὴν τής ισπανικής “Ἱερᾶς” Εξέτασης.

● Ο Αζτέκος αὐτοκράτωρ Ιτζκόατλ, που ήταν στον θρόνο από το 1427-28 ως το 1440, διέταξε το κάψιμο των ιστορικών κωδίκων, με το σκεπτικό πως “δεν είναι συνετό όλοι οι άνθρωποι να γνωρίζουν”… Αυτό επέτρεψε την καθιέρωση μιας εγκεκριμένης από το κράτος “ιστορίας” και μυθολογίας – αλλ’ όμως δεν απέτρεψε την κατάκτηση του Μεξικού από τον Hernán Cortés το 1521. Ήταν η αφετηρία για νέες γενοκτονίες, με δράστες χριστιανούς, που κρατούσαν τον σταυρό στο ένα χέρι, και το σπαθί στο άλλο. Αποικιοκράτες, δουλέμποροι, και ιεροεξεταστές, είχαν νέες μεγάλες προκλήσεις ν’ αντιμετωπίσουν, νέα σύνορα να κατακτήσουν, ή και νέα “βιβλία να κάψουν και άπιστους να θάψουν”, στον “Νέο Κόσμο”, υπό την αιγίδα και διαιτησία τής παλαιάς, καλής “Ἁγίας Ἕδρας” – με το αζημίωτο, όπως πάντα!

Ρίξτε μια ματιά στην Τενοτστιτλάν (αναπαράσταση): με πληθυσμό σχεδόν 300.000, ήταν πιθανότατα η μεγαλύτερη πόλη τού κόσμου, πρωτεύουσα μιας αυτοκρατορίας σχεδόν 5.000.000 ψυχών. Σε σύγκριση μ’ ευρωπαϊκές πόλεις, μόνον το Παρίσι, η Βενετία και η Κωνσταντινούπολη ίσως θα μπορούσαν να τη συναγωνιστούν. Ήταν πενταπλάσια του Λονδίνου τής εποχής. Οι Ισπανοί, μπαίνοντας στην πόλη, νόμιζαν πως έβλεπαν όνειρο. Αυτοί ήταν οι “άγριοι” που έπρεπε να “εκπολιτίσουν” και να εκχριστιανίσουν…

● Φυσικά και δεν έπεσαν από τον ουρανό οι Μέξικα, η κυρίαρχη φυλή των Αζτέκων (που έδωσαν το όνομα στο Μεξικό), με έδρα την Τενοτστιτλάν, τη σημερινή Πόλη τού Μεξικού. Ο πολιτισμός στη Μεσοαμερική εμφανίζεται κατά την 3η χιλιετία ΠΚΧ – στην εποχή τού κυκλαδικού και μινωικού πολιτισμού στο Αἰγαῖον, πριν από την έλευση των Ελλήνων στην Ελλάδα. Πρώτος μεγάλος πολιτισμός τού Μεξικού ήταν οι Ολμέκοι (1500 – 400 ΠΚΧ). Προϋπήρχαν, όμως, παλαιότερες κουλτούρες ήδη από το 2500 ΠΚΧ, που σταδιακά εκτοπίστηκαν. Ως ο αρχαιότερος πολιτισμός της Κεντρικής Αμερικής, επηρέασε σημαντικά όσους ακολούθησαν. Ανάμεσα στις επιρροές αυτές είναι και ό,τι εμείς θεωρούμε ως το “μελανό σημείο” τους: οι ανθρωποθυσίες. Οι πιο χαρακτηριστικές καλλιτεχνικές δημιουργίες των Ολμέκων είναι οι γλυπτές κολοσσιαίες κεφαλές τους, με ύψος ως 3 μέτρα, και βάρος από 25 έως 55 τόνους.

Πυραμίδα Kukulkan, στο Chichen Itza τού Γιουκατάν (Μεξικό, Μάγια)

Ο λαμπρότερος και μακράς διάρκειας πολιτισμός τού Δυτικού Ημισφαιρίου αναπτύχθηκε από τους Μάγια. Είχαν την πιο αναπτυγμένη γραφή τής προκολομβιανής Αμερικής, ενώ καλλιεργούσαν τις τέχνες, τα μαθηματικά, την αστρονομία. Ήταν κι εξαίρετοι αρχιτέκτονες χτίζοντας πυραμίδες, ναούς και άλλα περίτεχνα οικοδομήματα. Ο πολιτισμός τους έφτασε στο επίπεδο των πιο γνωστών πολιτισμών της αρχαιότητας. Η αρχαϊκή τους περίοδος ξεκινά πριν από το 2000 ΠΚΧ. Ακολουθεί η προκλασική περίοδος (2000 ΠΚΧ – 250 ΚΧ), η κλασική (ως το 1000 ΚΧ), και τέλος η μετακλασική περίοδος. Οι Μάγια είχαν επίσης γνώση της έννοιας του αριθμού 0 (που… προβλημάτιζε τους αρχαίους Έλληνες), αν και πρώτοι διδάξαντες πιθανόν να ήταν οι Ολμέκοι. Οι Μάγια πρέπει να είχαν στενές σχέσεις με τους Τολτέκους, όπως διαπιστώνουμε από τις αλληλεπιδράσεις τους. Οι Τολτέκοι (10ος – 12ος αιώνας ΚΧ) ήταν οι προπομποί των Αζτέκων (14ος – 16ος αιώνας). Οι τελευταίοι θεωρούσαν τους Τολτέκους ως τους πνευματικούς τους προγόνους και την κουλτούρα τους ως την επιτομή τού πολιτισμού.

Ο αστικός πυρήνας τού Tikal, ή Yax Mutal, στη Γουατεμάλα
(Μάγια, 8ος αι. ΚΧ, αναπαράσταση).

● Ως κατακλείδα, μια φευγαλέα ματιά στο “μέλλον”: Ο Αβελάρδος, στον 12ο αιώνα, υποχρεώθηκε να κάψει ο ίδιος την Θεολογία του. Αργότερα, κρίθηκε ως αιρετικός, αφού, μεταξύ άλλων, εγκωμίαζε τους φιλοσόφους τής κλασικής αρχαιότητας. Ο πάπας τον αφόρισε, του επέβαλε αιώνια σιωπή κι εγκλεισμό σε μοναστήρι, ενώ διέταξε να καούν τα βιβλία του. Ο μαθητής του, Αρνόλδος, δεν απαρνήθηκε τις απόψεις του, παρά την καταδίκη τους σε σύνοδο, και στη συνέχεια τέθηκε επικεφαλής τής Κομμούνας τής Ρώμης κατά του πάπα, αλλά τελικά εκτελέστηκε. Η Εκκλησία διέταξε να καούν όλα του τα έργα – και όντως δεν έχει μείνει ούτε ένα! Τέλη 15ου αιώνα, ο Σαβοναρόλα διέταξε να καούν όλα τα έργα τού Ὀβιδίου και Το δεκαήμερον του Βοκακίου. Στον 16ο αιώνα, ο Μιχαήλ Σερβέτος κάηκε στη Γενεύη, με εισήγηση του Καλβίνου, επειδή μια παρατήρηση, στη μετάφρασή του της Γεωγραφίας τού Πτολεμαίου, κρίθηκε ως αιρετική! Το θεολογικό έργο τού Angelo Carletti εξόργισε τόσο πολύ τον Μαρτίνο Λούθηρο, ώστε το έκαψε δημόσια. Στον 17ο αιώνα, κάηκε με εντολή τού πάπα η γερμανική μετάφραση της Βίβλου από τον Λούθηρο, στα μέρη τής Γερμανίας που ελέγχονταν από τους καθολικούς. Στον 18ο αιώνα τα έργα τού Βολταίρου κάηκαν επανειλημμένα στην προεπαναστατική Γαλλία. Το 1821, ο Heinrich Heine, στο θεατρικό του έργο, Almansor, μιλώντας για το κάψιμο του Κορανίου από την ισπανική “Ιερή” Εξέταση, έγραψε: “Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπινα όντα.” Είναι το επεισόδιο της αφετηρίας μας σε τούτα τα εμβόλιμα Χρονικά, με “το κάψιμο βιβλίων και το θάψιμο λογίων”, στην Κίνα. Όσο για τις “θριαμβευτικές πυρές”, ως “θεάρεστον έργον”, μάλλον δεν σταμάτησαν ποτέ. Καιρός να “γκρεμίσουμε το Τείχος” τού χριστιανικού Σιδηροῦ Παραπετάσματος: “Tear down the Wall!” (Pink Floyd).⁽⁶⁾

Χιλιάδες βιβλία γίνονται στάχτη σε μια τεράστια ναζιστική “θριαμβευτική πυρά” στη διάρκεια ενός κύματος αναλόγων
επεισοδίων που είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Γερμανία

• ⁽⁶⁾ Κατά τον Robert Drews, “πρόκειται για την ‘χειρότερη καταστροφή τής αρχαίας ιστορίας, ακόμα πιο ολέθρια από την πτώση τής δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας’. Αρκετοί τότε αναπόλησαν νοσταλγικά την ‘χρυσή εποχή που χάθηκε’, ανακαλώντας τις μνήμες από τους χρόνους τής καταστροφής, όταν ‘έσβησε ο πολιτισμός’. Ο Ἡσίοδος περιέγραψε τις Εποχές Χρυσοῦ, Ἀργύρου, και Ὀρειχάλκου, αλλά και την ενδιάμεση Ἐποχὴ τῶν Ἡρώων, που προηγήθηκε του σύγχρονου σκληρού, απάνθρωπου κόσμου τής Ἐποχῆς τοῦ Σιδήρου”… (Βλέπε κατάληξη Χρονικού 18. Αἰγαῖον: Κνωσός, Μυκῆναι, Ἴλιον).

Πολωνοί καθολικοί ιερείς καίνε τώρα (2020) βιβλία και ό,τι κρίνουν ως “μεμπτόν”: “Ιερά Εξέταση” στην Πολωνία!

Έτσι περιγράψαμε την κατάρρευση της εποχής τού μπρούντζου· μια περιγραφή που ταιριάζει “γάντι” στην κατάρρευση της αρχαιότητας. Οι χριστιανοί βρέθηκαν στον ρόλο των Λαών τής Θάλασσας. Αν τότε ήταν ο λιμός αυτός που πυροδότησε τις δραματικές εξελίξεις, τι οδήγησε στον “Θρίαμβο του κρετινισμού”; Η πείνα και η δίψα για εξουσία; Η απληστία; Για μιαν ακόμη φορά, ο χριστιανισμός βρέθηκε στον αντίποδα του ανθρωπισμού.
(Για τους Λαούς τής Θάλασσας, βλέπε Χρονικά 18. Αἰγαῖον: Κνωσός, Μυκῆναι, Ἴλιον· 19. Φοινίκη: η εύνοια της τύχης· και 20. Οι αινιγματικοί Λαοί τής Θάλασσας).

Χριστιανισμός, δουλεία και ρατσισμός

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΕΡΙ ΔΟΥΛΕΙΑΣ (για την καταστολή τού δουλεμπορίου και της δουλείας) αποτελεί πρωτοβουλία τής Κοινωνίας των Εθνών, το 1926. Η Γενική Συνέλευση του διάδοχου σχήματος της ΚτΕ, του ΟΗΕ, υιοθετεί την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το 1948, απαγορεύοντας απερίφραστα τη δουλεία. Η χριστιανική Εκκλησία; Ακολουθεί ασθμαίνουσα: μόλις το 1965, η Δεύτερη Σύνοδος του Βατικανού διακηρύσσει χωρίς επιφυλάξεις, πως η δουλεία αποτελεί “όνειδος”, που δεν αρμόζει στον Δημιουργό και δηλητηριάζει την κοινωνία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία; Οι άλλες;

Η Βίβλος (η Παλαιά και Καινή Διαθήκη) εγκρίνει τη δουλεία. Οι απαγορεύσεις της αναφέρονται σε όλα τ’ άλλα θέματα, πλην του σκλαβώματος ανθρώπων (βλέπε προηγούμενο Χρονικό). Στην Παλαιά, ο Θεός (ἤτοι ο άνθρωπος που μιλά ἐξ ὀνόματός του) όχι μόνον την εγκρίνει, αλλά ρυθμίζει επιπλέον κανόνες αγοραπωλησίας (Έξοδος) – καθώς τότε δεν υπήρχε… υπουργείο Εμπορίου! Και όχι μόνον αυτό: οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να πωλούν και… τις κόρες τους (Έξοδος)! Η Καινή δίνει εντολή στους δούλους ν’ αποδέχονται την θέση τους με ταπεινότητα (Επιστολή προς Εφεσίους, του Παύλου), μα και να ικανοποιούν τους κυρίους τους παντοιοτρόπως (;!) (προς Τίτο, προς Κολοσσαείς). Ειδικά αν πρόκειται για χριστιανούς δουλοκτήτες, οι δούλοι τους έχουν την εντολή να τους υπηρετούν καλύτερα από τους παγανιστές αφέντες τους (Τιμόθεος), “για να δοξαστεί το όνομα του Κυρίου και η διδασκαλία του”! Ο ίδιος ο Ιησούς είχε αναφερθεί αρκετές φορές στη δουλεία, αλλά ποτέ δεν την επέκρινε, έστω και υπαινικτικά. Αντιθέτως, εξιδανίκευσε την σχέση αφέντη-δούλου ως πρότυπο της σχέσης Θεού και ανθρώπων – των “δούλων τού Θεού” (Ματθαίος). Η ιδέα τού “αγίου” Αυγουστίνου πως η δουλεία ορίζεται από τον Θεό ως τιμωρία για τις αμαρτίες, υιοθετήθηκε από την Εκκλησία. “Η δουλεία μεταξύ ανθρώπων είναι φυσική,” είπε ένας άλλος “άγιος”, ο Θωμάς Ακινάτης, “αφού κάποιοι είναι από την φύση τους δούλοι, σύμφωνα με τον Φιλόσοφο” (τον Αριστοτέλη). Το 362, η Εκκλησιαστική Σύνοδος στην Γάγγρα τής Μικράς Ασίας αφόρισε όσους παρότρυναν τους δούλους να μισούν τους αφέντες τους, ή να εγκαταλείπουν την “υπηρεσία” τους. Αυτό κατόπιν ενσωματώθηκε στο Εκκλησιαστικό Δίκαιο, όπου παρέμεινε ενεργό ως τον 20ό αιώνα.

O Σαούλ τής Ταρσού, ο πρώτος διδάξας, σε δυο παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα – κάψιμο βιβλίων – από τον Eustache Le Sueur: Το κήρυγμα του Αγ. Παύλου στην Έφεσο (1649).
Το επεισόδιο εκθειάστηκε τόσο (βλέπε ανάλογους πίνακες στο προηγούμενο Χρονικό),
ώστε ήταν επόμενο να πάρουν την σκυτάλη από τους χριστιανούς οι Ναζί.

Η Τρίτη Σύνοδος του Λατερανού, το 1179, επέβαλε δουλεία σε οποιονδήποτε αντιτασσόταν στην “Αγία Έδρα”. Οι Βενετοί καταδικάστηκαν σε δουλεία τρεις φορές: το 1309, το 1482, και το 1506. Το ίδιο συνέβη και με τους κατοίκους όλης τής Αγγλίας, το 1508. Πολύ σύντομα, η Εκκλησία έγινε ο μεγαλύτερος δουλοκτήτης στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.⁽⁷⁾ Οι ποντίφικες και οι επίσκοποι είχαν δούλους υπηρέτες. Ο πάπας Ιννοκέντιος Η’ πήρε ως δώρο πάμπολλους δούλους από το βασιλικό ζεύγος τής Ισπανίας: η θρησκόληπτη Ισαβέλλα τού έστειλε, το 1487, πολυάριθμους δούλους από τη Μάλαγα. Την άλλη χρονιά, ο Φερδινάνδος, για να μην υστερήσει, του έστειλε εκατό Μαυρούσιους δούλους, που ο πάπας τούς μοίρασε σε διάφορους καρδινάλιους κι “ευγενείς”. Η “Ιερή” Εξέταση ήταν φανατική σε όλα – και στην υποδούλωση ανθρώπων. Ένας και μόνον ιεροεξεταστής, ο διαβόητος Torquemada, είχε καταδικάσει σε δουλεία 97.371 άτομα! Ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ’, το 1493 (την επόμενη χρονιά από την “ανακάλυψη” της Αμερικής από τον Κολόμβο), αποσαφήνισε τα δικαιώματα των “κονκισταδόρων” τής Αμερικής· κι εξουσιοδότησε τον Ισπανό βασιλιά να υποδουλώνει τούς αλλόπιστους που πολεμούν εναντίον των καθολικών – με άλλα λόγια, όσους αντιστέκονται στην εισβολή και κατοχή της γης τους. Ο πάπας Παύλος Γ’ επιβεβαίωσε το 1548 πως όλοι οι χριστιανοί, ανάμεσά τους και οι κληρικοί, έχουν το δικαίωμα να κατέχουν δούλους. Παπικές γαλέρες έκαναν εξορμήσεις στις αφρικανικές ακτές, κυνηγώντας μαύρους για να τους υποδουλώσουν! Ο πιο διαβόητος Άγγλος δουλέμπορος, ο “Sir” John Hawkins, ήταν τόσο “ευσεβής”, ώστε ονόμασε τα σκλαβοκάραβά του Άγγελος, Ιησούς, και Χάρις τού Θεού…

• ⁽⁷⁾ Έλληνες και Ρωμαίοι πολυθεϊστές συνήθιζαν ν’ απελευθερώνουν τους δούλους τους. Αυτό κρίθηκε αδύνατο για τους δούλους τής Εκκλησίας με το επιχείρημα ότι δουλοκτήτης δεν ήταν ο εκάστοτε κληρικός, αλλά… ο ίδιος ο Θεός, και συνεπώς μόνον ο δουλοκτήτης είχε το νόμιμο δικαίωμα να διαθέσει κατά πώς επιθυμούσε τα… “αγαθά” του.

Το δουλεμπόριο (Δούλοι στη δυτική ακτή τής Αφρικής), του François-Auguste Biard (±1833)

Ως την ανακάλυψη της Αμερικής, οι δούλοι ήταν κυρίως αιχμάλωτοι πολέμου, χρεώστες, ή θύματα θρησκευτικών διωγμών. Ωστόσο, οι μαύροι Αφρικανοί, που υποδουλώθηκαν, δεν ανήκαν σε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες. Η αιτία ήταν οι ανάγκες για εργατικό δυναμικό στην Αμερική, αφού απέτυχαν οι προσπάθειες για την υποδούλωση των γηγενών Αμερικανών. Οι Αφρικανοί, επιπλέον, είχαν αγροτικές γνώσεις και διάφορες δεξιότητες· είχαν και σχετική ανοσία στην ελονοσία, αφού ζούσαν για αιώνες στους τροπικούς. Αυτές ήταν οι αιτίες τού αφρικανικού Ολοκαυτώματος. Το στυγνό σύστημα δουλείας και το σκλάβωμα εκατομμυρίων ανθρώπων έπρεπε να δικαιολογηθεί με κάποιαν ιδεολογία. Μετά από τον χριστιανισμό, η ιδεολογία αυτή ήταν ο ρατσισμός. Οι ρατσιστές διακηρύσσουν (και αυτοί πολύ “ευλαβικά”) πως η “λευκή φυλή” είναι η “περιούσια”, που “επελέγη” να κυβερνά τη γη “ἐν ὀνόματι” του Θεού.

Ἐν κατακλεῖδι…

ΤΟΥΤΑ ΤΑ ΔΥΟ ΕΜΒΟΛΙΜΑ “ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΕΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ”, θυμίζω, είχαν ως αφετηρία τα Ἄβδηρα της Ανδαλουσίας, στην πορεία τής αναβίωσης ενός αρχαίου Περίπλου τής Ιβηρίας, στο προπερασμένο Χρονικό. Μετά ταξιδέψαμε στα Άβδηρα της Θρᾴκης, όπου και γνωρίσαμε τον περιφημότερο πολίτη τους, τον Δημόκριτο. Η εχθρότητα του Πλάτωνα προς τον “ατομικό” φιλόσοφο, μα και η σύσταση προς τους μαθητές του να καταστρέφουν κάθε δημοκρίτειο έργο που θα έπεφτε στα χέρια τους, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κανένα έργο του δεν έχει διασωθεί, ήταν κάτι παραπάνω από πρόκληση, για έναν “Περίπλου μες στο Αρχιπέλαγος”, πλέοντας σε θάλασσες που οι “Big Brothers” έσβησαν όπως-όπως από τους χάρτες. Υπάρχουν κρυμμένοι εκεί ωκεανοί παραβιάσεων… Προσωπικά, απλώς σταχυολόγησα κάποια στοιχεία σχετικά με την αρχική περίοδο (και ως την στιγμή που οι πρώτες καραβέλες διέσχισαν τον Ατλαντικό), περιοριζόμενος μόνον σε περιπτώσεις εσκεμμένων εγκλημάτων, οι οποίες υπέπεσαν στην αντίληψή μου. Μια μελέτη σε βάθος – είμαι βέβαιος – θ’ αποκάλυπτε τον Πρίγκιπα του Σκότους αυτοπροσώπως…

Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε; Κάποιος απονήρευτος θα περίμενε να βρει τα πρώτα ψήγματα της ιδέας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις θρησκείες, ιδιαίτερα τις μονοθεϊστικές, που θα όφειλαν να ταχθούν υπέρ τού απαραβίαστου της ανθρώπινης ύπαρξης. Στην πραγματικότητα, η ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκει κάποια ίχνη σε νομικούς κώδικες της αρχαιότητας (Μεσοποταμία, Περσία, Ινδία, Ελλάδα, Ρώμη), αλλά όχι στη Βίβλο, παρακάμπτοντας ιουδαϊσμό και χριστιανισμό. Ο λόγος είναι πως αυτοί που νοιάζονταν για τα ἐν λόγῳ δικαιώματα, ήταν οι φιλόσοφοι, όχι οι προφήτες (μ’ εξαίρεση τον Μωάμεθ, λόγω ειδικών συνθηκών). Οι βασιλιάδες που ήθελαν να κυριεύσουν τον κόσμο, και οι ιερείς που ήθελαν να κυριεύσουν το μυαλό τού κόσμου, παραβίαζαν συστηματικά τ’ ανθρώπινα δικαιώματα. Και νομίζω πως αν η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είχε υιοθετηθεί στην αυγή τής Κοινής Χρονολογίας (μετά Χριστόν), και αν η ανεξιθρησκία γινόταν σεβαστή, οι μόνοι μονοθεϊστές στον κόσμο σήμερα θα ήταν ίσως οι εβραίοι…

Χρονικό εμπρησμών βιβλιοθηκών

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑΝΑΣΙΜΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΩΝ “BIG BROTHERS”. Οι εμπρησμοί των βιβλιοθηκών αποτελούν μορφή πολιτισμικής γενοκτονίας ή εκκαθάρισης:

●Κρατικά Αρχεία τού Xianyang (Κίνα, 206 ΠΚΧ): τ’ ανάκτορα κάηκαν, κατά την εξέγερση του Xiang Yu, που πυροδότησε το “κάψιμο βιβλίων και θάψιμο λογίων”.
● Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας (Αίγυπτος, 48 ΠΚΧ, 272 ΚΧ, κ.ο.κ.), Ιούλιος Καίσαρας, Αυρηλιανός, κ.ά.: πολλαπλοί εμπρησμοί – όμως όχι εσκεμμένοι…
● Βιβλιοθήκη Αντιοχείας (Συρία, 364): την έκαψε ο Ιοβιανός, επειδή ο Ιουλιανός, ο “παραβάτης”, την είχε προικίσει με πληθώρα νέων… “παραβατικών” τόμων!
● Βιβλιοθήκη Σεραπείου, με ό,τι είχε απομείνει από την Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας (Αίγυπτος, 391): το Σεραπεῖον λεηλατήθηκε συστηματικά, κάηκε και ισοπεδώθηκε από τον Θεόφιλο, βάσει διατάγματος του Θεοδοσίου.
● Βιβλιοθήκη τής Κόρδοβας (Ανδαλουσία, 976): ο Αλμανζόρ, ο de facto ηγεμόνας τής Al-Andalus, και ιερωμένοι, σε μιαν έξαρση “υπερ-ορθοδοξίας”, έκαψαν όλα τα βιβλία “αρχαίας επιστήμης”.

Τζαμί τού Σάχη, Ισφαχάν, του Pascal Coste,
το 1841 που επισκέφθηκε την Περσία.

● Βιβλιοθήκη τού Ρέι (των Ραγών, Τεχεράνη, Ιράν, 1029): κάηκε από τον Τουρανό σουλτάνο Μαχμούτ τής Γάζνας, επειδή τα βιβλία της θεωρήθηκαν “αιρετικά”.
● Βιβλιοθήκη τού Αβικέννα στο Ισφαχάν (Ιράν, 1034): κάηκε όταν ο Μασούντ Α’, ο Τουρανός σουλτάνος τής Γάζνας, κατέλαβε την πόλη.
● Βιβλιοθήκη Τριπόλεως (Λίβανος, 1109): τμήμα τής πόλης λεηλατήθηκε και κάηκε από τους σταυροφόρους και μισθοφόρους τού Βαλδουίνου Α’ τής Ιερουσαλήμ.
● Βιβλιοθήκη Γάζνας (Αφγανιστάν, 1151): ο Τουρκαφγανός Γκουρίδης βασιλιάς, ο Αλαντίν Χουσεΐν, λεηλάτησε για επτά μέρες την πόλη, ερειπώνοντας παλάτια, και καίγοντας βιβλιοθήκες των Γαζναβιδών.
● Βιβλιοθήκη τού Νισαπούρ (Ιράν, 1154): Ογούζοι Τούρκοι κατέστρεψαν ἐν μέρει την πόλη, λεηλατώντας και καίγοντας βιβλιοθήκες.
● Nalanda (Ινδία, 1193): ο Τουρκαφγανός Χαλτζί λεηλάτησε το πανεπιστήμιο που ήταν τότε το κορυφαίο βουδιστικό ίδρυμα στον κόσμο. Η καταστροφή αποτελεί ορόσημο στην πορεία παρακμής τού βουδισμού στις Ινδίες.
● Αυτοκρατορική Βιβλιοθήκη Κωνσταντινουπόλεως (Βυζάντιο, 1204): οι Φράγκοι και Βενετοί σταυροφόροι λεηλάτησαν και λαφυραγώγησαν τη μεγάλη βιβλιοθήκη, καίγοντας ή πουλώντας τα βιβλία της.

Μέγα Παλάτιον Κωνσταντινουπόλεως, περιστύλιον, 5ος ή 6ος αιώνας

● Βιβλιοθήκη τού Κάστρου τού Αλαμούτ (Ιράν, 1256): κάηκε όταν κατελήφθη το κάστρο από φιλοχριστιανούς Μογγόλους.
● Οίκος τής Σοφίας στη Βαγδάτη (Ιράκ, 1258): καταστράφηκε στη διάρκεια της πολιορκίας τής πόλης, επίσης από τους Μογγόλους.
● Βιβλιοθήκες Κωνσταντινουπόλεως (Βυζάντιο, 1453): αποτέλεσμα της δεύτερης άλωσης της Πόλης, αυτήν την φορά από τους Οθωμανούς Τούρκους, υπήρξε και η λεηλασία των βιβλιοθηκών της. Εκατοντάδες χιλιάδες χειρόγραφα αρπάχτηκαν, πουλήθηκαν, ή κάηκαν τότε.
● Βιβλιοθήκη τού Μεντρεσέ τής Γρανάδας (Ανδαλουσία, 1499): λεηλατήθηκε από τον καρδινάλιο Jiménez de Cisneros, και τα βιβλία της κάηκαν σε κεντρική πλατεία τής πόλης.
● Κορβινιανή Βιβλιοθήκη τής Βούδας (Ουγγαρία, 1526): καταστράφηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους, μετά από την ήττα των Μαγυάρων στη μάχη τού Μόχατς.
● Μοναστικές βιβλιοθήκες (Αγγλία, δεκαετία 1530): τα βιβλία τους κάηκαν, ή και διασκορπίστηκαν, όταν τα μοναστήρια διαλύθηκαν, και τα περιουσιακά στοιχεία τους δημεύθηκαν, από τον βασιλιά Ερρίκο Η΄.
● Κολλέγια Glasney και Crantock τής Κορνουάλλης (Αγγλία, 1548): η διάλυση και η λεηλασία των κολλεγίων από τον διάδοχο του Ερρίκου, Εδουάρδο ΣΤ’, κατέφερε καίριο πλήγμα στις προσπάθειες διατήρησης της γλώσσας ή και της πολιτισμικής κληρονομιάς τής Κορνουάλλης.

Οι κώδικες των Μάγια στην πυρά

● Κώδικες Μάγια στο Γιουκατάν (Μεξικό, 1562): μεταξύ των Μάγια, δεν υπήρξε κανένας Ιτζκόατλ, με την “φαεινή ιδέα” να κάψει τους κώδικές τους. Ο εμπρηστής βρέθηκε στο πρόσωπο του επισκόπου Diego de Landa. Ο βάναυσος και φανατικός ιερέας, όπως τον περιγράφουν οι ιστορικοί, εξαπέλυσε βίαιη εκστρατεία κατά της ειδωλολατρίας, κι έκρινε σκόπιμο να κάψει όσους κώδικες των Μάγια έπεσαν στα χέρια του, λέγοντας: “Βρήκαμε μεγάλο αριθμό βιβλίων με αυτούς τους χαρακτήρες [τα ιερογλυφικά τους] και, καθώς δεν περιείχαν τίποτα που να μην θεωρηθεί ως δεισιδαιμονία ή και σατανικό ψέμα, τα κάψαμε όλα”… Έχουν διασωθεί μόλις τρεις αυθεντικοί κώδικες. Τα χειρόγραφα θα ήταν χρήσιμα για την αποκρυπτογράφηση της γραφής των Μάγια, για την γνωριμία μας με την θρησκεία και τον πολιτισμό τους, αλλά και ως πηγή πληροφοριών για την ιστορία τής αμερικανικής ηπείρου. Περιτό να προσθέσουμε, ίσως, πως οι Ισπανοί κατέστρεψαν χιλιάδες χειρόγραφα πολλών άλλων μεσοαμερικανικών φυλών, όχι μόνον των Μάγια.

Αζτέκικο ημερολόγιο

Το Χρονικό εμπρησμών βιβλιοθηκών σταματά εδώ. Όχι πως δεν υπήρξαν άλλοι εμπρησμοί. Ο κατάλογος, δυστυχώς, είναι ελλιπέστατος και ατελείωτος. Απλώς, αυτό ήταν το χρονικό της πλαίσιο: ως την στιγμή που οι καραβέλες άρχισαν να διασχίζουν τον Ατλαντικό. Και αντί να μεταφέρουν προϊόντα και άλλα αγαθά, κουβαλούσαν φονιάδες, λάφυρα, και σκλάβους…

Ως προς αυτά τα δυο εμβόλιμα Χρονικά, Η γενοκτονία των Ελλήνων και Θρίαμβος του κρετινισμού, είναι αφιερωμένα σ’ εκείνον τον πιτσιρικά, με τις απορίες του, στην παραλία τής Θεοτόκου, του ακρωτηρίου Σηπιάδος, στο ΝΑ Πήλιο, που ρώτησε: “Γιατί, μπαμπά, χτίσανε το εκκλησάκι πάνω στ’ αρχαία;”

Έλα μου, ντε! Μα γιατί, κατά κάποιον τρόπο, η γενοκτονία των Ελλήνων δεν σταμάτησε ποτέ… Θα μπορέσουμε, άραγε, να υπολογίσουμε κάποια μέρα τις εκατόμβες των θυμάτων;

Δημογραφική συρρίκνωση Ελλήνων λόγω και της γενοκτονίας

TΟ 500 ΠΚΧ, σε Ασία, Ευρώπη κι Αφρική ζούσαν ±100.000.000 άνθρωποι. Τον 5ο αιώνα, οι Έλληνες, πέριξ του Αἰγαίου, αριθμούσαν 3.000.000. Τον 4ο αιώνα, προσθέτοντας και τις αποικίες, έφταναν τα 8-10 εκατομμύρια. Άρα, ήταν 5-10% τού συνόλου, χωρίς να υπολογίζουμε όσους εξελληνίστηκαν στα ελληνιστικά χρόνια. Τώρα όλοι οι Έλληνες, συν τους απόδημους, φτάνουν τα 16 εκατομμύρια, ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει εκτιναχτεί θεαματικά στα 7,7 δισεκατομμύρια: αποτελούν δηλαδή ένα ισχνό ποσοστό μόλις 0,21%.

Επόμενο Χρονικό 25. “CARTHAGO DELENDA EST!” ● Φοίνικες και Καρχηδόνιοι ● Αποικισμός ● Αντίκτυπος της Περσικής Επέκτασης ● Ταρτησσός: τὸ Μῆλον τῆς Ἔριδος ● Ναυμαχία Ἀλαλίας ● Αφανισμός Ταρτησσού και Καρχηδόνας ● Μακεδονία και Ρώμη

• >> Χρονικό 25. “CARTHAGO DELENDA EST!”
• << Χρονικό 23. Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ”

Η Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας ακμάζουσα…

Advertisement

Chronicle 24. THE TRIUMPH OF CRETINISM

Chronicle 24. THE TRIUMPH OF CRETINISM

/ΕΛΛΗΝΙΚΑ/ Χρονικό 24. ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΙΝΙΣΜΟΥ

.

We don’t need no education…

We don’t need no thought control!

Roger Waters (Pink Floyd, The Wall)

.

Michales Loukovikas

● The Genocide of the Hellenes (Β) ● Hypatia’s Assassination ● Christianism
and Slavery ● Colonialism and Racism

.

“THIS WAS NO TIME FOR A PHILOSOPHER to be philosophical. ‘The tyrant’, as the philosophers put it, was in charge… Houses were entered and searched for books and objects deemed unacceptable. If any were found they would be… burned in triumphant bonfires in town squares… Anyone who made sacrifices to the old gods could, the law said, be executed. Across the empire, ancient… temples had been attacked, their roofs stripped, their treasures melted down, their statues smashed. To ensure that their rules were kept, the government started to employ spies… and informers to report back on what went on in the streets… and behind closed doors in private homes.

“The consequences of deviation from the rules could be severe and philosophy had become a dangerous pursuit. [A scholar] had been arrested and tortured to make him reveal the names of other philosophers… A fellow… had been flayed alive. Another had been beaten before a judge until the blood flowed down his back. The savage ‘tyrant’ was Christianity… the Christians were ‘the vultures’.”

Revealing, overwhelming evidence in Catherine Nixey’s breathtaking book, The Darkening Age / The Christian Destruction of the Classical World. It’s high time we “tear down the wall” of this Christian Iron Curtain:

“When modern histories describe this period… they tend to call it the ‘triumph of Christianity’.⁽¹⁾ It is worth remembering, however, the original Roman meaning of the word ‘triumph’. A true Roman triumph wasn’t merely about the victory of the winner. It was about the total and utter subjugation of the loser. In a true Roman triumph the losing side was paraded through the capital while the winning side looked on at an enemy whose soldiers had been slain, whose possessions had been despoiled and whose leaders had been humiliated. A triumph was not merely a ‘victory’. It was an annihilation.” And it wasn’t very far from a pillory, I should add.

• ⁽¹⁾ Χρίειν (ancient Hellenic: to anoint) > Χριστός–Christ (anointed) > Christianus (Latin) > crétin (French) > cretin. You see, Christianism and cretinism are (etymologically) identical!

A Roman Triumph, by Peter Paul Rubens (c. 1630)

That was exactly what the Christian leaders were after: “that all superstition of pagans and heathens should be annihilated is what God wants, God commands, God proclaims”, declared “Saint” Augustine to his congregation in Carthage – obviously, after he had a meeting with the… “Most Merciful” God himself!

“Christian observers would look on the tolerance of their non-Christian neighbours with astonishment. Augustine marveled at the fact that the pagans were able to worship many different gods without discord while the Christians, who worshipped just the one, splintered into countless warring factions… Despite that, he was not willing to extend such tolerance himself. It was, he concluded, the duty of a Christian to convert heretics – by force, if necessary… For those who wish to be intolerant, monotheism provides very powerful weapons. There was ample biblical justification for the persecution of non-believers. The Bible… is very clear on the matter of idolatry… And what precisely did God advise as a punishment for idolatry? Deuteronomy was clear: a person indulging in this should be stoned to death. And if an entire city fell into such sin? Again, the answer was clear: ‘destruction is decreed’.”(!)

ROMAN EMPERORS RULED ALEXANDRIA through a Roman Governor, or Prefect, with civil personnel which consisted mainly of Hellenes. This had worked well, until the moment that Constantine inaugurated a “Christian Monarchy”. Then a second hierarchy of officials appeared, in conflict with the old one. The “unorthodox” thought became a crime, and this second (continuously burgeoning) Church hierarchy, headed by a bishop, policed popular sentiments. This duopoly was an explosive mixture: the prefect derived his power from the emperor, of course; but the bishop considered he derived it from God – thus he was out of control. The conflict was sure to come if the bishop was an ambitious and fanatical person, such as Cyril, having opposite him an educated and urbane prefect, called Orestes. It was a clash between the tolerance of classic antiquity and the vulgar intolerance of the “New World Order” of Christianism. Moreover, it was unavoidable, as the atmosphere, mainly in Alexandria, had been explosive for some time.

The Lighthouse on Pharos islet (one of the 7 Wonders of Antiquity) and Alexandria in the background

● “The parabalani in Alexandria”, explains Nixey, “have been described as a ‘terrorist charity’ – a strange oxymoron… These men did, at times, good deeds but they also sowed fear. ‘Terror’ is the word used in Roman legal documents about them… The city had a new bishop, Cyril… the zealot Theophilus’s nephew. And, true to family form, he was a thug. Even Christians had reservations about this ambitious and brutal man: he was, as one council of bishops put it, ‘a monster’” – but “a monster” that could at any time deploy the parabalani, or his reserve army, several bands of fanatic, black-shirt monks. Soon, violence reigned.

The circumcellions were another extreme North African terrorist gang, based mainly in Carthage. Initially concerned with remedying social wrongs, they became linked with the Donatists, condemned property and slavery, advocated free love, canceling debt, and freeing slaves. But gradually, says Nixey, they “became notorious not only for their suicides but for their vicious attacks on those who didn’t share their particular Christian beliefs. [Their] ‘holy’ violence alarmed even the Church”, for they targeted not only the festivals of the old gods (a favourite target), but also priests, who were tortured and horribly killed as “traitors”. “Augustine called [their methods] ‘a new and unspeakable kind of violence’… and others might have been shocked by such acts – but the Church was reaping what had been sown. A few decades earlier, as… Brent D. Shaw has pointed out, Christian preachers had been glad of the circumcellions’ violence and cultivated it: in the attacks against the temples such freelance destroyers had been eminently useful and were drafted in to do the strong-arm work of pulling these buildings down… ‘Where there is terror, there is salvation… Oh, merciful savagery!’, said Augustine” – in tempore non suspecto. It was inconceivable that such gloating oxymora could turn into boomerangs! Such was the era’s “atmosphere”…

Hypatia, by Raphael (detail
from The School of Athens)

Great Terror: Hypatia’s Assassination

● 415. The Great Terror in Alexandria culminated with the brutal murder of the astronomer, mathematician, and philosopher, Hypatia, “a most beautiful, most vertuous, most learned, and every way accomplish’d Lady; who was torn to pieces by the Clergy of Alexandria, to gratify the pride, emulation, and cruelty of their Archbishop, commonly, but undeservedly, stiled St. Cyril”, as the philosopher John Toland said. The astronomer Carl Sagan linked Hypatia’s death with the demise of the Alexandrian Library. The assassination, symbolizing the end of Alexandria as a centre of wisdom and scholarship, was instigated by Theophilus’ nephew and successor, Cyril, the so-called “Pillar of Faith”, proclaimed as a “Doctor of the Church”, and canonized as… “Saint” – of all Christian denominations! Who are, indeed, the ones that err deplorably? All the Christian Churches in the world, or those who described him as a “thug”, “monster”, or as a “proud Pharaoh”, as the emperor Theodosius II called him?

Cyril began his reign the way he meant to go on: by persecuting his opponents. He eyed enviously the wealth of the Novatians, an established Christian sect of puritans. Edward Gibbon described them as “the most innocent and harmless of sectaries.” But they weren’t going to support him, and they had already joined his opponents. So, one of Cyril’s first acts was to close their churches and seize their sacred vessels and ornaments. He next, says Nixey, targeted the Jews:⁽²⁾

• ⁽²⁾ John “Chrysostom”: “’the synagogue is not only a brothel… it is also a den of robbers and a lodging for wild beasts… a dwelling of demons… a place of idolatry’. St Chrysostom’s writings would later be reprinted with enthusiasm in Nazi Germany.” (C. Nixey)

“A Christian attempt to regulate the dancing and theatrical displays – apparently much enjoyed by the city’s Jewish population – started a complicated chain of reprisals that climaxed in a Jewish attack on some Christians. Some were killed – and Cyril was provided with the pretext he needed. Mustering together a mob of the parabalani, as well as some of the merely brutal and enthusiastic, he ‘marched… to the synagogues, took possession of them, purified them and converted them into churches’. ‘Purified’ in such texts is often a euphemism for stole, self-righteously. The Christians then completed their work by purifying the Jewish ‘assassins’ of their possessions: stripping them of all they owned… they turned them out of the city into the desert.”

“Without any legal sentence, without any royal mandate, the patriarch, at the dawn of day, led a seditious multitude to the attack of the synagogues. Unarmed, unprepared, the Jews were incapable of resistance; their houses of prayer were levelled with the ground, and the episcopal warrior, after rewarding his troops with the plunder of their goods, expelled from the city the remnant of the unbelieving nation,” noted Gibbon.

Alexandria: the Canopic Way (now Ṭarīq al-Ḥurriyyah), the principal thoroughfare, intersected by the Sōma, where Alexander’s tomb was located – the two main arteries with the Agora in the centre.

“Orestes,” recounts Nixey, “looked on in horror… Ostensibly the most powerful man in the city, he was nonetheless unable to stop the uprising: a mere governor’s retinue was no match for 800 marauding, muscular parabalani. And the numbers of Cyril’s militia swelled. Around 500 monks descended from their sacks and caves in the nearby hills, determined to fight for their bishop. Unwashed, uneducated, unbending in their faith, they were, as even the Christian writer Socrates [of Constantinople, or Scholasticus] admits, men of ‘a very fiery disposition’. One day, they surrounded Orestes and began to insult him, accusing him of being a ‘pagan idolater’… One of the monks threw a rock and struck Orestes on his head. The wound started pouring with blood. Most of his guards… scattered… Orestes was left almost entirely alone.”

Orestes escaped. The order was probably “Terrify him!”, not “Kill him!” Some passers-by also intervened. The governor appealed to Theodosius II, the child emperor, and his guardian sister, Pulcheria – a pietistic “Christian virgin”, who was waging her own campaign for Christ, by turning the imperial palace into a monastery. Later on she was also “sanctified”! The appeal was in vain. The monk, named Ammonius, was executed for the attack, Cyril immediately hailed him as a “martyr”, but the Alexandrian Christians were in turn appalled: the execution took place for the attempted murder of the prefect, not for the culprit’s faith. Several people intervened, and Cyril, a master in manoeuvres and behind-the- scenes schemes, was obliged to bring the matter to a close – for the time being. But now a blood sacrifice was required to appease the henchman of Christ…

Hypatia, by Charles William Mitchell, brutally murdered by “Saint” Cyril’s thugs inside the Caesareum, his headquarters

Hypatia, the daughter of Theon, the astronomer, rose to become the supreme figure of the Alexandrian School of Philosophy, which was second only to the Athenian School. Her fame attracted students (including Christian theologians) from across the Mediterranean. She was also very much respected by Orestes, who quite often consulted her. Cyril was incensed that Hypatia’s reputation and talents were giving the cause of Hellenism a “dangerous prestige”, and thereby preventing the “progress of the Faith”. The bishop had no scruples to liken the relationship of Hypatia and Orestes to that of Cleopatra and Mark Antony. “If she could,” he ventured, “she would set up an Egyptian Empire”! As he inveighed against the “harlot” from his pulpit, more fanatics swarmed in from the desert in response to his call.

● One day in March 415, Cyril agitated a “Sturmabteilung” of Black-shirts, a mob of 500 fanatical monks, possessed

“by a fierce and bigoted zeal, whose ringleader was a reader [a minor cleric] named Peter”, testified Socrates Scholasticus. They “waylaid [Hypatia] returning home and, dragging her from her carriage, they took her to the church called Caesareum, where they completely stripped her, and then murdered her with ostraca [potsherds]. After tearing her body in pieces, they took her mangled limbs to a place called Cinaron, and there burnt them”…⁽³⁾ “No one in Alexandria was punished for her murder. There was a cover up”, adds Catherine Nixey.

• ⁽³⁾ It seems that the burning of dead bodies (or of any opponents, while they were still alive) was “typically” the final stage of the “etiquette” of bigoted brutalities. Traditionally, Alexandrians, and others in those years, carried the remains of “the most abominable criminals” usually outside the urban (and also… urbane) limits to incinerate them, cleansing symbolically the city. They burned the body, as well, to prevent the cult of a martyr or a hero. As we have seen, this was the fate of George, Marcellus, Mark – and now of Hypatia. So, there’s a chance that “Mark” the… “Venetian” (whom we met at the end of the previous Chronicle) is in fact Alexander the Great!

● Hypatia’s brutal murder sent shockwaves throughout the empire. Cyril, whom everyone saw as the culprit, had done something unprecedented, even with the standards of the era, targeting a prominent intellectual woman, and was now in great danger. Alarmed at Cyril’s conduct, the council of bishops of Alexandria sent an embassy to Constantinople, and an investigation was soon launched to determine his role in the murder. In the autumn of 416, emperors Theodosius and Honorius issued an edict, removing the parabalani from the bishop’s power and placing them instead under Orestes’ authority. Cyril probably only managed to escape some heavy punishment by bribing imperial advisers. The restrictions on the parabalani (limiting their numbers, and forbidding them to attend “public spectacles”, or enter “the municipal council or a courtroom”) show that they were found equally guilty. However, Cyril proved he was a master of intrigues: in two years, the parabalani were again placed under his control, and after a while, he had come to dominate the Alexandrian council. There was nothing to block his way anymore while heading for… “sainthood”!⁽⁴⁾

• ⁽⁴⁾ That’s what one version of the story says. Because, though it’s been 1,600 years since then, we still don’t know exactly what has happened. According to another version, Orestes ordered the execution of the monk Hierax (the provocateur in the expulsion of the Jews) for complicity in the murder of Hypatia. In a few days, says this version, Orestes was also murdered. Cyril, absolutely triumphant, declared that “Hypatia has gone to Athens”, while Orestes resigned and left. There had been no mob rule (ochlocracy), nor any tragedy. And then, Cyril himself nominated the new governor, the duopoly ceased, and religious tyranny enthroned itself in the erstwhile capital of wisdom. It’s amazing that, if you search for Orestes’ fate in the Internet, you read Cyril’s version: the prefect resigned and left… How then the parabalani were placed under his authority 1.5 years later?

Cleopatra at the entrance of
the Egyptian Museum in Cairo

Sometimes history is not written by the winners. Cyril’s propaganda may have worked for centuries. The rumours for Hypatia’s defamation (“she was devoted at all times to magic, astrolabes and instruments of music, and she beguiled many people through her Satanic wiles”) echo in the writings of the 7th-century Coptic bishop, John of Nikiû. In the Middle Ages, Hypatia was co-opted as a symbol of Christian virtue, or her death was equated with that of Christian martyrs. The last advocate to speak out “in Defence of Saint Cyril and the Alexandrian Clergy” was perhaps Thomas Lewis in 1721. Since then, more and more books and works of art turn against Cyril and extol Hypatia. In 1853, Charles Kingsley romanticized her in his novel, Hypatia, as “the last of the Hellenes”. She was honoured as an astronomer, as well, in 1884, when a main belt asteroid and a lunar crater were named after her. “Unfortunately for Cyril et al”, said Abby Norman, “by killing Hypatia, they immortalized her. Indeed, had they left Hypatia alone, her work and name would likely have been lost to history. In death, she is as she was in life: unwilling to be silenced, ever-tenacious in her curiosity and wonder.”

● Regarding the Caesareum, where the hideous assassination took place, it was not an ordinary church, but “Saint” Cyril’s headquarters! And, needless to say, it was not a church, but an ancient temple that was “sanctified” at the turn of the 4th century, when Christians set about appropriating the property of all other religions to wipe out all their traces throughout the world. The Caesareum was conceived by Cleopatra as a dedication to Marc Antony. It was finished by the man that “finished” them, Octavian-Augustus, who, after wiping out all traces of Marc Antony in the temple and Alexandria, dedicated it to… himself!

● 420s. There was soon more trouble in Carthage, says Nixey, taking us to the other North African “hot spot”. “The one-mile-long temple of the Roman goddess Caelestis and all nearby sanctuaries were leveled… Fights could ensue during destruction and, in the process, Christians were sometimes killed [as well] – not necessarily a bad thing to some Christian minds”…

Parthenon in ruins and an Ottoman mosque (built after 1715), by Pierre Peytier (early 1830s)

● 429. A widespread persecution of Hellenes, who were considered as demon followers, was accompanied by the plunder of the Parthenon. Athena’s temple survived for nearly one thousand years, until Theodosius II decreed in 435 that all ancient temples throughout the empire be closed. In the last decade of the 6th century, it was converted into a church of Virgin Mary. Thus the Parthenon, disguised as “Parthenos” (“Virgin”), became the fourth most important Christian pilgrimage destination in the Byzantine Empire after Constantinople, Ephesus, and Thessalonica.

● “Even the Acropolis had not escaped”, remarks Nixey: “The colossal statue of Athena, one of the most famous works of art in the empire, was torn down from where she had stood guard for almost a thousand years, and shipped off to Constantinople… Many of the Parthenon sculptures were attacked. Faces were mutilated, hands and limbs were hacked off and gods were decapitated.”

East Pediment: Parthenon’s Marbles, or Elgin’s (for the British), or Mutilated (by the Christians)

“Go to Room 18 in the British Museum”, she challenges. “You will find yourself in front of the Parthenon Marbles,⁽⁵⁾ taken from Greece by Lord Elgin in the 19th century. The astonishingly lifelike statues are, today, in a sorry state: many are mutilated or missing limbs. This, it is often assumed, was the fault of Elgin’s clumsy workmen or fighting during the Ottoman occupation… But much was the work of zealous Christians who set about the temple with blunt instruments, attacking ‘demonic’ gods, mutilating some of the finest statuary Greece had ever produced… The East Pediment fared particularly badly. The vast majority of the gods have been decapitated… They were pushed off… and smashed on the ground below, their fragmented remains ground down and used for mortar for a Christian church.”

• ⁽⁵⁾ If you search for the “Parthenon Marbles” in Wikipedia, you’re redirected to the “Elgin Marbles”! Not only for the British authorities, but for Wikipedia, as well, the marbles (still) belong to the looter…

“Today, histories of this period, if they mention such destruction at all, hesitate to condemn it outright. The 1965 edition of The Penguin Dictionary of Saints records with little more than amused indulgence that Martin of Tours ‘was not averse to the forcible destruction of heathen shrines’. In modern histories those carrying out and encouraging the attacks are rarely described as violent, or vicious, or thuggish: they are merely ‘zealous’, or ‘pious’, or ‘enthusiastic’ or, at worst, ‘over-zealous’. As… John Pollini puts it: ‘modern scholarship, influenced by a Judeo-Christian cultural bias’, has frequently overlooked or downplayed such attacks and even at times ‘sought to present Christian desecration in a positive light’.”

The Rape of the Parthenon begins on July 31, 1801: Elgin removing the Marbles (reconstruction)

● In 457, politics bowed to religion, when Leo I became the first emperor to be crowned by the patriarch of Constantinople. In 491, the empire’s submission to Christianism became complete, when Anastasius I was obliged to sign a written declaration of orthodoxy before his coronation.

● Etrusca Disciplina, the Etruscan books of cult and divination, untouched by all ancient cultures, were collected and burned by the Christians in the 5th century, almost a millennium after the Etruscans had ceased to exist as a people…

Justinian: Genocide Act IΙI – Codex Justinianus

Goddess (Leto) carries a child (Apollo); roof ridge of the Etruscan Portonaccio Temple at Veii (510–500 BCE)

● 529. This year, which is often cited as the end of Antiquity, Justinian decided to shut down the Platonic Academy that had been revived in 410 as a centre for Neoplatonism and mysticism. The old Academy was probably destroyed by the Roman dictator, Sulla, in 86 BCE. The faculty members, wrote the Hellene poet and historian Agathias, looked for protection under the Sassanid king Khosrow (Khosrau) I (531-579), known to Hellenes and Romans as Chosroes, in his capital at Ctesiphon, carrying with them precious scrolls of literature, philosophy, and science. While exiled, Simplicius of Cilicia (perhaps others, too) might have gone to Harran (Carrhae or Hellenopolis), near Edessa, in Upper Mesopotamia, founding an Academy-in-exile. This school should have survived until the 9th century, facilitating a revival of the Neoplatonic tradition in Baghdad, with the foundation of the House of Wisdom in 832. Two of the major centres of learning in the intervening period (from 5th to 8th centuries) were the School of Nisibis (Nusaybin, close to Harran) in Asia Minor, under Persian rule at the time, and the Academy of Gundishapur, founded by Khosrau. The Austrian philosopher and educator Rudolf Steiner commented that the culture of Gondishapur (also home of a Library and a Medical school-hospital) was a premature efflorescence which was undermined and destroyed by the Islamic troops in the 7th century (Parallel Lives of monotheistic religions).

The “barbarians” were being Hellenized,
while the Hellenes were being barbarized

All this eastward “brain drain” started in 489, when emperor Zeno decreed the closure of the Nestorian Christian theological and scientific centre in Edessa. Its scholars were then transferred and absorbed into the School of Nisibis. There, in collaboration with those Hellenistic philosophers, who were banished from the Academy of Athens, carried out important research in medicine, mathematics, astronomy, and other sciences. The Academy of Gondeshapur became known for medicine and learning. Khosrau gave refuge to various Grecian philosophers and Syriac-speaking Nestorian Christians fleeing religious persecution by the Byzantines, and commissioned them to translate Hellenic and Syriac texts (on medicine, astronomy, philosophy, and other useful crafts) into Pahlavi (Middle Persian). Gloomy conclusion: the “barbarians” were being Hellenized, while the Hellenes were being barbarized!

The School of Athens (1510-1511), by Raphael (Raffaello Sanzio da Urbino)

● The Codex Justinianus was completed in 529, i.e. the year the emperor closed down the Neoplatonic Academy as anti-Christian. It may have been Theodosius who initiated the adoption of laws and the signing of decrees against Hellenism, but the one who sparked persecutions of gentiles on a massive scale was none but Justinian with the codification and reform of the law. As he was convinced that the unity of the empire presupposed the unity of faith, it appeared to him obvious that this faith could only be the “orthodox”. Those of a different creed were subjected to persecution, which imperial legislation had effected from the time of Constantius and would now vigorously continue. The Corpus Juris Civilis contained two statutes that decreed the total eradication of Hellenism even in civic, private life, which were zealously enforced. Contemporary sources (John Malalas, Theophanes of Byzantium, John of Ephesus) tell of severe persecutions, even against many high officials, experiencing strict Inquisition, exile and threat of capital punishment, with executions carried out even in the emperor’s very presence: some by burning, others by drowning. The alternative, the only way out for anyone to escape, was Christianization. Thus these Byzantine Crusades had no end. In Asia Minor alone, John of Ephesus reported to have converted 70,000 gentiles. Other peoples under Byzantine rule were also Christianized. The worship of Amun in Libya was abolished; so were the remnants of the worship of Isis in Egypt.⁽⁶⁾ The state suppression of Hellenism made all non-Christians a public threat. The word Hellene was no longer an insult, but a deadly accusation. With this legal arsenal on hand, which was supplemented by new provisions, the emperors, in complete accord with the Church, continued the Genocide of the Hellenes…

• ⁽⁶⁾ “Justinian decided to destroy the frieze in the beautiful temple of Isis at Philae in Egypt.” (C.N.)

Artemis, Roman copy of a Greek original
(1st century CE)

● When legal loopholes were detected, or if something escaped the attention of the ever-vigilant bishops, Christian “commoners” took action: in the mid-530s they started burning or cutting forests in Hellas because they were… dwellings of demons! Blind fanaticism destroyed the oak forests of Zeus, the fir forests of Artemis and Pan, the olive groves of Athena. The results were devastating since all this deforestation caused the drying up of rivers and springs and the total disruption of the country’s ecosystem…

● “A series of legal hammer blows fell”, says Nixey of the Codex: “anyone who offered sacrifice would be executed. Anyone who worshipped statues would be executed. The laws went further. This was no longer mere prohibition of other religious practices. It was the active enforcement of Christianity on every single pagan in the empire… Everyone now had to become Christian… Those who refused would be stripped of all their property… lose their civil rights, be left in penury and ‘in addition’… they would be ‘subject to the proper punishment’… and then would be exiled. The ‘insane error’ of paganism was to be wiped out from the face of the earth… It was this law that led… Edward Gibbon to declare that the entirety of the barbarian invasions had been less damaging to Athenian philosophy than Christianity was… It was from this moment, said later historians, that a Dark Age began to descend upon Europe.”

“Centuries later, Al Mas’udi, an Arab traveller, would visit a town on the edge of Europe and reflect on what had happened in the Roman Empire. ‘During the early days of the empire of the Rum’, he wrote… ‘the sciences were honoured and enjoyed universal respect. From an already solid and grandiose foundation, they were raised to greater heights every day, until the Christian religion made its appearance among the Rum: this was a fatal blow to the edifice of learning; its traces disappeared and its pathways were effaced’.”

● The first millennium of Christianism went on and concluded this way – there is no need to repeat ourselves. You can see how shattered is in fact the “unbroken continuity” of ancient Hellenic and Byzantine civilizations, having as a “malignant appendix” that inarticulate fascist bark: “Hellas of Greek Christians”!⁽⁷⁾

• ⁽⁷⁾ The main slogan of the military junta (1967-1974) in Hellas (when it was turned into… Hell-ass!)

Crusades, Colonialism and Slave Trade

Siege of Antioch (1097-98), detail of a
medieval miniature, by Jean Colombe

THE CRUSADES, after the East-West Schism, were conducted under the sanction of the “Holy See”. Pope Urban II called for the First Crusade in 1095, with the declared goal of restoring Christian access to the Jerusalem area. There followed six major Crusades against Muslim territories in the Orient, and many minor ones, as part of a 200-year struggle for the control of the “Holy Land” that finally failed. After the fall of the last Christian stronghold in 1291, the Vatican mounted no further coherent response in the East. Similar papal-blessed military campaigns against “pagans”, “heretics”, and “excommunicated” people, undertaken in the Occident for various economic, political, or religious reasons, were the Albigensian Crusade, the Aragonese Crusade, the Northern Crusades, and the Iberian Reconquista. The “burning of books and heretics or infidels”, of course, was in the agenda of all Crusades. The Crusaders’ conduct was shocking not only to modern sensibilities but to European contemporaries, as well, for the Crusaders pillaged the lands they passed through; there was also at least one case of cannibalism in the Levant! In the Rhineland, the First Crusade resulted in the slaughter of 8,000 Jews in the first of Europe’s pogroms. It also led to the massacre of at least 70,000 citizens in the fall of Jerusalem. The nobles carved up the territory that they had gained rather than return it to the Byzantines, as they had vowed to do. Even worse, the Fourth Crusade resulted in the conquest and sacking of Constantinople, and the partition of the Byzantine Empire. (On the Crusades, see Chronicle 9, Crusades and Lebensraum – Urban, Hitler and Zionists, and especially Crusades in the West, Chronicle 11, The Crusades).

The Entry of the Crusaders into Constantinople, by Eugène Delacroix (1840)

● 1193. Nalanda, an ancient centre of higher learning with a great library in the Indian Bihar, was sacked by Turkic Muslim invaders from southern Afghanistan. The university was so vast that it is reported to have burned for three months after the invaders set it on fire…

● 1258. The House of Wisdom in Abbasid-era Baghdad was a library, translation institute and research centre. The scholars, mainly Persians or Greeks, translated all available Hellenic texts – scientific, philosophic, and many more. A great part of ancient Hellenic literature survived and became known in Europe thanks to these translations into Arabic. The House and all other libraries in the city were destroyed by the Mongol ruler Hulagu. The waters of the Tigris ran black for six months with ink from the enormous quantities of books flung into the river…

Materia medica (Περὶ ὕλης ἰατρικῆς), by the Greek physician, pharmacologist and botanist Pedanius Dioscorides, translated into Arabic

● 1452. Pope Nicholas V may have tried to revive the spirit of the old Crusades in the East, one year before the Fall of Constantinople to the Ottomans, as his nephew, Loucás Notarás, was the Byzantine Megas Doux (Grand Duke). However, European attention was already focused on the more promising opportunities opening up in the West. So, Nicholas’ papal bull, renewed repeatedly by future pontiffs, granted Portugal (and later Spain, of course) “full and free permission to invade, search out, capture, and subjugate the Saracens and pagans and any other unbelievers and enemies of Christ wherever they may be, as well as their kingdoms… and other property… and reduce their persons into perpetual slavery.” Effectively, these “geographically unlimited” bulls extended the Crusades’ legacy all over the world justifying European colonialism and, by all means, “ushered in the West African slave trade”. This trade was about to take off with the transport of African slaves to America, and the popes would go on “granting permissions” and “issuing bulls” – as they were no fools – to guarantee their booty share!

● 15th century. Arabic Muslim books were burned wholesale by Catholic Spain. About 5,000 Arabic poetic manuscripts were consumed by flames in the public square at Granada, in 1499, on the orders of the Archbishop of Toledo. At the same time, a number of Hebrew Bibles and other Jewish books were burned at the behest of the Spanish Inquisition.

● The Aztec emperor Itzcoatl (1427-28 to 1440) had all historical codices burned – on the grounds that it was “not wise that all the people should know”! Thus the way was paved for the development of a state-sanctioned “history” and mythos – but also for the conquest of Mexico by Hernán Cortés in 1521.^(h) This signaled a new era of genocides and holocausts committed by Christians holding the cross in one hand and the sword in the other. The new crusaders and slave traders, together with the inquisitors, had new challenges to face, new frontiers to cross, new “books to burn and infidels to bury” in the “New World”, under the sanction and arbitration of the good, old “Holy See” – with profit in mind, as always!

Just take a look at Tenochtitlan (reconstructed): with a population of almost 300,000, it is believed it was the world’s largest city at the time, the capital of an empire of almost 5 million people. Compared to Europe, only Paris, Venice and Constantinople might have rivaled it. It was five times the size of the contemporary London. Entering the city the Spaniards thought it was a dream. These people were the “savages” that had to be Christianized and “civilized”…

● Tenochtitlan, today’s Mexico City, was the city of the Mexica (hence Mexico), dominating in the Aztec Empire and ruling over several other tribes. All these people, for sure, did not fall from the sky. Civilization in Mesoamerica appeared during the 3rd millennium BCE – in the era of the Cycladic and Minoan civilization in the Aegean, before the arrival of the Hellenes in Greece. The earliest known major civilization of Central America was the Olmecs (1500 – 400 BCE). However, there were pre-existing cultures as early as 2500 BCE that were gradually displaced. As the oldest civilization, it greatly influenced those that followed. Among these influences is what we consider to be their “black spot”: human sacrifice. The most characteristic artistic creations of the Olmecs are their sculptures of colossal heads, up to 3 meters high and weighing from 25 to 55 tons.

Mayan Kukulcan pyramid, Chichen Itza, in Yucatán, Mexico

The most outstanding and long-lasting civilization of the Western Hemisphere was developed by the Maya, noted for its most sophisticated writing system in pre-Columbian Americas, as well as for its art, mathematics, calendar, astronomical system. They were excellent architects building pyramids, temples, and other elaborate edifices. Their culture reached the level of the most famous civilizations of antiquity. Their archaic period began before 2000 BCE, followed by the pre-classic period (2000 BCE – 250 CE), the classic (up to 1000 CE), and finally the post-classic period. They were also aware of the meaning of the number 0 (which… troubled the ancient Greeks), although they probably borrowed this knowledge from the Olmecs. The Maya should have had close relations with the Toltecs, as we can see from their mutual influence. The Toltecs (10th – 12th century CE) were the forerunners of the Aztecs (14th – 16th century). The latter considered the Toltecs as their spiritual ancestors and their culture as the epitome of civilization.

Urban core of Tikal or Yax Mutal, Guatemala, Maya, 8th century CE, reconstruction

● In conclusion, a fleeting glimpse at the “future”: Abelard, in the 12th century, was made to burn his Theologia himself. Later, he was judged as a heretic, since, among other things, he praised the pagan philosophers of classical antiquity. He was excommunicated by the pope, who ordered him to be perpetually silent, confined in a monastery, and his books to be burned. His pupil and colleague, Arnold of Brescia, refused to abjure his beliefs after a synod, where they were condemned, and went on to lead the Commune of Rome against the Vatican, but he was finally executed. The Church ordered the burning of all his writings, which was carried out so thoroughly than none of them survives. By the end of the 15th century, Savonarola ordered all the works of Ovid and also Boccaccio’s Decameron to be burned. In the 16th century, Servetus was burned in Geneva at the order of the city council, dominated by Calvin, because a remark he made in his translation of Ptolemy’s Geographia was considered heretic! Angelo Carletti’s theological work so infuriated Martin Luther that he had it publicly burned. In the 17th century, Luther’s German translation of the Bible was burned in parts of Germany controlled by the Catholics. In the 18th century, Voltaire’s works were burned several times in pre-revolutionary France. In 1821, Heinrich Heine, in his play, Almansor, referring to the burning of the Quran by the Spanish Inquisition, wrote: “Where they burn books, so too will they in the end burn human beings.” It is the episode we’ve used as a starting point in these additional Chronicles, with the “burning of books and burying of scholars” in China. It goes without saying that “triumphal bonfires”, as “God-blessed work”, in a way, never stopped…⁽⁸⁾

Thousands of books smoulder in a huge Nazi bonfire during
a wave of book-burnings that spread throughout Germany

• ⁽⁸⁾ “Robert Drews described the Bronze Age collapse as ‘the worst disaster in ancient history, even more calamitous than the collapse of the Western Roman Empire’. Several people nostalgically referred to the cultural memories of the disaster as stories of a ‘lost golden age’, when ’civilization was wiped out’.” (See the conclusion of Chronicle 18).

Polish Catholic priests burn now (2020) books etc. they
consider “offensive”: the Inquisition moved to Poland!

That’s how we’ve described that catastrophe, the collapse of the Bronze Age; a description that perfectly fits the collapse of Antiquity. The Christians played the role of the Sea Peoples. If it was famine that triggered those dramatic events, what led to “The Triumph of Cretinism”? Hunger and thirst for power? Avarice? Christianism again found itself at the antipode of humanism.

Christianism, Slavery and Racism

THE SLAVERY CONVENTION (to Suppress the Slave Trade and Slavery), an initiative of the League of Nations in 1926, was followed by the Universal Declaration of Human Rights, adopted by the UN General Assembly in 1948, explicitly banning slavery. The Christian Church? Too little, too late. Only in 1965, the Second Vatican Council declared without qualification that slavery was an “infamy” that dishonoured the Creator and was a poison in society. And what about the Orthodox Church? Or the other Churches?

The Bible (Old and New Testament) endorses slavery. Its prohibitions refer to all other matters but human enslavement (see previous Chronicle). In the Old Testament, God (i.e. the man who speaks in his name) not only approves the practice, but also lays down rules for buyers and sellers (ItalicusExodus) – as there was no… Ministry of Commerce at that time! And not only that: men are at liberty to sell even… their own daughters (Exodus)! The New Testament instructs slaves to accept their position with humility (Paul’s Ephesians), and also to please their masters in everything [?!] (Titus, cf. Colossians). But in case the slave owners are Christians, the slaves are commanded to serve them better than other masters, “so that the name of God and the teaching may not be defamed” [!] (Timothy). Jesus himself mentioned slavery more than once, but never with the slightest hint of criticism of it. He even glorified the master-slave relationship as a model of the relationship between God and humans – the “slaves of God” (Matthew). “Saint” Augustine’s view that slavery was ordained by God as a punishment for sin was endorsed by the Church. “Slavery among men is natural,” proclaimed another “saint”, Thomas Aquinas, “for some are naturally slaves according to the Philosopher” (Aristotle). A Church Council taking place at Gangra, in Asia Minor, in 362, excommunicated anyone who encouraged a slave to despise his master, or to withdraw from his service. This would in time be incorporated into Church Law, where it would remain until the 20th century.

Saul of Tarsos, the trouble-maker, in two paintings on the same topic – book-burning –
and by the same painter – Eustache Le Sueur: The Preaching of St. Paul at Ephesus (1649).
He set an example that the Nazis and other fascists followed later on with enthusiasm…

The Third Lateran Council in 1179 imposed slavery on anyone who opposed the papacy. The citizens of Venice were condemned to slavery three times: in 1309, 1482, and 1506. The same thing would happen to the whole of England in 1508. Soon the Church would become the largest slave owner in the Roman Empire.⁽⁹⁾ The popes and bishops owned slaves. Pope Innocent VIII accepted the gifts of large numbers of slaves from the royal couple of Spain: the exceptionally devout Isabella sent him numerous slaves from Málaga, in 1487. Ferdinand, the next year, so as not to lag behind, sent him 100 Black Moorish slaves, whom he then distributed to various cardinals and “nobles”. The Spanish Inquisition consisted of fanatics in everything – even in the enslavement of human beings. One single inquisitor, the notorious Torquemada, had 97,371 people condemned to slavery! In 1493 (the year after Columbus “discovered” the Americas), pope Alexander VI made explicit the rights of Catholics there. He authorized the king of Spain to enslave non-Christians of the Americas at war with Catholic powers – or, in other words, anyone who resisted the invasion and seizure of his land. Pope Paul III confirmed in 1548 that all Christian men and all members of the clergy had the right to own slaves. Papal galleys went on slave-hunting expeditions along the coast of Africa! “Sir” John Hawkins, the most notorious, but very “pious”, English slave trader, named his slave ships Angel, Jesus and Grace of God…

• ⁽⁹⁾ It had been common for polytheists, Greeks and Romans, to emancipate their slaves. But the emancipation of the Church’s slaves was declared impossible, on the grounds that these slaves were owned not by the clergy, but by… God himself; therefore only the slave owner could legally dispose of his… “goods”.

The Slave Trade (Slaves on the West Coast of Africa), by François-Auguste Biard (ca 1833)

Until the discovery of America, the slaves were mainly prisoners of war, debtors, or victims of religious persecution. However, black African enslavement did not result from wars, financial indebtedness, or religious prejudice. The reason was the need for labour in the Americas, after the failed effort to enslave the Native Americans. West Africans had agricultural knowledge and skills. They also had a relative immunity against malaria adapted from centuries of living in the tropics that the European indentured servants did not. These were the reasons for the African Holocaust. The brutal system of slavery and the subjugation of millions of people had to be justified with an ideology. After Christianism, this ideology was racism. Racists declared (also very “piously”) that the “white race” had been “chosen” to rule the earth “in God’s name”.

In conclusion…

THESE EXTRA “CHRONICLES WITHIN THE CRONICLES”, I remind you, had Ábdera of Andalusia as a starting point, during the revival of an ancient Periplus of Iberia in Chronicle 22. We then voyaged to Ábdera of Thrace and met its most celebrated citizen, Democritus. Plato’s antipathy towards the Atomist philosopher, asking his students to destroy all Democritean works they could find, in combination with the fact that no such works have survived, were more than a challenge for a “Periplus in the Archipelagos”, sailing on seas the “Big Brothers” erased helter-skelter from the maps. Oceans of abuses are hidden there. I’ve just gleaned some information on the initial period (until the time the first caravels crossed the Atlantic), limiting myself to cases of intentional crimes that came to my attention. A study in depth – I’m sure – would reveal the Prince of Darkness himself…

What conclusions can we draw? A “naïve” person would expect to find the first traces of the idea of human rights in religions, especially the monotheistic ones, which should uphold the “sanctity of human existence”. In fact, the history of human rights finds such traces in some legal codes of antiquity (Mesopotamia, Persia, India, Hellas, Rome), not in the Bible, skipping Judaism and Christianism. The reason is that those who cared about such rights were the philosophers and not the prophets (with the exception of Muhammad due to special conditions). The kings who wanted to conquer the world, the priests who wanted to conquer the mind, infringed as a rule on human rights. I guess that if the Declaration of Human Rights and Freedom of Religion had been adopted and observed since the dawn of the Common Era (AD), the only monotheists in the world nowadays might have been the Jews…

Arsons of Libraries

BOOKS ARE DEADLY ENEMIES OF “BIG BROTHERS”. ARSONS OF LIBRARIES are a form of cultural genocide or cleansing, a purge:

● Xianyang Palace and State Archives (China, 206 BCE): the palace was burned during Xiang Yu’s rebellion, triggered by the “burning of books and burying of scholars”.
● Library of Alexandria (Egypt, 48 BCE, 272 CE, etc.): by Julius Caesar, Aurelian, et al: multiple arsons by multiple perpetrators – but not intentional arsonists…
● Library of Antioch (Syria, 364): by Jovian, because Julian the “Apostate” had heavily stocked it with plenty of new… “apostate” volumes!
● Library of the Serapeum, with what was left from the Library of Alexandria (Egypt, 391): the building was systematically looted, burned, and razed to the ground, by Theophilus, on orders by Theodosius.
● Library of Córdoba (Andalusia, 976): by Almanzor, the de facto ruler of Al-Andalus, and religious scholars; in a surge of “ultra-orthodoxy”, they burned books of “ancient science”.
● Library of Ray (Tehran, Iran, 1029): by Mahmud of Ghazna, because its books were deemed as “heretical”.

Shah Mosque, Isfahan, by Pascal Coste visiting Persia in 1841

● Library of Avicenna (Isfahan, Iran, 1034): by Mas’ud of Ghazna, conquering the city.
● Library of Tripoli (Lebanon, 1109): by Baldwin’s Crusaders and mercenaries, looting and burning part of the city.
● Library of Ghazna (Afghanistan, 1151): by Ala al-Din Husayn, sacking and burning the city for seven days, destroying libraries and palaces.
● Library of Nishapur (Iran, 1154): by Oghuz Turks, who sacked and burned libraries, destroying partially the city.
● Nalanda (India, 1193): by Bakhtiyar Khalji, who sacked the University complex, the most renowned foundation of Buddhist knowledge at the time. The destruction is a milestone in the decline of Buddhism in India.
● Imperial Library of Constantinople (Byzantine Empire, 1204): by Crusaders (Franks and Venetians) who destroyed it, burning and selling its books.

Great palace, Constantinople, peristylium, ca 5th-6th century

● Library of Alamut Castle (Iran, 1256): by pro-Christian Mongols, who captured the castle and destroyed the library.
● House of Wisdom (Baghdad, Iraq, 1258): also by Mongols during the city’s siege.
● Libraries of Constantinople (Byzantine Empire, 1453): by Ottoman Turks, after the second fall of the city, when hundreds of thousands of manuscripts were removed, destroyed, or sold from the libraries.
● Madrasah Library (Granada, Andalusia, 1499): by Cardinal Cisneros, ransacking it and ordering its books be burned in a central square.
● Bibliotheca Corviniana (Buda, Hungary, 1526): by Ottoman Turks after the Battle of Mohács.
● Monastic libraries (England, 1530s): by Henry VIII, when they were destroyed or dispersed, following the dissolution of the monasteries.
● Cornish Colleges (Cornwall, England, 1548): by Henry’s successor, Edward VI. The smashing and looting of the colleges at Glasney and Crantock brought an end to the scholarship which had helped to sustain the Cornish language and cultural identity.

The Mayan Codices on fire

● Maya codices (Yucatán, Mexico, 1562): there was no Itzcoatl among the Maya with the “bright” idea to burn their codices. The arsonist was found in the face of bishop and conquistador Diego de Landa, a cruel, fanatical priest, as described by historians, who led a violent campaign against “idolatry”, burning almost all Mayan manuscripts (useful in deciphering Mayan script, knowledge of Maya religion and civilization, or the history of the American continent): “We found a large number of books in these characters [hieroglyphs, he said], and, as they contained nothing in which were not to be seen as superstition and lies of the devil, we burned them all, which they [the Maya] regretted to an amazing degree, and which caused them much affliction”… Only three extant codices are widely considered unquestionably authentic.

Aztec Calendar

The Arsons of Libraries Chronicle stops here. Not because there were no more arsons. The list, unfortunately, is too incomplete and never-ending. But this was our time frame: until the time the first caravels started crossing the Atlantic. And instead of transporting products and ideas, they used to carry murderers, spoils, and slaves…

As regards these two Chronicles, The Genocide of the Hellenes and The Triumph of Cretinism, they are dedicated to that kid, with his questions, on the beach of Theotokos, at the Sepias cape, in southeastern Pelion, asking: “Why, dad, have they built the chapel on ancient ruins?”

Why then? Because, in a way, the Genocide of the Hellenes never stopped… Shall we be able some day to estimate the hecatombs of the victims?

Demographic Decline of the Hellenes Due to the Genocide, as well

IN 500 BCE, c. 100 million people lived in Asia, Europe and Africa. The Hellenes around the Aegean numbered 3 million in the 5th century. In the 4th century, adding the colonists, as well, they approached 8-10 million. This means they represented 5-10% of the total – without counting those who were Hellenized during the Hellenistic period. Now, all Greeks, plus expatriates, reach 16 million, while the world’s population has risen dramatically to 7.7 billion. This, of course, means they represent just a very small percentage of only 0.21%.

• >> Chronicle 25. “CARTHAGO DELENDA EST!”
• << Chronicle 23. THE GENOCIDE OF THE HELLENES

Next Chronicle 25. “CARTHAGO DELENDA EST!” ● Colonization ● Tartessos: the Apple of Discord ● Impact of Persian Expansion ● Phoenicians and Punics ● Tartessos and Carthage Ruined ● Macedonia and Rome

The Alexandrian Library in its heyday…

Χρονικό 23. Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Χρονικό 23. Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

/ENGLISH/ Chronicle 23. THE GENOCIDE OF THE HELLENES

● “Κάψιμο Βιβλίων, Θάψιμο Λογίων” ● Εμπρησμοί Βιβλιοθηκών ●
Σφαγή Θεσσαλονίκης ● Λεηλασία Δελφών ● Ισοπέδωση Σεραπείου και
Ναού τής Ἀρτέμιδος ● Νεκροσυλία τού Ἀλεξάνδρου ● The Darkening Age

του Μιχάλη Λουκοβίκα

.

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ: “πράξεις με στόχο τον μερικό ή ολικό αφανισμό
μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας.”

(Σύμβαση ΟΗΕ για Πρόληψη και Καταστολή Εγκλημάτων Γενοκτονίας)

 

“Κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ Μεσαίωνος, ἐπὶ Οὐάλεντος, Οὐαλεντινιανοῦ καὶ Θεοδοσίου, συνεστήθη ἐν Ἀνατολῇ ἀληθὴς ‘Ἱερὰ Ἐξέτασις’, ἧς αἱ θηριωδίαι, αἱ καταπιέσεις καὶ αἱ σφαγαὶ δὲν ἔχουσί τι νὰ φθονήσωσιν εἰς τοὺς Ἱεροδικαστὰς τῆς Ἱσπανίας, οἵτινες ἄτομα μόνον κατεδίωκον ἐπὶ κακοδοξίᾳ, ἐνῶ οἱ Ὀρθόδοξοι ‘σωφρονισταὶ’ τῆς Ἀνατολῆς προὐτίθεντο νὰ ἐξαλείψωσιν ἀθρόους ἀπὸ τοῦ προσώπου τῆς γῆς πάντας τοὺς ἑλληνίζοντας ἤ φιλοσοφοῦντας”. (Ἐμμανουὴλ Ροΐδης)

.

Η ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ, Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ τής εξέλιξης, του Κάρολου Δαρβίνου, ακρογωνιαίος λίθος τής βιολογίας πλέον, δεν αφορά ανθρώπινες δημιουργίες, που υπάγονται, αντίθετα, στην… “τεχνητή επιλογή” (λογοκρισία), βάσει των ιδεολογικών προκαταλήψεων έναντι των μη κομφορμιστικών ιδεών. Ο “Μεγάλος Αδερφός”, κατά τα φαινόμενα, ήταν… πανταχού παρών, πολύ πριν από το 1984, του George Orwell, καίγοντας όχι μόνον βιβλιοθήκες ή βιβλία, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, και τους ίδιους τους συγγραφείς – καθώς “εξάγνιζε” την κοινωνία, και ξαναέγραφε την “Ιστορία”…
Τα κίνητρα τέτοιων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας σπάνια είναι ξεκάθαρα πολιτικο-οικονομικά. Κρύβονται, κατά κανόνα, πίσω από κάποιο θρησκευτικό προσωπείο, ή μανδύα – ιδίως όταν η θρησκεία είναι μονοθεϊστική, ἤτοι ανταγωνιστική προς όλα τ’ άλλα συστήματα πίστης, αυταρχική, και, σίγουρα, εξουσιομανής. Ο αδιαμφισβήτητος “πρωταθλητής” στα ἐν λόγῳ εγκλήματα, ανάμεσα στις μονοθεϊστικές θρησκείες, είναι – σημειωτέον – ο χριστιανισμός. Ἰδοὺ ένας σύντομος απολογισμός τής πρώτης φάσης:

● 213–210 ΠΚΧ. Η εκστρατεία για “το κάψιμο βιβλίων και το θάψιμο λογίων”, στη δυναστεία Τσιν τής αρχαίας Κίνας, αποτελεί την επιτομή τού “πολέμου κατά της ελευθερίας τής σκέψης και του λόγου”, που μαίνεται ἀδιαλείπτως: τα Χρονικά όλα, εκτός από τα επίσημα, τα Κλασικά τής Ποίησης και της Ιστορίας, τα έργα τού Κομφούκιου, ή και άλλων σχολών, έπρεπε να καούν, και όποιος αναφερόταν στα κείμενα αυτά, να εκτελείται. Πάνω από 460 λόγιοι, ή 1200, σύμφωνα με άλλη καταμέτρηση, θάφτηκαν ζωντανοί. Σύντομα, η εκστρατεία οδήγησε σ’ εξεγέρσεις, κι έτσι, η απώλεια ιστορικών κειμένων συνεχίστηκε: η πρωτεύουσα λεηλατήθηκε και κάηκε το 206 ΠΚΧ, καταστρέφοντας επίσης τα “εγκεκριμένα” έργα, που φυλάσσονταν στην αυτοκρατορική βιβλιοθήκη.

● 53 ΚΧ. Ο Σαούλ (Παύλος) τής Ταρσού συνδύασε το κήρυγμά του στην Έφεσο με το κάψιμο βιβλίων. Το επεισόδιο εκθειάστηκε τόσο (βλέπε λ.χ. πίνακες των Eustache Le Sueur, Lucio_Massari, Pieter Coecke van Aelst, κ.ά.) ώστε ενέπνευσε τους φασίστες, που το μιμήθηκαν. Πράξεις των Αποστόλων, 19: “Υπολόγισαν την αξία [των βιβλίων που κάηκαν] και διεπίστωσαν πως έφτανε τις πενήντα χιλιάδες αργύρια” = πάνω από 20 εκατομμύρια €!

“Το κάψιμο βιβλίων και το θάψιμο λογίων”: ύστερη δυναστική απεικόνιση

● ±160 ΚΧ. Το βιβλίο τού Ἐπίκουρου, Ἑδραῖαι πεποιθήσεις, έγινε παρανάλωμα του πυρός σε αγορά τής Παφλαγονίας, μ’ εντολή ενός τσαρλατάνου προφήτη. Ήταν ένα “πρώτο δείγμα γραφής”, για το τι, όντως, θα επακολουθούσε, μόλις αυτοί οι τσαρλατάνοι αναρριχούνταν στ’ ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας…

● Δεκαετία 170 ΚΧ. Περιγράφοντας την Βίβλο ως “άχρηστο σκουπιδαριό”, “ένας Έλληνας διανοούμενος, ὀνόματι Κέλσος, εξαπέλυσε μνημειώδη… επίθεση κατά της νέας θρησκείας”, σημειώνει η Catherine Nixey στην τεκμηριωμένη της μελέτη, The Darkening Age / The Christian Destruction of the Classical World – ἐξ οὗ οι πολλές και μακροσκελείς μας παραπομπές, στο προηγούμενο, στο παρόν και στο επόμενο Χρονικό. “Ο Κέλσος δεν δείχνει απλώς την περιφρόνησή του· ανησυχεί μήπως αυτή η θρησκεία – που την θεωρεί βλακώδη, κακόβουλη και χυδαία – εξαπλωθεί ακόμη περισσότερο και… βλάψει την Ρώμη. Πάνω από 1500 χρόνια αργότερα, ο Άγγλος ιστορικός τού 18ου αιώνα, Edward Gibbon, κατέληξε σε ανάλογα συμπεράσματα, κατηγορώντας απερίφραστα τους χριστιανούς ως συνυπεύθυνους για την πτώση τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας… Η Εκκλησία έβαλε πάραυτα το έργο του, Παρακμή και πτώση τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στον Index Librorum Prohibitorum, τον κατάλογό της των απαγορευμένων βιβλίων.⁽¹⁾ Ακόμη και στην φιλελεύθερη Αγγλία, η ατμόσφαιρα έγινε έντονα εχθρική προς τον ιστορικό.”⁽²⁾

• ⁽¹⁾ Ενημερώνοντας τον κατάλογο (1900), ο πάπας Λέων ΙΓ’ τόνισε: “Είναι εντελώς απαράδεκτο να υποστηρίζουμε, να υπερασπιζόμαστε ή να επιτρέπουμε την ελευθερία της σκέψης, του λόγου… λες και αυτά τα δικαιώματα δίνονται στον άνθρωπο από την Φύση”!

• ⁽²⁾ Μα και στον 20ό αιώνα, “η ταινία τού 1979, Life of Brian [Ένας προφήτης… μα τί προφήτης!, των Monty Python, που παρωδεί την ζωή τού Ιησού], απαγορεύτηκε σε διάφορες χώρες.” (C. Nixey)

Η Βιβλιοθήκη του Κέλσου στην Έφεσο (2ος αι. ΚΧ), η τρίτη μεγαλύτερη στον ρωμαϊκό κόσμο μετά από εκείνες της Αλεξανδρείας και της Περγάμου, ήταν το ταφικό μνημείο τού Τιβέριου Ἰούλιου Κέλσου Πολεμαιανοῦ, κυβερνήτη τής Μικράς Ασίας. Η βιβλιοθήκη, ένα αρχιτεκτονικό θαύμα,
και οι 12.000 πάπυροί της, κάηκαν από βάρβαρους Γότθους χριστιανούς, που κατέστρεψαν και
τον υπέροχο ναό τής Ἀρτέμιδος της πόλης, ένα από τα 7 θαύματα της αρχαιότητας (262 ΚΧ).
Η πρόσοψη της βιβλιοθήκης αναστηλώθηκε στη δεκαετία τού 1970.

● Ωστόσο, οι Κέλσος και Gibbon είχαν δίκαιο: “Τι γίνεται… αν τόσο ο Θεός όσο και ο Καῖσαρ διεκδικήσουν το ίδιο πράγμα; Ε, τότε, έλεγαν οι μεγάλοι διανοητές τού πρώτου χριστιανικού αιώνα, ο Θεός προηγείται. Όπως το έθεσε ο Αυγουστίνος, αν ο νόμος τού Θεού παρεκκλίνει από τον ρωμαϊκό νόμο, τότε η Ουράνια Πόλη και οι κάτοικοί της θα είναι υποχρεωμένοι ‘να εναντιωθούν και να γίνουν ενοχλητικοί σε όσους σκέφτονται διαφορετικά’… Στο ανώτατο επίπεδό της, η Εκκλησία άρχιζε ν’ αμφισβητεί την κρατική εξουσία. Ρωμαίοι παρατηρητές είχαν από καιρό σημειώσει την τάση των χριστιανών να θεωρούνται υπεράνω τού νόμου… ‘Δεν υφίσταται έγκλημα για όσους έχουν τον Χριστό’, διακήρυσσε ο Σενούτιος… Ένας φόνος που διαπράττεται χάριν τού Θεού δεν είναι όντως έγκλημα αλλά ‘προσευχή’… Καθώς ο χριστιανισμός αποκτούσε περισσότερη εξουσία, οι πράξεις αμφισβήτησης γίνονταν όλο πιο θρασείς. Δικαστήρια στ’ ανατολικά τής αυτοκρατορίας διαταράσσονταν από απειλητικές ομάδες μελανοχιτώνων μοναχών, κραυγάζοντας ψαλμούς… Οι μοναχοί – δίχως όνομα, δίχως ρίζες, δίχως δυνατότητα να εντοπιστούν – ήταν σε θέση να διαπράττουν ωμότητες σχεδόν με ασυλία… Ακόμη και ο Θεοδόσιος, που ήταν ολόψυχα χριστιανός, παρατήρησε χαμηλόφωνα: ‘οι μοναχοί διαπράττουν πολλά εγκλήματα’.” Ενώ ο Gibbon, παρομοιάζοντας τους μοναχούς με “μια φάρα βρομιάρικων ζώων”, έγραψε: “Σε όλες σχεδόν τις επαρχίες τού ρωμαϊκού κόσμου, ένας στρατός φανατικών, δίχως εξουσία και δίχως πειθαρχία, προσέβαλλε τους ειρηνικούς κατοίκους· τα συντρίμμια των ωραιότερων κτηρίων τής αρχαιότητας δείχνουν ακόμη τις λεηλασίες εκείνων των βαρβάρων.”

● Η Catherine Nixey ξεκινά την δραματική της αφήγηση από την Παλμύρα τού 385 ΚΧ. Οι ίδιες σκηνές εκτυλίχθηκαν στην πόλη τής Ζηνοβίας, τη “νύμφη τής ερήμου”, δυστυχώς και στις μέρες μας, πρωτοστατούντων των τρομοκρατών τού “Ισλαμικού Κράτους”. Αυτό, όμως, που συνέβη τώρα σε μια μόνον περιοχή τής Συρίας, ή σε μια χώρα, το Αφγανιστάν, από τους Ταλιμπάν, επρόκειτο να εξαπλωθεί τότε σε μιαν ολόκληρη αυτοκρατορία και να διαρκέσει αιώνες:

Η ειρωνεία είναι ότι στόχος των νέων φανατικών ήταν και πάλι η Αθηνά: το άγαλμα της Al-lāt, που ταυτίζεται με τη θεά της Σοφίας (καταστράφηκε το 2015). Το ίδιο και το λιοντάρι που στεκόταν στην είσοδο του ναού. (Δίπλα της μια απεικόνιση του Ασκληπιού). Άλλα εγκλήματα του ISIS: η μνημειακή αψίδα στην κιονοστοιχία τής Παλμύρας (2015). Το Τετράπυλον (2017). Το θέατρο, που έγινε “θέατρο” εκτελέσεων (2017). Ο ναός τού Baal Shamin, κλπ.

“Οι καταστροφείς βγήκαν από την έρημο. Η Παλμύρα θα πρέπει να τους περίμενε: εδώ και χρόνια, σπείρες γενειοφόρων, μελανοχιτώνων λεηλατητών ζηλωτών, οπλισμένων μ’ ελάχιστα εκτός από πέτρες, σιδερόβεργες και μια σιδηρᾶ αίσθηση ορθότητας, τρομοκρατούσαν τ’ ανατολικά τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτές οι επιθέσεις ήταν πρωτόγονες, βάναυσες, και πολύ αποτελεσματικές. Οι άντρες αυτοί κινούνταν σαν αγέλες – κατόπιν σαν σμήνη, που αριθμούσαν ως και πεντακόσια άτομα – και όπου πήγαιναν ακολουθούσε ολοκληρωτική καταστροφή. Στόχοι τους ήταν οι ναοί… Μεγάλοι πέτρινοι κίονες, που έστεκαν για αιώνες, σωριάζονταν σ’ ένα απόγευμα. Αγάλματα… έμεναν με ακρωτηριασμένα πρόσωπα. Ναοί κατέρρεαν σε μια μόλις ημέρα… Σε αυτήν την ατμόσφαιρα, ο ναός τής Ἀθηνᾶς στην Παλμύρα ήταν προφανής στόχος… Ο ‘θρίαμβος’ του χριστιανισμού είχε αρχίσει.”

● “Σήμερα”, παρατηρεί η Nixey, “σχεδόν κανείς δεν ξέρει τον Κέλσο και ακόμα πιο λίγοι τον έχουν διαβάσει… Το έργο του απλούστατα εξαφανίστηκε… Όλα σχεδόν τα στοιχεία του έχουν χαθεί, μαζί και τα ονόματά του, εκτός από το τελευταίο… Η μακρά και άθλια πρακτική τής λογοκρισίας είχε αρχίσει… Ο Κέλσος κατηγορούσε τους χριστιανούς ότι στοχεύουν στην ἰδιωτεία [ηλιθιότητα] όταν προσηλυτίζουν… Η έλλειψη παιδείας κάνει όσους τους ακούν ευάλωτους στο δόγμα, υποστήριζε. Οι χριστιανοί ‘δεν θέλουν να αιτιολογούν αυτό που πιστεύουν και χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως «Πίστευε καὶ μὴ ἐρεύνα», και «Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε»’… Επίσης διακηρύσσουν πως ‘Η σοφία σε αυτήν την ζωή είναι κακό πράγμα, η μωρία καλό’ – μια σχεδόν ακριβής παραπομπή στην Επιστολή [τού Παύλου] προς Κορινθίους… Γι’ ανθρώπους μορφωμένους σαν τον Κέλσο… αυτό ήταν αδιανόητο: στην ελληνική φιλοσοφία, η πίστη ήταν η κατώτερη μορφή γνωστικής λειτουργίας.”

Ο χριστιανισμός δεν υπήρξε ποτέ ιδεολογία απελευθέρωσης

● Οι χριστιανοί ιθύνοντες ίσως να “στόχευαν στην ιδιωτεία προσηλυτίζοντας”, όμως οι ίδιοι κάθε άλλο παρά… “ιδιώτες” ήταν, επιλέγοντας ως ιδεώδη ομάδα στόχευσης (target group) την “τεράστια πλειονότητα της αυτοκρατορίας – ίσως το 80-90% των ανδρών, κι ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών, [που] ήταν αγράμματοι”. Οι χριστιανοί τούς επέλεγαν γιατί ήταν “οἱ πολλοί”, όχι όμως για να τους αναβαθμίσουν (λ.χ. με “ψωμί, παιδεία, ελευθερία!”), αλλά για να υποβαθμίσουν όλη την κοινωνία στο επίπεδό τους. Ο χριστιανισμός δεν υπήρξε ποτέ ιδεολογία απελευθέρωσης· ακριβώς το αντίθετο:

Το σκλαβοπάζαρο, του Gustave Boulanger (±1882). Στα ρωμαϊκά χρόνια, το
“εμπόρευμα” ήταν πολυφυλετικό. Ο ρατσισμός θα εμφανιζόταν αργότερα…

“Πολλοί από εκείνους που ξεκινούσαν για τους λόφους” να γίνουν μοναχοί, γράφει η Nixey, “ήταν φτωχοί και αγράμματοι. Μερικοί ήταν και δούλοι – προς μεγάλον εκνευρισμό των χριστιανών ανωτέρων τους. Αργότερα, οι Nietzsche κι Engels θα εξίσωναν τον χριστιανισμό και τις αξίες του με τους δούλους και την ηθική τους – αλλ’ αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε κανείς δεν το είπε στους χριστιανούς αυτής της περιόδου με τη μεγαλύτερη επιρροή. Δεν είχαν κανένα πάρε-δώσε με τέτοιες επικίνδυνα επαναστατικές ιδέες, όπως η χειραφέτηση των δούλων. Οι ανώτεροι κληρικοί κάθε άλλο παρά ενθάρρυναν την απόδραση των χριστιανών δούλων, αλλ’ αντίθετα καταφέρονταν με δριμύτητα εναντίον οιουδήποτε προσπαθούσε να αποδράσει από τα μοιραία δεσμά του, και να εξαφανιστεί στην έρημο, ώστε να σκλαβωθεί σε κάτι πιο θείο. Όταν κάποιος επίσκοπος συμβούλευσε τους δούλους να εγκαταλείψουν τους αφέντες τους και να γίνουν ασκητές, έφριξε η Εκκλησία και τον αφόρισε πάραυτα. ‘Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ’, τόνιζε ένας Κανόνας των Αγίων Αποστόλων, ‘οτιδήποτε φέρνει θλίψη στους κυρίους των δούλων’… Στον 4ο αιώνα εμφανίστηκε και ο Άγιος Θεόδωρος. Ειδικότητά του ήταν η εξεύρεση των δούλων που η τύχη τους αγνοείτο. Κοιμηθείτε στον τάφο τού Αγίου Θεοδώρου και… θα εμφανιστεί στ’ όνειρό σας για να σας δείξει πού κρύβεται ο ατίθασος δούλος.” (Μετά η Εκκλησία θα εισπράξει τα εύρετρα!)

Από αυτήν την οπτική γωνία, οι αναλογίες ανάμεσα στον χριστιανισμό και τον φασισμό, εκτός από τις ίδιες μεθόδους, γίνονται πιο εμφανείς. Και οι δυο, αν και είναι συστημικοί, δελεάζουν και παγιδεύουν τους υποπρονομιούχους. Περισσότερα για τις σχέσεις χριστιανισμού και δουλείας στο επόμενο Χρονικό.

Λόγιος σε σαρκοφάγο, 180-200 ΚΧ

“Μερικές δεκαετίες αφότου ο Κέλσος έγραψε το έργο του Ἀληθὴς Λόγος, μια ακόμη πιο μνημειώδης επίθεση εκδηλώθηκε κατά της χριστιανικής πίστης από κάποιον άλλον Έλληνα φιλόσοφο”, συνεχίζει η Nixey. “Όμως τ’ όνομά του, όπως του Κέλσου, έχει παντελώς ξεχαστεί. Τον έλεγαν Πορφύριο και η επίθεσή του ήταν καταλυτική: τουλάχιστον 15 βιβλία [Κατὰ Χριστιανῶν]… Στόχευε την Παλαιά Διαθήκη κι έβλεπε με περιφρόνηση την τυφλή πίστη των χριστιανών… Ο Κωνσταντίνος, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας… ανακοίνωσε ότι [τα ἐν λόγῳ βιβλία] καταστράφηκαν. Με την ίδια επιστολή του, κατέστησε τα έργα τού αιρετικού Άρειου παρανάλωμα του πυρός, λέγοντας πως όποιος συλλαμβάνεται με κάποιο από τα βιβλία αυτά, θα θανατώνεται. Έναν αιώνα περίπου αργότερα, το 448 μ.Χ., κάηκαν ξανά τα βιβλία τού Πορφύριου… με διαταγές των Θεοδοσίου Β΄ και Ουαλεντινιανού Γ΄.”

Η ψυχοπαθολογία των χριστιανών

● Η χριστιανική αντεπίθεση στον Κέλσο έγινε ύστερα από καμιά ογδονταριά χρόνια με την υπογραφή τού Ωριγένη: χάρη στο κείμενό του, ξέρουμε τώρα τι έλεγε ο Ἀληθὴς Λόγος… Στο μεταξύ, ο Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεὺς διατύπωσε έναν χριστιανικό οδηγό στο εγχειρίδιό του, Παιδαγωγός (εντελώς ακατάλληλος ο τίτλος), αποκαλύπτοντας με πολύ ανησυχητικό τρόπο την ψυχοπαθολογία των χριστιανών ιθυνόντων ακόμη και πριν ν’ αναρριχηθούν στα κλιμάκια της εξουσίας. Διαβάζοντας την Catherine Nixey, μας πιάνει ανατριχίλα:

“Όπως έγραψε ο Κλήμης, ο Κύριος είπε: ‘Θ’ ακονίσω το ξίφος μου και θ’ αποδώσω δικαιοσύνη στους εχθρούς μου, και θα εκδικηθώ εκείνους που με μισούνε. Θα μεθύσω τα βέλη μου με αίμα, και το ξίφος μου θα καταβροχθίσει σάρκα από το αίμα των πληγωμένων’.” (Ποιος, διάολε, ήταν εκεί – και πού; – για ν’ ακούσει αυτόν τον σαδιστή και να καταγράψει την ρήση του;) “Ο Κλήμης,” τονίζει επίσης η Nixey, “με κάθε επισημότητα, με παραγράφους γαρνιρισμένες με συχνές απειλές από τις γραφές, συμβούλευε τους πιστούς για κάθε πτυχή τής καθημερινότητάς τους, από το τι επιτρέπεται να τρώνε και να πίνουν ως και το τι να φορούν· από το πώς να χτενίζουν τα μαλλιά τους ως και το τι επιτρέπεται να κάνουν στο κρεβάτι.⁽³⁾ Στον… οδηγό του, λογόκρινε σχεδόν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.”

• ⁽³⁾ Ιεροκήρυκες: “Το σεξ μεταξύ συζύγων επιτρέπεται, μα δεν πρέπει ν’ απολαμβάνεται.” (! C.N.)
  

Νωπογραφία από το Ἡράκλειον (δίπλα
στην Πομπηία) με σκηνή συμποσίου

Δυο αιώνες αργότερα, “ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμβούλευε ν’ αποφεύγονται τα δείπνα παντελώς και να προτιμώνται οι κηδείες. [!] ‘Καλύτερα’, βροντοφώναζε, ‘να πηγαίνετε εκεί όπου υπάρχει κλάμα, θρήνος, στεναγμοί, άγχος και πολλή θλίψη, παρά εκεί όπου υπάρχει ο χορός, τα κύμβαλα, και το γέλιο, η πολυτέλεια, και πολύ φαγητό και ποτό’… Η επαφή με γυναίκες κάθε είδους,” προειδοποιούσε, “είναι κάτι που θα πρέπει να το φοβάστε και, εἰ δυνατόν, να το αποφεύγετε παντελῶς.” (!) Μα “όλος χαρά παρατηρούσε: ‘Η παράδοση των προγόνων… η τυραννία τής χαράς, [!] οι καταραμένες γιορτές… έχουν εξαλειφθεί’: Οι παγανιστικές γιορτές, με το κέφι, τις διασκεδάσεις, τους χορούς, είχαν απαγορευτεί. Το 407,” που ο Ιωάννης πέθανε, “όποιος δήλωνε υπεύθυνος παγανιστικών γιορτών, κατά τον νόμο, εκτελείτο”.⁽⁴⁾

• ⁽⁴⁾ “Ο προβοκάτορας ιεροκήρυκας Ιωάννης ‘Χρυσόστομος’,” ο superstar τής εποχής, “ήταν τόσο χαρισματικός, ώστε πλήθη χριστιανών συνωστίζονταν… για να τον ακούσουν να μιλάει, με τα μάτια του ν’ αστράφτουν, κι έπειτα, με την τελευταία του λέξη, ν’ αποχωρεί αμέσως – ‘σαν να έδινα ρεσιτάλ’, όπως έλεγε, με σαφή έλλειψη καλογερικής ταπεινότητας.” (C.N.)

“Στην γραμματεία ενός νεόκοπου σαδιστικού είδους, οι χριστιανοί συγγραφείς περιέγραφαν με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια τι περίμενε εκείνους που δεν θα συμμορφώνονταν πρὸς τὰς ὑποδείξεις… Οι τιμωρίες για τους αμαρτωλούς ήταν αποτρόπαιες… Η Αποκάλυψη του Πέτρου πανηγυρίζει τόσο, στίχο τον στίχο, για το τί συμβαίνει στην Κόλαση, που σου πιάνεται το στομάχι. Ο αναγνώστης οδηγείται σ’ ένα σατανικό σαφάρι, όπου οι ποινές για διάφορα αδικήματα επισημαίνονται με τρόπο απολαυστικό… Ούτε τα παιδιά γλυτώνουν”…⁽⁵⁾

• ⁽⁵⁾ Να τι μοιράζει τώρα (Απρίλης 2019) εκκλησία τής Λέσβου σε μαθητές δημοτικού – ολόκληρο κατεβατό, με τίτλο Παιδικός οδηγός εξομολογήσεως (“αμαρτιών”)… Πάρτε απλώς μια ιδέα:

● “Μήπως σου αρέσει ν’ ακούς τραγούδια κοσμικά τού ραδιοφώνου; (…)
● “Μήπως πηγαίνεις σε θέατρα και κινηματογράφους; (…)
● “Μήπως πηγαίνεις στα πάρτυ και χορεύεις αμαρτωλούς χορούς; (…)”
Τέλος δεν έχουν οι παιδικές “αμαρτίες”, ταξινομημένες κατά είδος, σε αμέτρητα κεφάλαια…

Ο Οἰδίπους και η Σφίγξ, του Gustave Moreau

“Το θέατρο το αποστρέφονταν ως καταφύγιο βλάσφημης βρομιάς. Ό,τι οι Έλληνες θεωρούσαν πολιτισμένο – ακόμη κι εκπολιτιστικό – οι χριστιανοί ιεροκήρυκες το διέσυραν ως ‘αχρειότητα’, ‘αρρώστια’ και ‘ακόλαστη αφροσύνη’… Τα πάντα γύρω από το θέατρο ήταν… του Διαβόλου. Το θέατρο… ήταν τόπος λαγνείας και μέθης, μια ‘ακρόπολη κάθε είδους χυδαιότητας’. Τα ‘βδελύγματα’ που συνέβαιναν ἐπὶ σκηνῆς ήταν ‘άνομη διαφθορά’ προκειμένου να μολύνει τ’ αυτιά και τα μάτια των θεατών… Οι τραγωδίες αιματηρές, οι κωμωδίες ακόλαστες. Οι ηθοποιοί πόρνοι και πόρνες: οι χριστιανοί συχνά-πυκνά αντικαθιστούσαν τις λέξεις ‘ηθοποιός’ και ‘χορευτής’ με τη λέξη ‘πόρνος’. Το ίδιο το θέατρο ήταν ‘ο ναός τής λαγνείας για πορνεία’. Σχεδόν κάθε είδος παράστασης ήταν… μολυσμένο από σατανισμό… Ένας ιεροκήρυκας καυχιόταν πως οι χριστιανοί έκαναν κομμάτια τις φλογέρες των ‘μουσικών των δαιμόνων’… Η μουσική που χόρευαν θεωρήθηκε επικίνδυνη, επειδή μπορεί να διώξει τις αισθήσεις των ανθρώπων, και να τους μαγέψει, σέρνοντάς τους σε μια φρενίτιδα λαγνείας… Καθώς εξηγούσε όλος χαρά ο Τερτυλλιανός, όλοι οι κακούργοι θα γίνουν παρανάλωμα του πυρός τής εκδίκησης τού Κυρίου – και αυτός, με τους προσφιλείς του, υπάκουους χριστιανούς, θα είναι εκεί απολαμβάνοντας το θέαμα. Τί ανάγκη έχουμε τώρα για θέατρο ή ιππόδρομο;, αναρωτιόταν. Αφού για τους πιστούς χριστιανούς υπάρχουν ‘άλλα θεάματα που θα έρθουν – εκείνην την ημέρα τής Τελικής Κρίσεως, όταν η γηραιά εποχή τού κόσμου και όλες οι γενεές της θα ριφθούν εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐξώτερον’.”

Κωνσταντίνος: Γενοκτονίας Πράξη Α’ – Διωγμοί εἰς τὸ διηνεκές

● 313 ΚΧ. Το διάταγμα των Μεδιολάνων περί ανεξιθρησκίας, που υιοθέτησε ο “Μέγας” Κωνσταντίνος, ο “Άγιος”, αφορούσε την προστασία των χριστιανών, αλλά, τελικά, φαίνεται πως θεσπίστηκε αποκλειστικά και μόνον για εκείνους. Μιμούμενος το παράδειγμα του Γαλέριου, που μόλις πριν από δυο χρόνια είχε ανάλογη πρωτοβουλία, ο αυτοκράτορας επεδίωκε την εδραίωση της ειρήνης (τής Pax Romana), κάτι που δεν είχε επιτευχθεί με τους διωγμούς κατά των χριστιανών. Ωστόσο, ήταν μάλλον… μαμμόθρεφτος – η μητέρα του, η Ελένη, ήταν φανατική χριστιανή. Έτσι, αντί να επιβάλει την απαρέγκλιτη εφαρμογή τής ανεξιθρησκίας, υπήρξε κάθε άλλο παρά αμερόληπτος: λ.χ. οι αρχαίοι θεοί στα νομίσματά του αντικαταστάθηκαν από χριστιανικά σύμβολα, όπως είναι το σύμπλεγμα “ΧΡ”, που το είχε και στο λάβαρό του. Ήταν, λοιπόν, επόμενο οι διωγμοί να συνεχιστούν· είχαν απλώς αλλάξει οι ρόλοι: διώκτες ήταν πλέον οι πρώην διωκόμενοι. Ήταν, επίσης, επόμενο, οι νέοι διωγμοί να είναι πολύ πιο άγριοι, αλλά κι αιματηροί, και ν’ αποκτήσουν τεράστια έκταση ή και διάρκεια (εἰς τὸ διηνεκές), γιατί απλούστατα, οι χριστιανοί ιθύνοντες, που βρέθηκαν σε θέση ισχύος, ήταν πλέον αντιμέτωποι με τη συντριπτική πλειονότητα των υπηκόων τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι παρέμεναν πιστοί στους πατροπαράδοτους θεούς.⁽⁶⁾ Η ειρωνεία τής ιστορίας γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, αν πάρουμε υπόψη πως οι διωγμοί, επιπλέον, πολλαπλασιάστηκαν, επειδή το χριστιανικό ιερατείο, μόλις νομιμοποιήθηκε, άρχισε το… αλληλοφάγωμα! Ήδη από το 313, έτος τού διατάγματος, ως το 317, επίσκοποι εξαπέλυαν μύδρους κατά επισκόπων στην Καρχηδόνα, ώσπου, ἐν τέλει, επεδίωξαν τη διαιτησία τού Κωνσταντίνου. Έγιναν τρία εκκλησιαστικά συμβούλια και δυο δίκες, μέχρι να κριθεί η μια τάση (του Δονάτου) σχισματική, με συνέπεια να κατασχεθεί η περιουσία της και να εξοριστούν οι κληρικοί της.

Τα μαργαριτάρια τής Αφροδίτης,
του Herbert James Draper (1907)

• ⁽⁶⁾ “Οι χριστιανοί τότε μειοψηφούσαν σαφέστατα. Υπολογίζεται πως αποτελούσαν ποσοστό τόσο μικρό όσο το 7-10% τού συνολικού πληθυσμού τής αυτοκρατορίας.” (C.N.)

“Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος αυτοανακηρύχτηκε ακόλουθος του Χριστού. Υπό την αιγίδα του, η Εκκλησία πολύ σύντομα απαλλάχθηκε από την φορολογία και η ιεραρχία της άρχισε ν’ ανταμείβεται πλουσιοπάροχα. Οι επίσκοποι πληρώνονταν με ποσά πενταπλάσια των καθηγητών, εξαπλάσια των γιατρών – αντίστοιχα ως κι ενός τοπικού κυβερνήτη. Αἰωνία ἀπόλαυσις στην επόμενη ζωή, γραφειοκρατική προαγωγή στην παρούσα. Τι άλλο θα μπορούσε κανείς να επιθυμήσει;”, σχολιάζει με περισσή ειρωνεία η Catherine Nixey.

● 325-326. Ο αυτοκράτορας διέταξε το γκρέμισμα ενός ναού τής Ἀφροδίτης στην Ιερουσαλήμ, για την ανέγερση εκεί της εκκλησίας τού Παναγίου Τάφου. Στο μεταξύ, είχαν καταστραφεί τα ελληνικά ιερά στον Άθω, ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν, πολλοί άλλοι αρχαίοι ναοί πυρπολήθηκαν, λεηλατήθηκαν, ισοπεδώθηκαν, και στα ερείπιά τους ορθώθηκαν ναοί χριστιανικοί. Σύντομα, η όλη “επιχείρηση” έγινε “νόμιμη”, με διαταγές τού βασιλιά – που είχε άλλωστε φροντίσει να μην υπάρχουν παγανιστικοί ναοί στη νέα πρωτεύουσα.

Εκείνη την εποχή, γράφει η Nixey, “οι μεγάλοι ρωμαϊκοί κι ελληνικοί ναοί – κατά τα λεγόμενα του Ευσέβιου τουλάχιστον – διερράγησαν, κι έπειτα τ’ αγάλματά τους μεταφέρθηκαν έξω και ακρωτηριάστηκαν. Υπάλληλοι ‘αφαίρεσαν πελεκίζοντας το υλικό που φαινόταν χρήσιμο, το καθάρισαν λιώνοντάς το στην φωτιά’, και μετά έριξαν το πολύτιμο μέταλλο στο δημόσιο ταμείο… Ο Κωνσταντίνος, όπως θα έλεγε περιφρονητικά ο ανιψιός του, ο ‘αποστάτης’ [ή και ‘παραβάτης’] αυτοκράτορας, ο Ἰουλιανός,⁽⁷⁾ ήταν ‘τύραννος με μυαλό τραπεζίτη’… Δημιουργήθηκε τότε μια αγορά έργων τέχνης λεηλατημένων από χριστιανούς… που άρχισαν ν’ ανασηκώνουν με μοχλούς, να βγάζουν και να πουλούν αγάλματα τα οποία ήταν ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Όπως πικρόχολα σχολίασε ο Έλληνας ποιητής Παλλαδᾶς, βλέποντας κάποια υπέροχα αγάλματα θεών αραδιασμένα στο σπίτι ενός πλούσιου χριστιανού: ‘οι κάτοικοι του Ὀλύμπου, έχοντας γίνει χριστιανοί, ζουν εδώ ανενόχλητοι· γιατί εδώ, τουλάχιστον, θα γλυτώσουν το καζάνι που τους λιώνει για πενταροδεκάρες’.”

• ⁽⁷⁾ Ιουλιανός, ο “Φιλόσοφος”, για τους μεν, ο “Παραβάτης” ή “Αποστάτης”, για τους δε, ανάλογα με τις φιλοσοφικές ή θρησκευτικές αντιλήψεις και προτεραιότητες κάθε συστήματος αξιών…

Μα οι πρώτοι χριστιανοί ούτε “τραπεζίτες” ήταν, ούτε πλούσιοι έμποροι· ήταν άνθρωποι αδαείς και “ιδιώτες” – ανάμεσά τους και κάποιοι αυτοκράτορες:

“Όπως δηκτικά παρατήρησε ο Ιουλιανός, ενώ ο Κωνσταντίνος λήστευε τους ναούς, οι γιοί του τους γκρέμιζαν.” Η Nixey περιγράφει ανάγλυφα πώς, “σ’ ένα ξέσπασμα καταστροφής, που δεν είχε προηγούμενό της, η χριστιανική Εκκλησία κατεδάφισε, βανδάλισε κι έλιωσε μιαν απίστευτα συντριπτική ποσότητα έργων τέχνης… Στην Αθήνα, ένα… άγαλμα της Αφροδίτης παραμορφώθηκε μ’ έναν χονδροειδή σταυρό που σκάλισαν στο φρύδι της· τα μάτια της αλλοιώθηκαν, και η μύτη της λείπει.⁽⁸⁾ Στην Κυρήνη, έβγαλαν τα μάτια από μια προτομή σε ιερό τής Δήμητρας, κι έκοψαν τη μύτη. Στην Τοσκάνη, ένα άγαλμα του Βάκχου έχει αποκεφαλιστεί. Στην Σπάρτη, ένα κολοσσιαίο άγαλμα της θεάς Ἥρας έχει τυφλωθεί, με παραμορφωμένα τα μάτια από σταυρούς. Ένα όμορφο άγαλμα του Ἀπόλλωνος από τη Σαλαμίνα έχει ευνουχιστεί και χτυπηθεί άγρια στο πρόσωπο, αφαιρώντας τη μύτη τού θεού. Τα σημάδια στον λαιμό δείχνουν πως οι χριστιανοί θέλησαν να τον αποκεφαλίσουν αλλ’ απέτυχαν… Στην Αίγυπτο, αμέτρητα πλήγματα με καλέμια αλλοίωσαν τα πρόσωπα… των θεών τού συγκροτήματος ναών στα Δένδερα, στην αριστερή όχθη τού Νείλου. Οι θεϊκές μορφές χτυπήθηκαν κι έχουν μικρά κοψίματα – εκατοντάδες συνήθως η κάθε μια… Ο Eberhard Sauer, ειδικός στην αρχαιολογία θρησκευτικού μίσους, παρατήρησε πως η εγγύτητα αυτών των σημαδιών… υποδηλώνει ότι τα χτυπήματα έγιναν με σχεδόν φρενήρη ρυθμό.”

Σάμος: “Εξαγνισμένη” κεφαλή αρχαιοελληνικού αγάλματος

• ⁽⁸⁾ “Ένα γυμνό άγαλμα της Αφροδίτης, έγραψε κάποιος χριστιανός ιστορικός με απέχθεια, είναι ‘πιο αισχρό από μια πόρνη που στέκεται μπροστά σε πορνείο’. Πιο δύσκολα νιώθεις επιθυμία για ένα άγαλμα με σταυρό σκαλισμένο στο κεφάλι, τα μάτια βγαλμένα και τη μύτη κομμένη από το πρόσωπο.” (C.N.)

“Δεν θα μάθουμε ποτέ πόσα ακριβώς εξαφανίστηκαν. Αγάλματα θρυμματίστηκαν, κονιορτοποιήθηκαν, σκορπίστηκαν, τα έκαψαν, τα έλιωσαν, και δεν υπάρχουν πια. Άλλα… τα πέταξαν σε ποτάμια, αποχετεύσεις και πηγάδια, και δεν θα τα δούμε πια ποτέ. Στράφηκαν και στα ιερά άλση των παλαιών θεών κι έκοψαν με τσεκούρια τ’ αρχαία τους δένδρα… Οι πράξεις βανδαλισμού απαθανατίστηκαν με λαμπρότητα σε χριστιανικές βιογραφίες αγίων… Πολύ περισσότερες βιαιοπραγίες θάφτηκαν στη σιωπή… Ενώ χρειάζονταν ίσως μήνες προσπαθειών, χρόνια εκπαίδευσης κι αιώνες συσσωρευμένης γνώσης για να χτιστεί ένας ελληνικός ναός, αρκούσε λίγος ζήλος και υπομονή για να καταστραφεί… Οι άνθρωποι έχτιζαν σπίτια με τις πέτρες των κατεδαφισμένων ναών… Ένας νόμος όριζε πως οι πέτρες από τους ἐν λόγῳ ναούς θα χρησιμοποιούνται στην επισκευή δρόμων, γεφυρών και υδραγωγείων. Στην Κωνσταντινούπολη, πρώην ναός τής Αφροδίτης χρησίμευσε ως αμαξοστάσιο των αρμάτων ενός γραφειοκράτη… Η βεβήλωση συνεχίστηκε για αιώνες.”

● Ας ξαναπιάσουμε το νήμα. Ο βασιλιάς διέταξε την εκτέλεση των ευνούχων ιερέων στην Αίγυπτο, γιατί… “προσέβαλαν” την “ηθική” του, ενώ το 335, λόγω κακής συγκομιδής, την ίδια τύχη επεφύλαξε σε δεκάδες εθνικούς, παγανιστές, που θεωρήθηκαν υπαίτιοι, ως “μάγοι τού κακού”. Ο φιλόσοφος Σώπατρος ὁ Ἀπαμεύς, μαθητής τού νεοπλατωνιστή Ἰάμβλιχου, ήταν ανάμεσά τους, αν και είχε διατελέσει ευνοούμενος του Κωνσταντίνου, που τον θεωρούσε φίλο του. Κατά τον Ἕλληνα ιστορικό και σοφιστή Εὐνάπιο, ο αυτοκράτορας πείστηκε από κάποιον συμβουλάτορά του πως ο φιλόσοφος εμπόδισε με “μάγια” την άφιξη… στόλου φορτωμένου με σιτηρά! Αλλά και ο γιος του, ο Κωνστάντιος Β’, κυνηγούσε διαρκώς τους μάντεις, τους αστρολόγους, κλπ., γιατί φοβόταν ότι θα του πάρουν τον θρόνο με “μάγια”! Το φίδι τού ιουδαιοχριστιανικού σκοταδισμού είχε πλέον εκκολαφθεί…⁽⁹⁾

• ⁽⁹⁾ Όπως είχα σχολιάσει στο Χρονικό 2 (υποσημείωση 5), ο εξιουδαϊσμός τού ελληνιστικού και ρωμαϊκού κόσμου (σε Ανατολή και Δύση, αντίστοιχα) μέσω του εκχριστιανισμού, υπήρξε η προϋπόθεση – sine qua non – των σκοτεινών χρόνων, του σκοταδισμού τού Μεσαίωνα.

● Ἓλλην, κατά την πρωτοχριστιανική Εκκλησία, ήταν ο εθνικός, ο παγανιστής· η λέξη είχε αυτήν τη σημασία ως τα τέλη τής χιλιετίας. Οι Έλληνες θεωρούσαν πως διαφοροποιούνταν από τους άλλους ως προς την κουλτούρα, τον πολιτισμό· οι Εβραίοι ως προς την θρησκεία. Είναι ἡλίου φαεινότερον ποια ήταν τα πρότυπα του κάθε λαού, και ποια η συμβολή ἑκάστου στον πολιτισμό. Στις Επιστολές του, ο Σαούλ (ο Παύλος) χρησιμοποιεί τη λέξη Ἕλλην σχεδόν πάντα σε αντιδιαστολή με τη λέξη Ἑβραῖος, και δείχνει να μην τον απασχολούν όλα τ’ άλλα έθνη (εθνότητες, όπως Ρωμαίοι, Σύριοι, Αιγύπτιοι, κλπ.) που ζούσαν τότε στην περιοχή. Είναι ἡλίου φαεινότερον ποιον θεωρούσε εχθρό. Μια άλλη, “ηπιότερη” ερμηνεία, είναι πως Ἕλλην για εκείνον σήμαινε πολυθεϊστής· Ἑβραῖος ήταν ο μονοθεϊστής. Σημειωτέον πως εθνικός (gentile, στ’ αγγλικά) σημαίνει επίσης, πρωτίστως, τον μη εβραίο (όχι τον μη χριστιανό). Η έννοια του Έλληνα ως παγανιστή έφτασε ως τις μέρες μας. Πολλοί που τάσσονται υπέρ τής αναβίωσης της λατρείας των Ὀλυμπίων θεῶν αυτοαποκαλούνται Έλληνες πολυθεϊστές, ενώ η θρησκεία ονομάζεται ἑλληνισμός. Οι εκτός Ελλάδας πολυθεϊστές, πάντως, διευκρινίζουν πως δεν προσδιορίζονται ως Έλληνες το γένος.

Το συμβούλιο των θεών, του Ραφαήλ (1517-18)

● “Η λέξη ‘παγανιστής’,” κατά τη Nixey, “ήταν υποτιμητική και προσβλητική λέξη… Απετέλεσε και μια χριστιανική καινοτομία: πριν από την άνοδο του χριστιανισμού, ελάχιστοι θα σκέφτονταν να αυτοπροσδιοριστούν βάσει της θρησκείας τους. Μετά ο κόσμος χωρίστηκε, εἰς τὸ διηνεκές, βάσει θρησκευτικών οριοθετήσεων· και τότε εμφανίστηκαν λέξεις για τον προσδιορισμό αυτών των διαφοροποιήσεων. Μια από τις πιο συνηθισμένες ήταν ο ‘παγανιστής’. Αρχικά, αυτή η λέξη είχε χρησιμοποιηθεί αναφερόμενη στον πολίτη, διακρίνοντάς τον από τον στρατιώτη. Στη συνέχεια, οι χριστιανοί συγγραφείς επινόησαν ψευδείς, διόλου κολακευτικές ετυμολογίες: είπαν ότι σχετίζεται με τη λέξη pagus, με τους ‘αγρότες’… Δεν είναι αλήθεια· όμως αυτές οι συκοφαντίες ‘κόλλησαν’ και ο ‘παγανισμός’ απέκτησε τη δυσάρεστη οσμή τού χωριάτικου και καθυστερημένου – ρετσινιά που κουβαλάει μέχρι σήμερα.” Επίσης, η Αγγλίδα συγγραφέας θεωρεί πως καλόν είναι “ν’ αποφεύγουμε ν’ αποδίδουμε σύγχρονες εθνικότητες στους αρχαίους και, αντίθετα, να τους προσδιορίζουμε με βάση την γλώσσα στην οποία κυρίως έγραφαν. Έτσι, ο ρήτορας Λιβάνιος, παρ’ όλο που γεννήθηκε κι έζησε στη Συρία, δεν προσδιορίζεται ως ‘Σύρος’ αλλ’ ως ‘Ἕλλην’. Ο κόσμος αυτός ήταν κοσμοπολίτικος, όπου ο καθείς… θα θεωρούσε ενδεχομένως τον εαυτό του Έλληνα”, συμπληρώνει η Nixey.

● Ο Κωνστάντιος ήταν ο αυτοκράτορας που εγκαινίασε την αντιπαγανιστική νομοθεσία, η οποία θα οδηγούσε αργότερα στην “Ιερά Εξέταση”. Παράλληλα, κλιμάκωσε τους διωγμούς, με στρατόπεδο συγκέντρωσης, στην Σκυθόπολη της Παλαιστίνης, όπου βασανίζονταν και θανατώνονταν Έλληνες, εθνικοί, ή όσοι θεωρούνταν εχθροί τής αυτοκρατορίας, βάσει των υποδείξεων αχρείων βασιλικών συμβούλων. Σχετικά στοιχεία παρέθεσε ο Ἀμμιανὸς Μαρκελλίνος – “πρώην στρατιωτικός, και Έλληνας”, όπως δήλωνε, ακόμη και σ’ εκείνους τους χαλεπούς καιρούς, γεννημένος ίσως στην Ἀντιόχεια. Η ιδέα για τη δημιουργία τού στρατοπέδου αποδόθηκε στον Γεώργιο της Καππαδοκίας, επίσκοπο Ἀλεξανδρείας, που το τέλος του θα ήταν εξίσου άσχημο με τον βίο του, μόλις στον θρόνο θ’ ανέβαινε ο Ιουλιανός.

Επινίκια στήλη τού Διοκλητιανού (λανθασμένα αναφέρεται ως Στήλη τού Πομπήιου) στο
Σεραπείον Αλεξανδρείας. Στήθηκε το 297 ΚΧ, μετά από την καταστολή εξέγερσης στην Αίγυπτο. Είναι φτιαγμένη από μονόλιθο γρανίτη ύψους 20,46 μέτρων, με συνολικό ύψος 26,85 μέτρων.

● 356. “Κατέστη παράνομη – ἐπὶ ποινῇ θανάτου – η λατρεία εικόνων”, σημειώνει η Nixey. “Οι ‘παγανιστές’ προσδιορίζονται πλέον ως ‘άφρονες’, που οι πεποιθήσεις τους πρέπει να ‘ἐκριζωθοῦν καθ’ ὁλοκληρίαν’. Η θυσία αποτελεί ‘αμάρτημα’, και όποιος την προσφέρει, θα ‘πλήττεται με το ξίφος τής εκδίκησης’.” Ο Οργουελιανός Ηρωικός νέος κόσμος τού χριστιανισμού είχε ανάγκη κι ενός δικτύου επιτήρησης. “Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες χρησιμοποιούσαν ανέκαθεν πληροφοριοδότες – τους ‘delatores’. Τώρα, όλοι αυτοί τέθηκαν στην υπηρεσία τής Εκκλησίας. Άνθρωποι απ’ όλες τις τάξεις ήταν πλέον υποχρεωμένοι να γίνουν χαφιέδες… Αν αρνούνταν, ή αποτύγχαναν στα καθήκοντά τους, τότε λογοδοτούσαν οι ίδιοι. Μεταξύ εκείνων που είχε επιφορτιστεί ο κλήρος να συντάσσει εκθέσεις ήταν οι ηθοποιοί και, όπως μια τροπολογία προσέθετε αποκαλυπτικά, οι πόρνοι ‘οι οποίοι φορούν μοναστικά ράσα’. Οι τιμωρίες πιθανόν να ήταν φριχτές… [λ.χ.] χύνοντας λιωμένο μολύβι στο λαρύγγι. Η συμμόρφωση πάνω απ’ όλα.” (!)

Ιουλιανός: η ελληνική παρένθεση

● 4 Φεβρουαρίου 362. Ο Ιουλιανός εκδίδει διάταγμα περί ανεξιθρησκίας. Εκεί διακηρύσσει πως όλες οι θρησκείες είναι ίσες ενώπιον του νόμου και τονίζει την ανάγκη να επιστρέψει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στον θρησκευτικό της εκλεκτικισμό, βάσει του οποίου το κράτος δεν επιβάλλει καμιά θρησκεία. Στις σπουδές του στην Αθήνα, ο τελευταίος Ρωμαίος αυτοκράτορας που απέρριψε ενσυνείδητα τον χριστιανισμό, προωθώντας αντ’ αυτού τον νεοπλατωνικό ελληνισμό, εντρύφησε στην φιλοσοφία, μυήθηκε στα Ἐλευσίνια μυστήρια που κατόπιν προσπάθησε ν’ αναβιώσει, ενώ γνωρίστηκε και με δυο χριστιανούς οι οποίοι θα γίνονταν αργότερα επίσκοποι και “άγιοι”: τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό και τον Βασίλειο της Καισαρείας.

Ο Ιουλιανός (361–363) υπήρξε μια σύνθετη προσωπικότητα: “στρατιωτικός διοικητής, φιλόσοφος, θεοσοφιστής, κοινωνικός μεταρρυθμιστής, άνθρωπος των γραμμάτων”, που έγραφε στα ελληνικά. Φυσικά, έχουν “χαθεί” αρκετά έργα του, με σημαντικότερο το Κατὰ Γαλιλαίων (= Χριστιανών). Ήταν κατά το ἥμισυ Έλληνας, από τη μητέρα του. Οι γονείς του ήταν χριστιανοί· η παιδεία του ήταν επίσης χριστιανική. Όμως, στα είκοσί του χρόνια, στράφηκε από τον χριστιανισμό στον ελληνισμό. Ο ρόλος τού αυτοκράτορα δεν του “πήγαινε”, αφού δεν του άρεζε καθόλου ο αυταρχισμός, η απολυταρχία. Θεωρούσε πως ο ιδανικός κυβερνήτης θα έπρεπε να είναι primus inter pares (“πρώτος μεταξύ ίσων”), και ίσος με τους υπηκόους του έναντι του νόμου. Πήγαινε συχνά στη Σύγκλητο και συμμετείχε στις συζητήσεις σαν μέλος της, και όχι ως βασιλιάς. Συνήθιζε να μιλά στους υπηκόους ως ίσος προς ίσον, ντυνόταν απλά, και η ζωή του ήταν ασκητική. Όλα αυτά παρεξηγήθηκαν από τους “πολλούς”, που πίστευαν πως θα έπρεπε να φέρεται ως παντοδύναμος αὐτοκράτωρ.

Ο Ιουλιανός ο αποστάτης προεδρεύει σε σύσκεψη σεκταριστών, του Edward Armitage (1875). Ιουλιανός ο… “σεκταριστής”; Μα σεκταριστές τότε ήταν οι Χριστιανοί!

Επεδίωκε συνεχώς να μειώσει τη δαπανηρή και διεφθαρμένη γραφειοκρατία, απολύοντας το πλεονάζον προσωπικό, είτε δημοσίους υπαλλήλους, ή ακόμη και μυστικούς πράκτορες. Προώθησε την αποκέντρωση για τον ίδιο λόγο, μεταφέροντας αρμοδιότητες στις πόλεις από την πρωτεύουσα. Ανακάλεσε, βέβαια, τα προνόμια που είχε παραχωρήσει ο Κωνσταντίνος στην Εκκλησία, κι έκοψε τους παχυλούς μισθούς των επισκόπων. Οραματίστηκε τη δημιουργία ενός φιλανθρωπικού συστήματος, καθώς οι χριστιανικές ελεημοσύνες είχαν αποδέκτες τούς πάντες, όχι μόνον τους χριστιανούς, κι επέκρινε τους ιερείς τής παλαιάς θρησκείας: “Οι ασεβείς Γαλιλαίοι τρέφουν όχι μόνον τους δικούς τους φτωχούς, αλλά και τους δικούς μας· τους υποδέχονται στις αγάπες τους,⁽¹⁰⁾ τους προσελκύουν, όπως τα γλυκά προσελκύουν τα παιδιά.”

• ⁽¹⁰⁾ Η γιορτή τής αγάπης ήταν ένα κοινοτικό γεύμα των πρώτων χριστιανών. Καθιερώθηκε και σε άλλες γλώσσες με την ελληνική λέξη (agape).

Μετά από πέντε μήνες στην Κωνσταντινούπολη, πέρασε άλλους εννέα στην Ἀντιόχεια, προετοιμάζοντας μια εκστρατεία του στην Περσία. Η απογοήτευσή του εκεί ήταν μεγάλη. Διεπίστωσε πως οι πλούσιοι έμποροι αποθήκευαν τα τρόφιμα και τα πουλούσαν σε υψηλές τιμές, και υπήρχε κίνδυνος να ξεσπάσει λιμός. Παρά τις παρεμβάσεις του, τοπική συνέλευση και προεστοί παρέμεναν αδρανείς. Αποφάσισε τελικά να ορίσει τις τιμές και να φέρει σιτηρά από την Αίγυπτο, ενώ υποχρέωσε τους γαιοκτήμονες να πουλήσουν. Μετά θέλησε ν’ αποκαταστήσει την αρχαία πηγή Κασταλία, σε κοντινό ναό τού Απόλλωνα, όπου, όμως, είχε θαφτεί ένας επίσκοπος. Η εντολή του ν’ απομακρυνθούν τα οστά του, προκάλεσε μεγάλη πορεία χριστιανών, και φωτιά που κατέστρεψε τον ναό. Το 363 διέταξε την ανοικοδόμηση του ναού τού Σολομώντα: και πάλι τα έργα στην Ιερουσαλήμ σταμάτησαν λόγω πυρκαγιών… Περιττό να πούμε ότι, και στις δυο περιπτώσεις, επρόκειτο για δολιοφθορές των χριστιανών, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως “πράξεις τρομοκρατίας”.

Ο Μερκούριος σκοτώνει τον Ιουλιανό (κοπτική εικόνα). Ο Βασίλειος, λένε, φυλακισμένος με την έναρξη της εκστρατείας στην Περσία, ζήτησε με προσευχή τη βοήθεια του Μερκούριου· κι αυτός εμφανίστηκε σε όραμα, λέγοντάς του ότι
σκότωσε τον Ιουλιανό λογχίζοντάς τον…

Ο Ιουλιανός τραυματίστηκε θανάσιμα υπό μυστηριώδεις συνθήκες κατά την εκστρατεία, χωρίς να καταφέρει να υλοποιήσει το όραμά του (“ἔργον Θεοῦ!”, θα έλεγαν πασιχαρείς οι χριστιανοί, ανυμνώντας τον “Κύριον”). Ήταν όμως “έργο Θεού”; Το 364, ο Λιβάνιος ανέφερε πως ο Ιουλιανός δολοφονήθηκε από έναν χριστιανό στρατιώτη του. Μετά από 14 χρόνια, ανασκεύασε, λέγοντας ότι δεν επρόκειτο για δολοφονία: δράστης ήταν κάποιος “Σαρακηνός”. Η μεταστροφή πάντως έγινε σ’ εποχή που οι χριστιανοί ήταν πάλι “στα πράγματα”. Κατά τον Ιωάννη Μαλάλα, την εντολή για τη δολοφονία την έδωσε ο Βασίλειος. Έπειτα, χριστιανοί ιστορικοί διέδωσαν την “παράδοση” πως τον βασιλιά τον σκότωσε ο “άγιος” Μερκούριος… Χριστιανική φαντασίωση είναι σίγουρα τα λόγια που φέρεται να είπε ξεψυχώντας: “Νενίκηκάς με, Γαλιλαῖε”. Ο Ιουλιανός θα μιλούσε στον πληθυντικό: “Nενικήκατέ με, Γαλιλαίοι”. Έγραψε λ.χ. Κατὰ Γαλιλαίων, όχι Κατὰ Γαλιλαίου. Η διαφορά είναι τεράστια.

● Ως προς τον επίσκοπο Γεώργιο, βάσει και των στοιχείων που παραθέτουν ο ίδιος ο Ιουλιανός, ο Αμμιανός, μα και χριστιανοί ιστορικοί, όπως ο Σωζομενός, ο Θεοδώρητος, και ο Σωκράτης Σχολαστικός:

“… ἐξεδήλωνε ὑπερβάλλοντα ἀντιπαγανιστικὸν ζῆλον… με αυθαίρετες πράξεις και ομιλίες προσβλητικές, επιβάλλοντας δυσβάστακτη φορολογία, κι εξορίζοντας τον διακεκριμένο εθνικό ιατρό, Ζήνωνα,⁽¹¹⁾ ή εμποδίζοντας τις παγανιστικές θυσίες και γιορτές, και καλώντας τον Αρτέμιο, δούκα τής Αιγύπτου, που οι Αλεξανδρινοί τον έτρεμαν, γιατί αρέσκονταν να καταστρέφει είδωλα: εισέβαλε με στρατιώτες του στον υπέροχο ναό τού Σεράπιδος [Σεραπεῖον], που απογυμνώθηκε πάραυτα από εικόνες, αναθήματα και διακοσμητικά στοιχεία… Η είδηση της ενθρόνισης του Ιουλιανού έφθασε στην Αλεξάνδρεια στις 30 Νοεμβρίου 361. Ο Γεώργιος βρισκόταν στο απόγειο της έπαρσης και ισχύος του: είχε εξαπολύσει διωγμούς και την χλεύη του κατά των παγανιστών, οι οποίοι… μπορούσαν τώρα, επιτέλους, να εκδικηθούν για λογαριασμό των θεών”… Φυλακίστηκε με άλλους δυο, επειδή είχαν γκρεμίσει έναν βωμό· αλλά “το πρωί τής 24ης Δεκεμβρίου, ο παγανιστικός όχλος μαζεύτηκε και πάλι, τους έβγαλε με φρικιαστικές κραυγές θριάμβου, και τους χτύπησε μέχρι θανάτου.” Κατόπιν περιέφερε τα σώματά τους σε όλη την πόλη, και τέλος “έκαψε τις σορούς στην ακτή, ρίχνοντας τις στάχτες στην θάλασσα”… Η Αλεξάνδρεια, το λαμπρό κέντρο τού ελληνιστικού πολιτισμού, βυθιζόταν στην άβυσσο…

• ⁽¹¹⁾ Οτιδήποτε ελληνικό ήταν “του διαβόλου”, κι εξοβελίστηκε: γνώση, επιστήμη, ιατρική. Κάηκαν τα ιατρικά βιβλία και οι μόνες “θεραπευτικές” μέθοδοι που απέμειναν ήταν η αφαίμαξη και ο… εξορκισμός. Προϋπόθεση για να μην αμφισβητηθεί ποτέ η χριστιανική “νέα τάξη” ήταν η αποκτήνωση του ανθρώπου…

Ο Αϊ-Γιώργης σκοτώνει τον δράκοντα, του Bernat Martorell (1434-35). Ίδια “αισθητική”-εικονογραφία με την προηγούμενη εικόνα,
μ’ έναν δράκο στην θέση τού Ιουλιανού!

● Ποιος ήταν όμως ο “δοὺξ τῆς Αἰγύπτου”, Ἀρτέμιος; Δεν ήταν άλλος από τον, κατά την χριστιανική Εκκλησία, “μάρτυρα” και “άγιο” Αρτέμιο της Αντιοχείας, όπου αποκεφαλίστηκε το 362, μετά από τη δίκη του, με την κατηγορία τής κατάχρησης εξουσίας, και κακοδιοίκησης της επαρχίας του, αφού γκρέμιζε ναούς, κι έκανε κομμάτια τα είδωλά τους – αὐτοβούλως, ή με παρότρυνση του Γεωργίου. Η Εκκλησία έκρινε μάλλον πως το έργο του ήταν “θεάρεστον”! Ενδέχεται, μάλιστα, επί Ιουλιανού να ήταν δυο οι “οσιομάρτυρες”: ο Αρτέμιος και ο Γεώργιος… Υπάρχουν, βλέπετε, ορισμένοι, όπως λ.χ. ο Άγγλος ιστορικός Edward Gibbon, που ταυτίζουν τον ἐν λόγῳ επίσκοπο Γεώργιο με τον… “άγιο” Γεώργιο! Ο πρώτος ήταν αρειανός (ἤτοι αιρετικός), άρα, “μαύρο πρόβατο”. Ο δεύτερος, όμως, ήταν ό ήρωας ενός θρύλου που, σε διάφορες παραλλαγές, γοήτευσε ως και τους μουσουλμάνους. Άρα, ήταν αναγκαίο να διαφυλαχθεί. Τέθηκε, έτσι, σε λειτουργία η επιχείρηση παραποίησης στοιχείων (να έχουμε κατά νου, πως όσα στοιχεία διαθέτουμε τώρα, έχουν περάσει από… χίλια λογοκριτικά “κόσκινα”)! Ο “άγιος”, λοιπόν, υποτίθεται πως μαρτύρησε κατά τον διωγμό τού Διοκλητιανού, το 303. Η τεχνολογία τής εποχής, ωστόσο, δεν έδινε τη δυνατότητα σε κάποιο ανυπόστατο πρόσωπο ν’ αποκτήσει σάρκα και οστά. Γι’ αυτό και για τον “άγιο” δεν γνωρίζουμε τίποτε απολύτως, ούτε έχουμε καμιά απόδειξη πως υπήρξε. Ό,τι ξέρουμε είναι… κατά παράδοση. Το αρχαιότερο κείμενο που αναφέρεται στον θρύλο, χωρίς να κατονομάζει τον Γεώργιο, είναι η Ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, τού Ευσέβιου Καισαρείας (4ος αιώνας· για την αξιοπιστία του, βλέπε Χρονικό 19, τελευταία παράγραφο). Το παλαιότερο κείμενο με αποσπάσματα του θρύλου βρίσκεται σε ελληνική αγιολογία, ένα παλίμψηστο του 5ου αιώνα. Όμως, ο συντάκτης του, όπως ο Gibbon, ταυτίζει επίσης τον “μάρτυρα” με τον συνονόματό του επίσκοπο.

● “Όπως παραδέχθηκε ο πρώιμος χριστιανός συγγραφέας Ὠριγένης,” σχολιάζει η Nixey, “οι μάρτυρες αριθμητικά ήταν τόσο λίγοι ώστε άνετα μπορούσε κάποιος να τους μετρήσει. Οι χριστιανοί πέθαιναν για την πίστη τους ‘περιστασιακά’… Κατά τα φαινόμενα, αρκετοί άγιοι δεν υπήρξαν ποτέ. Όπως πιστεύεται τώρα, ούτε καν δέκα ιστορίες μαρτύρων δεν μπορούν να κριθούν αξιόπιστες… Εκείνα τα χρόνια οι διωγμοί ήταν λίγοι: ο Δεκιανός, ο Βαλεριανός, μετά από επτά χρόνια, και ‘ο Μέγας [Διοκλητιανός] Διωγμός’, καμιά πενηνταριά χρόνια αργότερα, το 303 μ.Χ. Ούτε και όλοι αυτοί οι ‘διωγμοί’ αποσκοπούσαν απερίφραστα να πλήξουν χριστιανούς… Οι Ρωμαίοι δεν επεδίωκαν να εξαλείψουν τον χριστιανισμό. Αν το επεδίωκαν, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα το είχαν πετύχει… Οι ιστορίες των μαρτύρων… δείχνουν αυτό που ο G. E. M. de Ste. Croix αποκάλεσε ‘ολοένα μεγαλύτερη περιφρόνηση για την ιστορικότητα’… Οι σύντομοι και σποραδικοί ρωμαϊκοί διωγμοί των χριστιανών ωχριούν συγκριτικά με το τι προκάλεσαν οι χριστιανοί στους άλλους – για να μην πούμε τι έκαναν στους δικούς τους αιρετικούς.”

Έλληνας ιππέας αρπάζει μια Αμαζόνα από τον φρυγικό σκούφο της, ψηφιδωτό στη Δάφνη, προάστιο της Αντιοχείας (4ος αι. ΚΧ)

● 363. Με τον θάνατο του Ιουλιανού, η πορφύρα (το στέμμα, όπως θα έλεγαν αργότερα για τους βασιλεῖς) δόθηκε, “κατά λάθος”, στον Ιοβιανό, που επέβαλε πάλι τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία. Ευρισκόμενος υπό την επιρροή τού “αγίου” Ἀθανασίου Ἀλεξανδρείας, μετακινήθηκε… “ὡς διὰ μαγείας” από την ανεκτικότητα στη μισαλλοδοξία, επιβάλλοντας θανατική ποινή σ’ εκείνους που λάτρευαν πατροπαράδοτους θεούς, ενώ παράλληλα, διέταξε το κάψιμο της Βιβλιοθήκης τής Ἀντιοχείας.⁽¹²⁾ Δεν πρόλαβε, ωστόσο, να ολοκληρώσει την “αποστολή” του: πέθανε (ή τον… “πέθαναν”) σε μισό χρόνο. Το καθήκον αυτό θ’ αναλάβανε λίαν συντόμως να φέρει σε πέρας ο Θεοδόσιος Α΄.

• ⁽¹²⁾ “Ο Ιοβιανός διέταξε την καταστροφή” τής Βιβλιοθήκης Ἀντιοχείας, αναφέρει ο Johannes Hahn στο Gewalt und religiöser Konflikt (Βία και θρησκευτική διένεξη), “επειδή ήθελε να κερδίσει την εύνοια των Αντιοχέων. Όμως απέτυχε οικτρά: όχι μόνον οι παγανιστές αλλά και οι χριστιανοί ερμήνευσαν την πράξη του ως βαρβαρότητα.” Είπαν μάλιστα πως “έκαψε τον ναό, με όλα τα βιβλία του, με την παρότρυνση της γυναίκας του, ενώ οι παλλακίδες του γελούσαν βάζοντας φωτιά»…

● Το “κυνήγι των μαγισσών”, στο μεταξύ, συνεχιζόταν με ακόμη μεγαλύτερη ένταση, ύστερα από την “παρένθεση” του Ιουλιανού: ελληνικά φιλοσοφικά κι επιστημονικά συγγράμματα καίγονταν δημόσια, εκατοντάδες Έλληνες, ή και άλλοι εθνικοί, διαπομπεύονταν, φυλακίζονταν, βασανίζονταν, εκτελούνταν, ή η περιουσία τους δημευόταν, με την κατηγορία τής μαγείας. Ανάμεσα τους, άλλος ένας φιλόσοφος, ο Σιμωνίδης. Οι κατηγορίες περί “μαγείας” απέρρεαν από την πρακτική τής θεουργίας των νεοπλατωνικών φιλοσόφων. Πρόκειται, έλεγαν, για την “ενσυνείδητη συμμετοχή τού ανθρώπου στο θείο έργο”, που επιτυγχάνεται μέσω των τελετουργιών επίκλησης θεού, ή θεών, με σκοπό την ἕνωσιν με το θείο για την τελειοποίηση του ανθρώπου: ό,τι επιδιώκουν ακόμη οι μυστικιστές, λ.χ. οι σούφι, με μουσική και ποίηση, τραγούδι και χορό – και ό,τι ακριβώς απεχθάνονται ακόμη οι άνθρωποι της Εκκλησίας.

Ο Άγιος Παύλος καίει παγανιστικά βιβλία στην Έφεσο, του Lucio Massari (1612). Πράξεις των Αποστόλων, 19: “Υπολόγισαν την αξία [των καμένων βιβλίων] και διεπίστωσαν πως έφτανε τις πενήντα χιλιάδες αργύρια” = πάνω από 20 εκατομμύρια €!

● Το 364, ο Μάξιμος, δάσκαλος του Ιουλιανού στην φιλοσοφία και θεουργία, κατηγορήθηκε ότι προκάλεσε μακρά ασθένεια στους νέους αυτοκράτορες, Ουαλεντινιανό και Ουάλη, αλλ’ απαλλάχθηκε, λόγω αμφιβολιών. Ωστόσο, το 365-366, τον συνέλαβαν και πάλι για “παράνομο πλουτισμό”. Του επιβλήθηκε βαρύτατο πρόστιμο και βασανίστηκε, επειδή… δεν μπορούσε να το πληρώσει. Περί το 370, τ’ όνομά του ενεπλάκη σε φήμες για έναν χρησμό, ως προς το ποιος θα ήταν ο επόμενος αυτοκράτορας. Ο Ουάλης αντέδρασε υστερικά, εξαπολύοντας σφαγές, με αποτέλεσμα να στραφούν οι πάντες εναντίον του. Ο Μάξιμος βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε το 372, παρ’ όλο που, κατά τον Ευνάπιο, δεν είχε καμιάν ανάμιξη στην ιστορία.

● 3ο τέταρτο, 4ου αιώνα. “Μια από τις πιο διαβόητες επιθέσεις σε στοχαστές και βιβλία έγινε στην Αντιόχεια… Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος… από τους καλύτερους ιστορικούς τής εποχής, έτυχε να είναι εκεί… Η κατηγορία για προδοτική μαντεία οδήγησε σε πλήρους κλίμακας εκκαθάριση με στόχο τούς διανοούμενους της πόλης… Ένας ευγενής με ‘αξιοσημείωτο λογοτεχνικό έργο’ ήταν από τους πρώτους που συνελήφθησαν και βασανίστηκαν. Ακολούθησαν αρκετοί φιλόσοφοι που κατά περίσταση βασανίστηκαν, κάηκαν ζωντανοί, ή αποκεφαλίστηκαν. ‘Αμέτρητα βιβλία και ολόκληρες στοίβες εγγράφων, που είχαν βρεθεί μετά από έρευνες σε διάφορα σπίτια, κάηκαν όλα σ’ έναν σωρό υπό την επίβλεψη των δικαστών. Θεωρήθηκαν ως κείμενα απαγορευμένα για να μετριαστεί η αγανάκτηση που προκάλεσαν οι εκτελέσεις, αν και τα περισσότερα ήταν πραγματείες διαφόρων ελευθέρων τεχνών και νομολογίας… Σε όλες τις ανατολικές επαρχίες κάηκαν ολόκληρες βιβλιοθήκες από τους ιδιοκτήτες τους, που φοβήθηκαν ανάλογη μοίρα· τέτοιος ήταν ο τρόμος που κατέλαβε όλες τις καρδιές’… Όπως κοκορευόταν ο Ιωάννης o Χρυσόστομος, τα έργα ‘των Ελλήνων έχουν στο σύνολό τους αφανιστεί και καταστραφεί’.” Η Nixey καταλήγει με μια θλιβερή επισήμανση: “Υπολογίζεται ότι λιγότερο από το 10% τού συνόλου τής κλασικής γραμματείας έχει διασωθεί στη σύγχρονη εποχή.”

Ο “ὀμφαλὸς τῆς γῆς”: οι Δελφοί με τον Ναό τού Απόλλωνα (αναπαράσταση)

Θεοδόσιος: Γενοκτονίας Πράξη Β’ – Σφαγή τής Θεσσαλονίκης
Λεφούσι χριστιανών βανδάλων στους Δελφούς

● 390. Άλλη μια “θαυματουργή” μεταστροφή σημειώθηκε στην περίπτωση του Θεοδοσίου (379–395). Η ανεκτικότητα στην αρχή τής βασιλείας του έδωσε την θέση της στην μισαλλοδοξία. Το αιματηρό σημείο καμπής ήταν το 390, όταν διέταξε τους Γότθους στρατιώτες του να διαπράξουν την αποτρόπαιη σφαγή τής Θεσσαλονίκης στον Ιππόδρομο, επειδή οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν κατά της μισθοφορικής φρουράς του (βλέπε και το Χρονικό 18, υποσημείωση 5). Ο κόσμος είχε προσκληθεί να παρακολουθήσει αρματοδρομίες· όμως, οι Γότθοι έκλεισαν τις πόρτες και κατέσφαξαν τους πάντες… Απολογισμός: 7.000-15.000 νεκροί! Ο επίσκοπος Μεδιολάνων, Αμβρόσιος, άδραξε την “χρυσή” ευκαιρία: αφόρισε τον Θεοδόσιο, και τον μετέτρεψε σε πειθήνιό του όργανο.⁽¹³⁾ Ο αυτοκράτορας υποτάχθηκε πλήρως στην Εκκλησία, και δέχθηκε να κάνει δημόσια μετάνοια, υποσχόμενος ν’ αλλάξει πορεία, και να καταστεί υπέρμαχος της χριστιανικής πίστης. Τότε εκδόθηκαν τα διαβόητα “Θεοδοσιανά διατάγματα” για διάλυση των θεσμών και καταστροφή των ναών των εθνικών. Προφανώς, η πρώτη πράξη “μετανοίας” του ήταν η μετατροπή τού ναού τού Απόλλωνα και των περισσοτέρων αγαλμάτων κι έργων τέχνης των Δελφῶν, σε σωρό ερειπίων, στ’ όνομα του χριστιανισμού, επίσης το 390.⁽¹⁴⁾ Ο ιερός χώρος καταστράφηκε ολοσχερώς από ένα λεφούσι ζηλωτών χριστιανών, που ήθελαν να εξαλείψουν κάθε ίχνος ελληνισμού, ο οποίος ήταν ήδη “προγραμμένος”, ως “religio illicit” (θρησκεία παράνομη): οι εθνικοί καταδίδονταν από χριστιανούς χαφιέδες, στέλνονταν σε δίκες και, σε πολλές περιπτώσεις, εκτελούνταν. Την επόμενη χρονιά, ο “πόλεμος κατά των απίστων” μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια.

• ⁽¹³⁾ Ο Αμβρόσιος κατόρθωσε να χειραγωγεί τρεις αυτοκράτορες: τους Γρατιανό, Ουαλεντινιανό Β’ και Θεοδόσιο Α’· επόμενο ήταν να “αγιοποιηθεί”! Ο Γρατιανός υιοθέτησε την τακτική τού Κωνσταντίνου: το 382, κρατικοποίησε όλη την περιουσία των παγανιστών. Ο Ουαλεντινιανός, από την πλευρά του, με τη νομοθεσία του κατέστησε ουσιαστικά παράνομο τον πολυθεϊσμό. Ενώ ο Θεοδόσιος, όχι μόνον ενέκρινε, αλλά και συμμετείχε στις επιθέσεις των χριστιανών “ζηλωτών” κατά των αρχαίων ιερών, όταν σκοτώνονταν οι ιερείς ή καταστρέφονταν οι ναοί. Στην πράξη, τα διατάγματά του ισοδυναμούσαν με κήρυξη πολέμου κατά του ελληνισμού.

Πήλινο αγαλματίδιο Αφροδίτης
από τη Μύρινα, 2ος αιώνας ΠΚΧ

• ⁽¹⁴⁾ Όμως στην πραγματικότητα, οι Δελφοί ήταν ήδη κομμάτια και θρύψαλα: το 362, ο Ὀρειβάσιος, προσωπικός γιατρός τού Ιουλιανού, είχε πάει για λογαριασμό τού αυτοκράτορα στο μαντείο, που ήταν ήδη σε άθλια κατάσταση, λεηλατημένο από τους θησαυρούς του, παίρνοντας μια από τις τελευταίες “προφητείες” τής Πυθίας (που μάλλον ήταν η κραυγή: “Βοήθεια!”), όπως την παραθέτει, τουλάχιστον, ο χριστιανός ιστορικός Φιλοστόργιος (με πολλές επιφυλάξεις για το αν αποδίδει την ιστορική αλήθεια: την “Ιστορία” έγραφαν πλέον οι “Μεγάλοι Αδερφοί”):

  .

  Εἴπατε τῷ βασιλεῖ, χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά,
  οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβην, οὐ μάντιδα δάφνην,
  οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ.

  Δαίδαλος (ο αρχιτέκτονας του Λαβυρίνθου): μέγαρο· αυλά (αυλή): καταγής· Φοῖβος: Ἀπόλλων· παγάν: πηγή.

● 391. “Ο Θεοδόσιος ενέκρινε έναν τρομερό νόμο. ‘Κανείς δεν δικαιούται να κάνει θυσίες· κανείς δεν θα περιφέρεται στους ναούς· κανείς δεν θα λατρεύει τα ιερά’. Μετά… ήρθε ένας νέος νόμος, ακόμη πιο τρομερός. ‘Αν τυχόν υπάρχουν ναοί στις επαρχίες τής χώρας, να γκρεμιστούν’… Ένας επίσκοπος, ὀνόματι Μάρκελλος, ήταν ‘ο πρώτος… που εφάρμοσε το διάταγμα και κατέστρεψε τα ιερά’… Καθώς οι νόμοι κατά των παγανιστών κορυφώνονταν σ’ ένα επιθετικό crescendo, κατεδάφισε και τον τεράστιο κι ακόμη εξαιρετικά δημοφιλή ναό τού Δία τῆς Ἀπαμείας… Έπεσε μ’ έναν κρότο που ήταν τόσο δυνατός ώστε όλοι οι κάτοικοι της πόλης το έβαλαν στα πόδια… [Τελικά,] ο Μάρκελλος πιάστηκε και κάηκε ζωντανός από εξοργισμένους πολυθεϊστές… Σήμερα λατρεύεται σαν άγιος στην Ορθόδοξη Εκκλησία.” Κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί ποιο θα ήταν το κτήριο που θα έμπαινε στο στόχαστρο των χριστιανών αμέσως μετά. Η αφήγηση της Nixey οδηγείται σε κορύφωση:

● “Στα τέλη τού πρώτου αιώνα χριστιανικής εξουσίας, το Κολοσσαῖον κυριαρχούσε στην Ρώμη, και ο Παρθενώνας υψωνόταν πάνω από την Αθήνα. Όμως, όταν οι συγγραφείς αυτής της περιόδου συζητούσαν περί της αρχιτεκτονικής, δεν ήταν αυτά τα κτήρια που τους εντυπωσίαζαν. Αντίθετα, κάποιο άλλο οικοδόμημα στην Αίγυπτο προσήλκυε τον θαυμασμό τους… Οι μεγάλες του αίθουσες, οι κίονές του, τα εκπληκτικά αγάλματα, η τέχνη του, όλα το καθιστούσαν… ‘το πιο μεγαλειώδες κτήριο σε όλον τον κόσμο’. Όλοι το ήξεραν. Κανείς δεν το ξέρει τώρα. Μπορεί οι τουρίστες ν’ ανεβαίνουν ασθμαίνοντες στον Παρθενώνα, ή να κοιτούν με δέος το Κολοσσαίον, αλλ’ εκτός από την ακαδημαϊκή κοινότητα, ελάχιστοι γνωρίζουν τον ναό τού Σεράπιδος.⁽¹⁵⁾ Και αυτό επειδή… ένας επίσκοπος, με την στήριξη μιας σπείρας φανατικών χριστιανών, τον μετέτρεψε σε σωρό ερειπίων.”

• ⁽¹⁵⁾ Το εκπληκτικό είναι ότι κανένα από αυτά τα οικοδομήματα (Παρθενών, Κολοσσαῖον, Σεραπεῖον) δεν περιλαμβανόταν στα ἑπτὰ θεάματα τῆς οἰκουμένης (επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου)!

Το Σεραπεῖον και το Ἀρτεμίσιον ισοπεδώνονται

Σεραπεῖον Ἀλεξανδρείας (αναπαράσταση)

● Το 391, φανατικοί χριστιανοί με τον στρατό λεηλάτησαν και ισοπέδωσαν το τεράστιο Σεραπείον, με ό,τι είχε απομείνει από τη Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας, βάσει των διαταγμάτων τού Θεοδοσίου και του αρχιεπισκόπου Θεοφίλου. Ο τελευταίος περιγράφεται “γλαφυρά” στην Παρακμή και Πτώση τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Edward Gibbon, ως “ο αιώνιος εχθρός τής ειρήνης και της αρετής, ένας θρασύς, κακός άνθρωπος, που τα χέρια του ήταν μολυσμένα πότε με χρυσάφι και πότε με αίμα”. Ο Θεόφιλος είχε ανακαλύψει έναν υπόγειο ναό των πιστών τού Μίθρα,⁽¹⁶⁾ κι επεδείκνυε χλευαστικά με τους οπαδούς του τα ιερά τους κειμήλια, ώστε να τους εξωθήσει σ’ επίθεση εναντίον τους. Οι χριστιανοί αντεπιτέθηκαν, και οι μιθραϊστές, που ήταν λιγότεροι, κατέφυγαν ἐξ ἀνάγκης στο Σεραπείον. Ο Θεοδόσιος είχε δώσει στον Θεόφιλο το “πράσινο φως” να επιδοθεί σε καταστροφές, ζητώντας ν’ αποφευχθούν οι σφαγές, εἰ δυνατόν. Κατά την Ἐκκλησιαστική ἱστορία τού χριστιανού ιστοριογράφου, Σωκράτη Σχολαστικού, ο Θεόφιλος “πρωτοστάτησε στην απογύμνωση του Μιθραίου… Έπειτα κατέστρεψε το Σεραπείον… Οι ειδωλολατρικοί ναοί… έτσι ισοπεδώθηκαν κι οι λιωμένες εικόνες των θεών τους μετατράπηκαν σε δοχεία και άλλα πρακτικά σκεύη, χρήσιμα στην αλεξανδρινή Εκκλησία.” Οι ναοί που είχαν ερειπωθεί, έσπευσε να επισημάνει ο αρχιεπίσκοπος, θα ήταν δυνατόν να χαρακτηριστούν “εγκαταλελειμμένοι”, ώστε να μετατραπούν σε χριστιανικές εκκλησίες, κάτι που πρέπει να εγκρίθηκε γενικότερα, αφού σε όλη την έκταση της αυτοκρατορίας τού 5ου αιώνα βρίσκουμε σπηλαιώδη μιθραία που έγιναν κρύπτες και αρχαίους ναούς που απετέλεσαν τα θεμέλια εκκλησιών.

• ⁽¹⁶⁾ Σημειωτέον ότι ελάχιστα γνωρίζουμε για τον μιθραϊσμό, που εμφανίστηκε παράλληλα με τον χριστιανισμό, και υπήρξε το αντίπαλόν του δέος, από τον 1ο ως τον 4ο αιώνα ΚΧ.

Ο Θεόφιλος, θριαμβευτής ἐν μέσῳ ερειπίων τού Σεραπείου:
η παράνοιά του φαίνεται στα μάτια του… (Πάπυρος 5ου αι.)

● Θριαμβευτής ἐν μέσῳ ερειπίων, ο Θεόφιλος κοίταξε τριγύρω, εἰς ἀναζήτησιν του επόμενου θύματός του και, αφού ισοπέδωσε πολυάριθμα ιερά σε όλη την Αίγυπτο, στράφηκε εναντίον των μαθητών τού Ωριγένη, εξαπολύοντας μια παρανοϊκή εκστρατεία, που οδήγησε στον θάνατο 10.000 μοναχών: η σφαγή τελικά ήταν αναπόφευκτη – αλλ’ ο σφαγέας “αγιοποιήθηκε” από τους κόπτες!

“Σύμφωνα με μεταγενέστερα χριστιανικά χρονικά,” σημειώνει η Nixey, η ερείπωση του Σεραπείου “ήταν νίκη. Σύμφωνα με μη χριστιανική περιγραφή, ήταν τραγωδία – και φάρσα. Ο Έλληνας συγγραφέας Ευνάπιος θεωρεί πως η καταστροφή έγινε όχι τόσο από ευλάβεια προς τον Κύριον, όσο από ξεκάθαρη απληστία. Στο κείμενό του, οι χριστιανοί δεν είναι ενάρετοι πολεμιστές: είναι τραμπούκοι και κλέφτες. Το μόνο που δεν έκλεψαν, παρατηρεί σαρκαστικά, ήταν το πάτωμα – και αν έμεινε αυτό, είναι ‘επειδή, απλούστατα, οι πέτρες ήταν βαριές και δεν ήταν εύκολο να μετακινηθούν’… Οι δεκάδες χιλιάδες βιβλία, τ’ απομεινάρια τής μεγαλύτερης στον κόσμο βιβλιοθήκης, χάθηκαν όλα τους και δεν βρέθηκαν ποτέ. Πιθανόν κάηκαν… Χρειάστηκε να περάσει πάνω από χιλιετία ώσπου κάποια άλλη βιβλιοθήκη να προσεγγίσει τον πλούτο της… Όπως σχολιάζει ο Luciano Canfora: ‘το κάψιμο των βιβλίων αποτελούσε μέρος τής έλευσης κι επιβολής τού χριστιανισμού’.”

● Η ερείπωση του Σεραπείου θεωρήθηκε από πολλούς αντιπροσωπευτική τού “θριάμβου τού χριστιανισμού” σε βάρος των άλλων θρησκειών (ή της νίκης ενός εβραϊκού θεού, σε βάρος ελληνικών, ρωμαϊκών, αιγυπτιακών, περσικών, κλπ. θεών – ὡς ἐκ τούτου και των πολιτισμών), ενώ εκείνη της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης ως συμβολική τού “αφανισμού τής γνώσης και του πολιτισμού” (βλέπε και Χρονικό 18, υποσημείωση 6, και Χρονικό 24, Χρονικό εμπρησμών βιβλιοθηκών). Η βιβλιοθήκη είχε ως 700.000 έγγραφα από Ἑλλάδα, Αίγυπτο, Ασσυρία, Περσία, Ινδία, και άλλες χώρες, ως τμήμα ενός σπουδαίου ερευνητικού ιδρύματος, του Μουσείου (Οἴκου τῶν Μουσῶν), όπου σπούδασαν, δίδαξαν, κι έκαναν έρευνα, οι κορυφαίοι άνθρωποι του πνεύματος του αρχαίου κόσμου, λ.χ.: Ἀρχιμήδης, ο “αρχιεπιστήμονας” της αρχαιότητας· Κτησίβιος, ο πατέρας τής πνευματικής κι εφευρέτης τής ὑδραύλεως (εκκλησιαστικού οργάνου: βλέπε το Χρονικό 11, Ὕδραυλον Ὄργανον)· Εὐκλείδης, ο πατέρας τής γεωμετρίας· Ἵππαρχος, ο πατέρας τής αστρονομίας, θεμελιωτής τής τριγωνομετρίας· Ἥρων, ο πατέρας τής μηχανικής, κι εφευρέτης τής πρώτης ατμομηχανής (αἰολόσφαιρας), οπαδός των ατομικών φιλοσόφων· Ἐρατοσθένης, που υποστήριξε την σφαιρικότητα της γης, και υπολόγισε την περιφέρειά της, καθώς επίσης την κλίση τού άξονά της, σχεδόν ἐπακριβῶς· Ἀρίσταρχος, που πρώτος πρότεινε το σύστημα του ηλιοκεντρικού σύμπαντος. Η περίπτωσή του είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για το θέμα μας: το μοναδικό σωζόμενο έργο του, Περὶ τῶν μεγεθῶν καὶ ἀποστάσεων τοῦ Ἡλίου καὶ τῆς Σελήνης, στηρίζεται στο γεωκεντρικό μοντέλο. Το άλλο βιβλίο του, με την εναλλακτική υπόθεση του ηλιοκεντρισμού, είναι γνωστό από τις παραπομπές άλλων επιστημόνων, λ.χ. του Αρχιμήδη. Τυχαίο; Κάθε άλλο!

Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας (αναπαράσταση)

● Το 392 ο Θεοδόσιος απαγόρευσε τα κυπριακά μυστήρια της Αφροδίτης, ενώ ο επίσκοπος Σαλαμίνας, “άγιος” Ἐπιφάνιος, εκχριστιάνιζε εθνικούς μαζικά, με την απειλή τής σφαγής και της πυράς, καταστρέφοντας όλα τα ιερά. Την άλλη χρονιά, ο αυτοκράτορας επεξέτεινε το απαγορευτικό μέτρο, ώστε να καλύψει όλες τις πανελλήνιες καλλιτεχνικές και αθλητικές γιορτές και αγώνες, όπως τα Ὀλύμπια, τα Πύθια, τα Ἴσθμια, μα και τα ρωμαϊκά Ἄκτια. Εὐκαιρίας δοθείσης, λεηλατήθηκαν τα ιερά τής Ὀλυμπίας. Το 395, οι αγριότητες των χριστιανών εξαπλώθηκαν σε όλη την Ελλάδα, μεταξύ άλλων και σε τόπους-σύμβολα – όχι μόνον στην Ολυμπία, αλλά και στο Δῖον, στους Δελφούς (και πάλι), ή και στην Ἐλευσίνα, όπου πυρπόλησαν το ιερό και σκότωσαν όλους τους ιερείς, με την κατηγορία ότι προσπαθούσαν ν’ αναβιώσουν τα Ελευσίνια μυστήρια.

● Η απόλυτη βία βασιλεύει προς τα τέλη τού 4ου αιώνα, με την καταστροφή αρχαίων ναών που μετατρέπονται σε χριστιανικές εκκλησίες, με τ’ αγάλματα, τους βωμούς, και τα ιερά, να περιφέρονται και να χλευάζονται δημόσια, πριν να κομματιαστούν, εθνικούς ιερείς να σκοτώνονται, βιβλιοθήκες να καίγονται. Αυτή η ευρύτατης κλίμακας συμφορά, σε Ανατολή και Δύση, περιγράφεται σε σωζόμενα κείμενα, τα οποία αναφέρονται μεταξύ άλλων: στην καταστροφή ιερών τόπων, που κάλυψε ταχύτατα ολόκληρη την έκταση της Αιγύπτου· την ισοπέδωση όλων των αρχαίων ναών τής Γάζας· την καταστροφή ναών και ειδώλων στη Συρία και την Καρχηδόνα· τις επιθέσεις τού Μαρτίνου τής Τουρ σε ιερούς τόπους στη Γαλατία· και ο κατάλογος συνεχίζεται…

Η καταστροφή τού Ναού τού Δία στην Ολυμπία διατάχθηκε από τον Θεοδόσιο Β’ το 426

“Στη Γαλλία”, γράφει η Nixey, “ο άγιος Μαρτίνος, ή αυτό τουλάχιστον αναφέρεται με υπερηφάνεια στην Ζωή τού Μαρτίνου, ‘έβαλε φωτιά σ’ ένα πανάρχαιο και περίφημο ιερό’, και κατόπιν κατευθύνθηκε σε κάποιο άλλο χωριό όπου ‘ισοπέδωσε εντελώς τον ναό… και κονιορτοποίησε όλους τούς βωμούς και τ’ αγάλματα’. Η αγιολογία καταγράφει αυτές τις επιθέσεις όχι ως θλιβερές… πράξεις βανδαλισμού, αλλά ως απόδειξη της αρετής τού αγίου. Μερικοί από τους περιφημότερους αγίους τού χριστιανισμού ξεκίνησαν την σταδιοδρομία τους… κατεδαφίζοντας ιερά. Ο ἐκ Νουρσίας Βενέδικτος… τιμάται ως καταστροφέας αρχαιοτήτων. Κατά την άφιξή του στο Monte Cassino, λίγο έξω από την Ρώμη, έσπασε ένα αρχαίο άγαλμα του Απόλλωνα και κατέστρεψε τον βωμό τού ιερού. Τριγύρισε στην περιοχή ‘ρίχνοντας τα είδωλα κι εξολοθρεύοντας τα άλση τού βουνού… και δεν ησύχασε προτού να ξεριζώσει και το τελευταίο κατάλοιπο ειδωλολατρίας’… Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μαθαίνοντας πως η Φοινίκη ακόμη ‘υπέφερε από την αφροσύνη των δαιμονικών τελετουργιών’, έστειλε σπείρες βίαιων μοναχών, με χρηματοδότηση των πιστών κυριών τής ενορίας του, για να καταστρέψουν τα ιερά στην περιοχή… Το 401 μ.Χ., ο Αυγουστίνος κάλεσε τους χριστιανούς τής Καρχηδόνας να σπάσουν παγανιστικά αντικείμενα, επειδή αυτό ακριβώς ήθελε και πρόσταζε ο Θεός… Το εκκλησίασμα, ανυπομονώντας να λεηλατήσει τους ναούς, άρχισε ν’ απαγγέλλει τον Ψαλμό 83. ‘Ας ταπεινωθούν και απαξιωθούν για πάντα. Ας αφανιστούν στον εξευτελισμό’… Λέγεται πως 60 άτομα σκοτώθηκαν σε ταραχές που πυροδότησε το ξέσπασμα αυτό της πύρινης ρητορείας.” Ήταν ένας ακήρυχτος πόλεμος.⁽¹⁷⁾

Η Άλωση της Ρώμης από τους βαρβάρους το 410, του Joseph-Noël Sylvestre (1890)

• ⁽¹⁷⁾ Αιώνες πλύσης εγκεφάλου δημιούργησαν την ψευδή εντύπωση πως ο χριστιανισμός έπεσε σαν ώριμο φρούτο, σε μια κοινωνία κουρασμένη από τον πολυθεϊσμό, όπου όλοι αγκάλιασαν τη νέα θρησκεία. Ο Ευσέβιος αναφέρεται σε οδομαχίες στην Αλεξάνδρεια μεταξύ “πιστών” και “απίστων” (χριστιανών και πολυθεϊστών) ήδη από τα μέσα τού 3ου αιώνα. Λίγο αργότερα, στις αρχές τού 4ου, όπως λέει η Nixey, “Ισπανοί επίσκοποι υποχρεώθηκαν να διακηρύξουν ότι: ‘Όποιος σπάσει είδωλα και σκοτωθεί επιτόπου’, δεν πρόκειται να του απονεμηθεί το στέφανο του μάρτυρα.”

Αυτός ο ιδιόμορφος εμφύλιος πόλεμος ανάγκαζε πολλούς να ασπάζονται τον χριστιανισμό, ενώ κρυφά παρέμεναν πολυθεϊστές. Κάποιοι είχαν το θάρρος να γίνουν “παραβάτες”, σαν τον Ιουλιανό, υιοθετώντας ξανά τον ελληνισμό, με αποτέλεσμα να θεσπιστούν νόμοι κατά της “αποστασίας” από τους Γρατιανό και Θεοδόσιο, με τις ποινές να γίνονται όλο και βαρύτερες. Υπήρξαν και πολυθεϊστές συγγραφείς που απέδωσαν στην χριστιανική ηγεμονία όλα τα δεινά τής αυτοκρατορίας, σαν τη Άλωση της Ρώμης, το 410, από τον Αλάριχο. Φυσικά, τα βιβλία τους καταστράφηκαν από τους χριστιανούς, που απείλησαν πως θα κόψουν τα χέρια αυτών που θα επιχειρούσαν να δημιουργήσουν νέα αντίγραφα. Ο Αλάριχος και οι Γότθοι του ήταν χριστιανοί, και η λεηλασία υπήρξε η αρχή τού τέλους τής δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

“Ο ρήτορας Λιβάνιος… και άλλοι λάτρεις των παλαιών θεών έβλεπαν… τους ναούς τους ‘ερείπια, τις τελετές τους απαγορευμένες, τους βωμούς αναποδογυρισμένους, τις θυσίες τους εκτός νόμου, τους ιερείς τους καταδιωκόμενους και την περιουσία τους να τη μοιράζεται ένα τσούρμο αλήτες’. Οι βάρβαρες και βάναυσες επιθέσεις τους στους ναούς δεν γίνονται από ευσέβεια, έλεγε ο Λιβάνιος [απηχώντας και τον Ευνάπιο]. Τις εξαπολύουν από ξεκάθαρη απληστία. ‘Οι επιθέσεις αυτές είναι πηγή εισοδήματος’, επειδή, ύστερα από τις επιδρομές, όχι μόνο σε ιερά, αλλά επίσης σε αγροικίες, ‘οι εισβολείς φεύγουν με τα λάφυρα από τα μέρη που επιτέθηκαν’.”

Σαούλ τής Ταρσού, ο ταραξίας: το κήρυγμά του στην Έφεσο καίγοντας βιβλία ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες – αλλά και όλους τους φασίστες που τον μιμήθηκαν. Να άλλη μια εκδοχή: Η ιστορία τού Αγ. Παύλου: Το κάψιμο των βιβλίων στην Έφεσο, του Pieter Coecke
van Aelst (ταπισερί, λεπτομέρεια· σχεδιάστηκε το ±1529, υφάνθηκε πριν από το 1546).

● Όχλος φονταμενταλιστών, με τον “Χρυσόστομο” επικεφαλής, καταστρέφει ολοσχερώς τον Ναό τής Ἀρτέμιδος στην Ἔφεσο, ένα απ’ τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, το 401, δέκα χρόνια αφότου τον έκλεισαν. Συντρίμμια του θα διακοσμήσουν την Αγία Σοφία (κίονες), τη Σύγκλητο (μπρούντζινες πύλες), τ’ ανάκτορα και άλλα κτήρια της Πόλης. Η πρώτη φραστική επίθεση κατά του ναού από τον Σαούλ-Παύλο προκάλεσε βίαιες ταραχές. Οι χριστιανοί άρχισαν τις καταστροφές στα τέλη τού 1ου αιώνα. Την σκυτάλη πήραν οι ομόθρησκοί τους Γότθοι που λεηλάτησαν το Αρτεμίσιο το 262 ΚΧ. Οι αρχαιολόγοι έψαχναν έξι χρόνια ώσπου να εντοπίσουν τα ίχνη του το 1869.

● Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς για τον πρώτον “αιώνα χριστιανισμού” είναι πως η αποτυχημένη απόπειρα του Ιουλιανού ν’ αποκαταστήσει και πάλι την ανεξιθρησκία, υπήρξε κομβικό σημείο: οι χριστιανοί συνειδητοποίησαν τι είχαν κατακτήσει και τι κινδύνευαν να χάσουν. Οι επιθέσεις τους, στο εξής, θ’ αποκτούσαν τον χαρακτήρα της εκμηδένισης όλων των αλλοθρήσκων – μια πραγματική γενοκτονία, φτάνοντας σε σημείο παροξυσμού.

●

Η πομπή με τη σορό τού Αλέξανδρου (περιγραφή τού Διόδωρου Σικελιώτη, αναπαράσταση )

Η νεκροσυλία τού Σώματος του Ἀλεξάνδρου

ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ χάους, πόλωσης, έσχατης σήψης και ηθικής κατάπτωσης, που προβλήθηκε ως “ο θρίαμβος του χριστιανισμού κατά της ειδωλολατρίας”, ο συμβολισμός ενός “Ιησού νικηφόρου” δεν θα ήταν ποτέ καταλυτικός δίχως την ήττα, την κατάκτηση, του ανίκητου κατακτητή Ἀλεξάνδρου. Ο μέγας βασιλεύς είχε εκπνεύσει (δηλητηριασμένος μάλλον) στη Βαβυλώνα το 323 ΠΚΧ. Η σορός ήταν καθ’ ὁδὸν προς τη Μακεδονία, όταν την απήγαγε ο Πτολεμαῖος Σωτήρ, λόγω του κύρους που θα προσέδιδε ο τάφος τού Ἀλεξάνδρου στην Αίγυπτο. Ο νεκρός, που είχε ήδη ανακηρυχτεί “γιος τού Άμμωνα” από το μαντείο τού θεού στην όαση Σίβα, ζήτησε λίγο πριν από τον θάνατό του να ενταφιαστεί στον ναό τού Άμμωνα Δία, και όχι δίπλα στον πραγματικό του πατέρα, τον Φίλιππο, στις Αιγές. Ο Πτολεμαίος Φιλοπάτωρ έχτισε μεγαλοπρεπές μαυσωλείο στην Αλεξάνδρεια, σ’ ένα τεράστιο τέμενος, γνωστό ως Σῶμα, που έγινε ένα από τα περιφημότερα και σπουδαιότερα ιερά τού αρχαίου κόσμου, δεδομένου ότι ο Αλέξανδρος λατρευόταν σαν θεός στη Μακεδονική και την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία – και ιδίως στην πόλη που είχε ιδρύσει, της οποίας ήταν και πολιούχος. Πάρα πολλοί ηγεμόνες και πολιτικοί, αξιωματικοί και αξιωματούχοι, Έλληνες και Ρωμαίοι, πήγαιναν στο μαυσωλείο για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Αλέξανδρο. Ο Ιούλιος Καίσαρας ήταν ο πρώτος Ρωμαίος ηγέτης που πήγε στο Σώμα, για να προσκυνήσει τον τάφο τού ήρωά του. Πολλοί άλλοι ακολούθησαν, από τον Αύγουστο ως τον Σεβήρο. Υπήρξαν και οι φαύλοι συλητές τού τάφου, όπως ο Καλιγούλας, που αφαίρεσε τον θώρακα, και ο Καρακάλλας, που ιδιοποιήθηκε τον χιτώνα, το δαχτυλίδι, και την ζώνη, το 215, ενώ ο στρατός του επιδιδόταν σε πολυήμερες λεηλασίες στην πόλη, σφαγιάζοντας πάνω από 20.000 πολίτες, κυρίως νέους, λόγω μιας σάτιρας που είχε ανεβεί στην Αλεξάνδρεια, γελοιοποιώντας τους ισχυρισμούς του πως σκότωσε τον συναυτοκράτορα αδελφό του, Γέτα, σε αυτοάμυνα.

Πολεοδομικό σχέδιο αρχαίας Αλεξάνδρειας με πλαισιωμένα σε κόκκινο τα τέσσερα επίμαχα σημεία:
το Μουσείον και η Βιβλιοθήκη, το Σεραπείον, και κάπου ενδιάμεσα το “Σώμα” τού Αλεξάνδρου.

● Όμως, ακόμη και σ’ ένα τέτοιο λουτρό αίματος και πλιάτσικο, με μοναδική εξαίρεση τους “μακρυχέρηδες” με την αυτοκρατορική πορφύρα, δεν υπήρξε καμιά ουσιαστική απειλή για το Σώμα τού Αλεξάνδρου. Η απειλή εμφανίστηκε τον επόμενο αιώνα. Ο επίσκοπος Γεώργιος, κατά τον Αμμιανό Μαρκελλίνο, περνώντας το 361 από το Σώμα, σκόπιμα αναρωτήθηκε φωναχτά, μπροστά στον λαό τής Αλεξάνδρειας, σχετικά με τον σπουδαίο και μεγαλοπρεπή ναό τού “δαίμονα” της πόλης: “Για πόσον ακόμα θα υφίσταται αυτός ο τύμβος;”, είπε. Με τη λέξη δαίμων, ο Αμμιανός εννοούσε την θεότητα προστάτιδα της πόλης, τον Αλέξανδρο. Μα σύντομα, όπως είδαμε, “ο Γεώργιος δολοφονήθηκε, λόγω επανειλημμένων πράξεων οξείας ύβρεως, προσβολής, και λεηλασίας των ιερότερων θησαυρών τής πόλης.” Ήταν, άλλωστε, μισητός απ’ όλους, ακόμη και από τους χριστιανούς. Ο Γεώργιος, όμως, δεν ήταν μόνος. Ο Θεοδόσιος, το 391, κήρυξε εκτός νόμου τη λατρεία τού Αλέξανδρου, μαζί με όλους τούς άλλους ελληνιστικούς θεούς, ενώ στη συνέχεια, όπως γράφει στην Ιστορία του και ο Alexandre Grandazzi, “ξέσπασαν βίαιες χριστιανικές και αντιπαγανιστικές ταραχές, οδηγώντας στην καταστροφή τού μεγάλου ναού τού Σεράπιδος, που επεκτάθηκε πιθανόν ως… το Σώμα: μια νύξη… σε ομιλία τού ρήτορα Λιβάνιου, δημιουργεί την εντύπωση πως έβγαλαν την σορό από τον τύμβο, εκθέτοντάς την δημόσια για τελευταία φορά.” Φαίνεται, λοιπόν, πως η σορός απήχθη για δεύτερη φορά και θάφτηκε χριστιανικά επειδή, κατά το νέο δόγμα, έπρεπε να ενταφιαστεί μες στη γη, ενώ η παλαιότερη συνήθεια εναπόθεσής της σε τύμβο κρίθηκε ειδωλολατρική. Ό,τι σχετικό με τον ελληνισμό καταστράφηκε, ενώ η ταφή σημαντικών κι επιφανών προσωπικοτήτων δεν γινόταν σε μαυσωλεία πλέον, αλλά σε χριστιανικές βασιλικές, καθώς και στη γη. Είναι η εποχή που τα λείψανα του Μακεδόνα βασιλιά εξαφανίζονται “μυστηριωδώς”. Στο μεταίχμιο 4ου και 5ου αιώνα, ο “Χρυσόστομος” εκστασιαζόταν σε κήρυγμά του γιατί το σημείο ταφής τού Αλέξανδρου ήταν την εποχή εκείνη “άγνωστο στους δικούς του ανθρώπους”, με άλλα λόγια, στους Αλεξανδρινούς πολυθεϊστές. Μερικές δεκαετίες αργότερα, ο Θεοδώρητος περιέλαβε τον Αλέξανδρο σε κατάλογο διάσημων ανδρών που οι τάφοι τους είχαν “χαθεί”.

Αλέξανδρος ο Μέγας, σε διάφορες παραλλαγές, του Andy Warhol (1982)

● Σε αραβικά κείμενα του 9ου και του 10ου αιώνα, αναφέρεται κάποιο τέμενος, ή τάφος, του Αλεξάνδρου. Πρόκειται, μάλλον, για το τζαμί που ανακατασκευάστηκε με αρχαία αρχιτεκτονικά στοιχεία, κατά τον 11ο αιώνα, όπου βρέθηκε η άδεια σαρκοφάγος τού Αλέξανδρου το 1798 από τις δυνάμεις τού Ναπολέοντα. O Λέων Αφρικανός, που επισκέφθηκε την Αλεξάνδρεια γύρω στο 1517, έγραψε:

“Ἐν μέσῳ των ερειπίων τής Αλεξανδρείας, υπάρχει ακόμη ένα μικρό οικοδόμημα, χτισμένο σαν παρεκκλήσι, αξιομνημόνευτο λόγω ενός περίφημου τάφου, που οι μωαμεθανοί έχουν σε μεγάλη εκτίμηση· στο οποίο μνήμα, καθώς υποστηρίζουν, φυλάσσεται η σορός τού Μεγάλου Αλεξάνδρου… Ένα απέραντο πλήθος ξένων κατευθύνονται εκεί, ακόμη και από μακρινές χώρες, για να λατρεύσουν και να αποτίσουν φόρο τιμής στον τάφο, στον οποίον, επιπλέον, συχνά παραχωρούν σημαντικές δωρεές.”

Αλέξανδρος ο Μέγας, ψηφιδωτό,
του Αλέξανδρου Γιαννιού

Όμως και στον George Sandys, που πήγε στην Αλεξάνδρεια το 1611, έδειξαν ένα μνήμα, στο οποίο ο κόσμος υποκλινόταν, θεωρώντας το τόπο ανάπαυσης του Αλέξανδρου. Όποια και αν υπήρξε, τελικά, η τύχη τού τάφου, που “χάθηκε” ξανά “μυστηριωδώς”, οι ἐν λόγῳ μαρτυρίες αποτελούν διπλή ήττα τού χριστιανισμού: α) η λατρεία τού Αλεξάνδρου συνεχίστηκε, είτε με, ή ακόμη και χωρίς την σορό, παρά τη νεκροσυλία· και β) η σύγκριση μεταξύ των δυο μονοθεϊστικών θρησκειών σε αυτό το θέμα, αποβαίνει συντριπτικά σε βάρος τού χριστιανισμού.

● Ιστορικοί τού 21ου αιώνα, λ.χ. ο Andrew Chugg, συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων για τον Αλέξανδρο, το ένα με τον τίτλο Μέγας Αλέξανδρος, ο χαμένος τάφος, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο, η ταριχευμένη σορός του να φυλάσσεται ευλαβικά στη Βασιλική τού Αγίου Μάρκου στη Βενετία, θεωρώντας, λόγω πλάνης, ότι πρόκειται για τα λείψανα του ευαγγελιστή Μάρκου! Ο Μάρκος είχε πάει στην Αλεξάνδρεια το 49 και ίδρυσε την εκεί Εκκλησία, αναλαμβάνοντας ως ο πρώτος επίσκοπός της. Υπήρχαν, όμως, Αλεξανδρινοί εθνικοί που είχαν αγανακτήσει με τις προσπάθειές του να τους απομακρύνει από τη λατρεία των πατροπαράδοτων θεών τους. Το 68, τον έδεσαν με σχοινί από τον λαιμό και τον έσυραν στους δρόμους, ώσπου υπέκυψε (οι όχλοι, βλέπετε, δεν ήταν χριστιανική επινόηση: αποτελούν βασικό και αναντικατάστατο “εργαλείο” κάθε δόγματος και ιδεολογίας).

Όταν στον 9ο αιώνα δυο Βενετοί έμποροι μετέφεραν τη μούμια από την Αλεξάνδρεια στη Βενετία, ο δόγης διέταξε να χτιστεί η Chiesa d’Oro (Χρυσή Εκκλησία) δίπλα στ’ ανάκτορα. Η κατοχή ενός κειμηλίου βαρύνουσας σημασίας είχε σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις. Μ’ έναν υποτιθέμενο ευαγγελιστή στην επικράτειά της, η Βενετία αναβαθμίστηκε σχεδόν στο επίπεδο της ίδιας τής Ρώμης. Το 1063, ενώ χτιζόταν μια καινούργια εκκλησία, τα λείψανα “μυστηριωδώς” εξαφανίστηκαν πάλι. Κατά την… παράδοση, ο ίδιος ο “Μάρκος” αποκάλυψε την θέση των λειψάνων του το 1094, απλώνοντας το χέρι από έναν κίονα προς τον τότε δόγη.

Από το 1811, η μούμια φυλάσσεται σε κρύπτη κάτω από την Αγία Τράπεζα, σε μαρμάρινη σαρκοφάγο, όπου υπάρχουν αρκετά μακεδονικά σύμβολα… Οι κόπτες, αντίθετα, πιστεύουν ότι το κεφάλι τού Μάρκου παραμένει σ’ εκκλησία στ’ όνομά του στην Αλεξάνδρεια, ότι μέρος των λειψάνων βρίσκονται στον καθεδρικό ναό τού Αγίου Μάρκου στο Κάιρο, και τα υπόλοιπα στη Βενετία.

Υπάρχει, ωστόσο, μια… “ήσσονος σημασίας λεπτομέρεια”: πρώιμοι χριστιανοί συγγραφείς, όπως ο Δωρόθεος, ο Ευτύχιος, και ο συγγραφέας τού Πασχαλινού Χρονικού, επισημαίνουν πως οι παγανιστές… έκαψαν τη σορό τού Μάρκου! Πώς ήταν δυνατόν να ταριχευθεί;

Αρκεί μια επιστημονική μελέτη των λειψάνων ν’ αποκαλύψει την προέλευσή τους. Με την ραδιοχρονολόγηση θα διαπιστώναμε αν η σορός είναι αρκετά αρχαία, ώστε να ταιριάζει μ’ εκείνην του Αλέξανδρου. Επίσης, θα ήταν δυνατόν ν’ αναπαραστήσουμε τα χαρακτηριστικά τού προσώπου από το κρανίο (όπου κι αν βρίσκεται αυτό), ή και να εξετάσουμε τα οστά για πιθανά σημάδια πολλαπλών τραυμάτων, κυρίως εκείνο στο στήθος τού Αλεξάνδρου από βέλος που διαπέρασε το στέρνο του…

Αλήθεια, πιστεύετε πως υπάρχει το ενδεχόμενο η (όποια) επίσημη Εκκλησία να επιτρέψει ποτέ κάτι τέτοιο, θέτοντας σε κίνδυνο την Εκκλησιαστική της “ιστορία”, χάριν τής Ιστορίας;

Επόμενο Χρονικό 24. ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΙΝΙΣΜΟΥ ● Η Γενοκτονία των Ἑλλήνων (Β) ● Η Δολοφονία τής Ὑπατίας ● Χριστιανισμός και Δουλεία ● Αποικιοκρατία και Ρατσισμός

• >> Χρονικό 24. ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΚΡΕΤΙΝΙΣΜΟΥ
• << Χρονικό 22. ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΠΕΡΙΠΛΟΥ ΤΗΣ ΙΒΗΡΙΑΣ

Ερείπια και κίονες στον Ναό τής Αρτέμιδος στην Έφεσο

Chronicle 23. THE GENOCIDE OF THE HELLENES

Chronicle 23. THE GENOCIDE OF THE HELLENES

/ΕΛΛΗΝΙΚΑ/ Χρονικό 23. Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

● “Burning Books, Burying Scholars” ● Libraries Burned ● Massacre
of Thessalonica ● Delphi, the Serapeum and the Temple of Artemis
in Ruins ● Sacrilege of Alexander’s Sōma ● The Darkening Age

Michales Loukovikas

.

GENOCIDE: “acts committed with intent to destroy, in whole or in part, a
national, ethnic, racial or religious group.” (The UN Genocide Convention)

 

“In the early Middle Ages, in the time of Valens, Valentinian and Theodosius, there was a veritable ‘Inquisition’ established in the East, whose atrocities, persecutions and massacres were in no way inferior to those of the Spanish Inquisitors, who just persecuted people for sinister faith, while the Orthodox ‘penalizers’ in the Orient intended to eliminate en masse anyone who was Hellenizing or philosophizing on the face of the earth.” (Emmanuel Rhoides)

.

NATURAL SELECTION, Charles Darwin’s revolutionary evolutionary theory – a cornerstone of biology – does not apply to man-made creations, which are instead “artificially selected” (censored), on the basis of ideological prejudice against all non-conformist ideas. Big Brother, it seems, has been omnipresent long before George Orwell’s 1984, burning not only books and libraries, but on many occasions the authors themselves, while “purifying” society and rewriting “history”… The motives of such crimes against humanity are very rarely outright politico-economical; as a rule, they are disguised behind a religious mask – especially when this religion is monotheistic, i.e. antagonistic to all the other creeds, authoritarian, and also power-hungry. Note that among the monotheistic religions, Christianism is the “unchallenged champion” of such crimes. Here is a short list of the first phase:

● 213–210 BCE. The “burning of books and burying of scholars” campaign during the Qin Dynasty of ancient China epitomizes the “war against freedom of thought and speech” that is still raging: all Chronicles, except those by the Qin historians, the Classics of Poetry and History, works of Confucius and several other schools, should be burned; and anyone discussing these books be executed. More than 460 scholars, or almost 1200, according to another count, were buried alive. The campaign soon led to revolts and war resulting to a further damage of texts of history: the capital was sacked and burned, in 207 BCE, destroying the officially sanctioned works in the imperial library, as well.

● 53 CE. Saul (Paul) of Tarsus, the trouble-maker, combined his preaching with book burning in Ephesus. This episode inspired many artists applauding such actions (see e.g. paintings by Eustache Le Sueur, Lucio Massari, Pieter Coecke van Aelst, etc.) that all fascists imitated with enthusiasm… Acts of the Apostles, 19: “Τhey counted the value of [the burned books] and found it came to 50,000 pieces of silver” = more than 20 million €!

“Βurning of books and burying of scholars”: late dynastic period painting

● Circa 160 CE. Epicurus’ book Established Beliefs was burned in a Paphlagonian market, by order of a charlatan prophet. It was just a first glimpse of what would follow, as soon as these charlatans climbed up the highest echelons of power…

● 170s CE. Describing the Bible as “utter trash”, “a Greek intellectual named Celsus launched a monumental… attack against the new religion”, writes Catherine Nixey in her well-documented study, The Darkening Age / The Christian Destruction of the Classical World – hence our many, lengthy quotations in the previous, present, and next Chronicle. “Celsus was more than disdainful; he was worried that this religion – which he considered stupid, pernicious and vulgar – might spread even further and… damage Rome. Over 1,500 years later, the 18th century English historian Edward Gibbon would draw similar conclusions, laying part of the blame for the fall of the Roman Empire firmly at the door of the Christians… The Church… promptly placed his Decline and Fall of the Roman Empire on the Index Librorum Prohibitorum, its list of banned books.⁽¹⁾ Even in liberal England, the atmosphere became fiercely hostile to the historian”.⁽²⁾

• ⁽¹⁾ Updating the Index (1900), pope Leo XIII stressed: “It is totally unacceptable to support, defend or allow freedom of thought, of speech… as if these rights are given to man by Nature”!

• ⁽²⁾ But even in the 20th century, the Pythons’ “1979 film, Life of Brian [parodying the life of Jesus], was banned in several countries.” (C. Nixey)

Library of Celsus in Ephesus (2nd century CE), the third-largest in the Roman world after Alexandria and Pergamum, was the funerary monument of Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, governor of Asia (Minor). The library, an architectural marvel, and its 12,000 scrolls, were burned by Christian Gothic barbarians, who also destroyed the magnificent Temple of Artemis there, one of the 7 wonders of antiquity (262 CE). The library’s façade was restored in the 1970s.

● However, both Celsus and Gibbon were right: “What… if God and Caesar both laid claim to the same thing? Well, said the great thinkers of the first Christian century, in that case God took precedence. As Augustine put it, if God’s law diverged from Roman law, then the Heavenly City and its inhabitants were compelled ‘to dissent, and to become obnoxious to those who think differently’… At the highest level the Church was starting to challenge the power of the state. Roman observers had long noticed the Christian tendency to consider themselves above the law… ‘There is no crime’, declared Shenoute, ‘for those who have Christ’… Murder committed for the sake of God was not a crime but actually ‘a prayer’… As Christianity gained in power their acts of defiance gained in boldness. Courtrooms in the east of the empire were disrupted by sinister groups of dark-clad, psalm-chanting monks… Monks – anonymous, rootless, untraceable – were able to commit atrocities with near impunity… Even Theodosius, a wholeheartedly Christian emperor, mutedly observed that ‘the monks commit many crimes’.” Gibbon, on his part, comparing the monks with “a race of filthy animals”, wrote: “In almost every province of the Roman world, an army of fanatics, without authority and without discipline, invaded the peaceful inhabitants; and the ruin of the fairest structures of antiquity still displays the ravages of those barbarians”.

● Catherine Nixey begins her dramatic narrative in Palmyra in 385 CE. Exactly the same scenes, unfortunately, would unfold in the city of Zenobia, the “nymph of the desert”, even nowadays, committed by the terrorists of the Islamic State. But what’s happened now in a single region of Syria, or in one country, Afghanistan, by the Taliban, was then about to spread to an entire empire and last for many centuries:

It’s ironic that the new fundamentalists’ target was again Athena: the statue of Al-lāt, equated with the goddess of Wisdom, destroyed in 2015; so was the Lion at the temple’s entrance. (We see Asclepius on the wall). Other ISIS crimes: the monumental arch in Palmyra’s colonnade (also 2015); Tetrapylon (2017); the theatre (used for executions, 2017); the Baal Shamin temple, blown up; etc…

“The destroyers came from out of the desert. Palmyra must have been expecting them: for years, marauding bands of bearded, black-robed zealots, armed with little more than stones, iron bars and an iron sense of righteousness had been terrorizing the east of the Roman Empire. Their attacks were primitive, thuggish, and very effective. These men moved in packs – later in swarms of as many as five hundred – and when they descended, utter destruction followed. Their targets were the temples… Great stone columns that had stood for centuries collapsed in an afternoon; statues… had their faces mutilated; temples… fell in a single day… In this atmosphere, Palmyra’s temple of Athena was an obvious target… The ‘triumph’ of Christianity had begun.”

● “Today”, says Nixey, “almost no one has heard of Celsus and fewer still have read his work… It simply disappeared… Almost all information about him has vanished, including any of his names except his last… The long and inglorious Christian practice of censorship was now beginning… Celsus accused Christians of actively targeting idiocy in their recruitment… Lack of education made listeners vulnerable to dogma, he argued. Christians ‘do not want to give or to receive a reason for what they believe, and use such expressions as «Do not ask questions; just believe», and «Thy faith will save thee»’… They declare that ‘Wisdom in this life is evil, but foolishness is good’ – an almost precise quotation from [Saul’s (Paul’s) Epistle to the] Corinthians… To men as educated as Celsus… this was unfathomable: in Greek philosophy, faith was the lowest form of cognition.”

Christianism Has Never Been an Ideology of Liberation

● Christian leaders might have “actively targeted idiocy in their recruitment”, but were anything but… idiots themselves, choosing as their ideal target group “the vast majority of the empire – perhaps 80-90% of men, and a higher percentage of women – [that] was illiterate”. The Christians selected them because they were “hoi polloi” (the many), in order not to upgrade them (with “bread, education, freedom!”), but to downgrade the whole society to their level. Christianism has never been an ideology of liberation; quite the opposite:

The Slave Market, by Gustave Boulanger (c. 1882): in the Roman era,
the “merchandise” was multi-racial; racism would appear later…

“Many of those who set out for the hills” to become monks, Nixey points out, “were poor and illiterate. Some were even slaves – much to the irritation of their Christian superiors. Nietzsche and Engels would later equate Christianity and its values with slaves and slave morality – but if that was true, then no one had told the most powerful Christians in this period. They had no truck with such dangerously revolutionary ideas as the emancipation of slaves. Far from encouraging the escape of Christian slaves, senior clerics cracked down hard on any who attempted to escape their mortal bondage by disappearing into the desert for a more heavenly servitude. When one bishop advised slaves to desert their masters and become ascetics, the Church was appalled and promptly excommunicated him. ‘We shall never’, stated a Canon of the Holy Apostles, ‘allow such a thing, which brings sorrow to the masters to whom the slaves belong’… In the 4th century, St Theodore appeared: a saint whose speciality was finding missing slaves. Sleep on St Theodore’s tomb and… he would appear in your dream and show you where your recalcitrant slave was hiding.” (Then the Church will collect the reward!)

Seen from this perspective, the analogies between Christianism and fascism – apart from the same methodology – become more apparent. Both, though they are systemic, tempt and entrap the underprivileged. (More about Christianism and slavery, and how they are related, you can read in the next Chronicle).

A scholar on a sarcophagus, 180-200 CE

“A few decades after Celsus wrote On the True Doctrine, a more monumental assault was made on the Christian faith by another Greek philosopher”, Nixey goes on. “Yet today this philosopher’s name, like Celsus’s, has been all but forgotten. He was, we know, called Porphyry and his attack was immense – at least 15 books [Against the Christians]… It targeted Old Testament history, and poured scorn on the blind faith of Christians… Porphyry’s works were deemed so powerful and frightening that they were completely eradicated. The first Christian emperor, Constantine… announced… they were destroyed. In the same letter Constantine also consigned the works of the heretic, Arius, to the flames and announced that anyone who was found hiding one of Arius’s books would be put to death. A century or so later, in AD 448, Porphyry’s books were burned again, this time on the orders of… Theodosius II and Valentinian III.”

The Christians’ Psychopathology

● The Christian counter-attack to Celsus came some eighty-odd years later, and signed by Origen: thanks to his text, we now know what the True Doctrine was about. In the meantime, Clement of Alexandria formulated a Christian guide in his own manual, Paedagogus (Tutor; a most inappropriate title), which exposes alarmingly the psychopathology of Christian leaders, even before these fanatics climbed up to power. What Nixey says is most revealing and hair-raising:

“As Clement wrote, the Lord himself had said: ‘I will sharpen my sword… and render justice to mine enemies, and requite those who hate me. I will make mine arrows drunk with blood, and my sword shall devour flesh from the blood of the wounded’. (Who on earth was there – and where? – to listen to this sadist and write down his dictum?) “Clement,” proceeds Nixey, “in… authoritative paragraphs, peppered with frequent… threats from the scriptures, advised the faithful on every aspect of their day, from what they were allowed to eat and drink to what they could wear; from how they could style their hair to even what they were allowed to do in bed.⁽³⁾ In… his guide he censured almost every human activity.”

• ⁽³⁾ Preachers: “Sex between husband and wife is allowed but it should not be enjoyed.” [!] (C.N.)

Fresco from Herculaneum depicting a banquet

Two centuries later, “John Chrysostom advised avoiding dinners altogether in favour of funerals. ‘It is better to go’, he thundered… ‘where there is weeping, lamentation, groans, and anguish, and so much sadness, than where there is the dance, the cymbals, and laughter, and luxury, and full eating and drinking’… [! In addition,] contact with women of all kinds was something to be feared and, if possible, avoided altogether… [! But he] jubilantly observed: ‘The tradition of the forefathers… the tyranny of joy, [!] the accursed festivals… have been obliterated’: Pagan festivals, with their exuberant merriment and dancing, were banned… In 407 [the year John died], the old merry ceremonies were forbidden… If anyone declared himself an official in charge of pagan festivals then, the law said, he would be executed.”⁽⁴⁾

• ⁽⁴⁾ “The firebrand preacher John Chrysostom – John ‘Goldenmouth’ – [the rock star of the era] was so charismatic that crowds of Christians would pack into Antioch’s Great Church to hear him speak, his eyes flashing, then leave as soon as he was finished, ‘as if’, he observed, with a distinct want of monkish humility, ‘I were a concert performance’.” (C.N.)

“In literature of a newly sadistic strain, Christian writers outlined in graphic detail what awaited those who did not comply with the edicts… The punishments for sinners were atrocious… The Apocalypse of Peter reveled in verse after stomach-churning verse on what happened in Hell. In it, the reader is taken on an infernal safari in which the retributions for various misdeeds are pointed out with relish… Even children don’t escape.”⁽⁵⁾

• ⁽⁵⁾ See what a church of Lesbos is distributing now (April 2019) to elementary school pupils – an entire screed, entitled Children’s Guide to Confession (of “sins”)… Just get an idea:

● “Do you by chance like to listen to secular songs on the radio? (…)
● “Do you by chance go to the theatre and the cinema? (…)
● “Do you by chance go to parties and dance sinful dances? (…)”
There’s no end to children’s “sins”, arranged in an array of categories and countless chapters…

Oedipus and the Sphinx, by Gustave Moreau

“Theatre was abhorred as a repository of blasphemous filth… What the Greeks considered civilized – even civilizing – Christian preachers reviled as ‘depravity’… a ‘disease’ and a ‘wanton madness’… Everything about the theatre was… from the Devil. The theatre… was a place of lust and drunkenness, a ‘citadel of all vile practices’. The ‘abominations’ that happened on stage were a ‘lawless corruption’ designed to pollute the ears and eyes of the audience… Tragedies were bloody, comedies were wanton… Actors were whores: Christians regularly substituted the words ‘actor’ and ‘dancer’ with the word ‘prostitute’; the theatre itself was ‘the temple of lust for prostitution’. Almost every kind of display was… stained with Satanism… As one preacher boasted, Christians smashed the flutes of the ‘musicians of the demons’ to pieces… The music that people danced to was considered perilous, for music can take away men’s senses, and mesmerize them, whipping them into a frenzy of lust… As Tertullian joyfully explained, all of these miscreants would be consumed in the avenging fires of the Lord – and he and his fellow obedient Christians would be there, enjoying the sight. What need for the theatre or the hippodrome now?, he asked. Because for the Christian faithful there are ‘other spectacles to come – that day of the Last Judgement, when the hoary age of the world and all its generations will be consumed in one fire’.”

Constantine: Genocide Act I – Persecutions in Perpetuum

● 313. The Edict of Milan on Freedom of religion, which Constantine the “Great” and “Saint” adopted, was meant to protect the Christians, but as it turned out, it seems it concerned only them. Following Galerius’ initiative, who had adopted a similar measure in 311, the emperor aimed at consolidating peace (Pax Romana) in the empire, something that had not been achieved through the persecution of Christians. But he was a… mama’s boy (as his mother, Helena, was a fanatical Christian). Therefore, instead of imposing the strict implementation of religious freedom, he was anything but impartial: the ancient gods on his coinage were replaced by Christian symbols, especially the “XP” monogram, which he had also on his labarum. Hence it was obvious the persecutions would go on; there was just a change of roles: the formerly persecuted were now the persecutors. It was also obvious that the new persecutions would be much more brutal and bloody, widespread and long-lasting (in perpetuum), for the very simple reason that the Christian leaders, who found themselves in a dominant position, confronted the vast majority of the empire’s subjects, who remained faithful to their traditional gods.⁽⁶⁾ Besides, it was even ironic that the persecutions were further multiplied because, as soon as the Christian priesthood was legalized, infighting broke out! As early as 313, the year of the edict, until 317, bishops threw brickbats against bishops in Carthage, until they asked for Constantine’s arbitration. There were three ecclesiastical councils and two trials before one faction (that of Donatus) was judged schismatic, with the result that its property was confiscated and the clergy banished.

The Pearls of Aphrodite, by
Herbert James Draper (1907)

• ⁽⁶⁾ “Christians at that moment were very much in the minority. It has been estimated they made up as little as between 7 and 10% of the empire’s total population.” (C.N.)

“The emperor Constantine proclaimed himself a follower of Christ”, recounts Nixey. “Under his auspices, the Church was soon exempted from taxes and its hierarchy started to be richly rewarded. Bishops were paid five times as much as professors, six times as much as doctors – as much even as a local governor. Eternal delight in the next life, bureaucratic preferment in this. What more could one wish for?”

● 325-326. Emperor Constantine ordered a temple of Aphrodite in Jerusalem to be demolished for the construction of the Church of the Holy Sepulchre there. In the meantime, all the Hellenic sanctuaries on Athos were destroyed, while in the following years even more ancient temples were burned and torn down, and Christian churches erected on the ruins. Soon, this “operation” became “legal”, ordered by the king – who made sure that there were no pagan temples built in his New Rome.

“The great Roman and Greek temples were – or so Eusebius said – broken open and their statues brought out, then mutilated”, writes Nixey. “Officials ‘scraped off the material which seemed to be usable, purifying it by smelting with fire’, then poured the precious metal into the public purse… Constantine, as his nephew the ‘apostate’ emperor, Julian,⁽⁷⁾ would scornfully say, was a ‘tyrant with the mind of a banker’… A market of plundered art developed and Christians… took to levering out and selling statues that were particularly valuable… The Greek poet Palladas archly observed, as he looked at a fine array of gods in the house of one wealthy Christian, that ‘the inhabitants of Olympus, having become Christians, live here undisturbed: for here, at least, they will escape the cauldron that melts them down for petty change’.”

• ⁽⁷⁾ Julian, the “Philosopher”, for the polytheists, the “Apostate”, for the monotheists, depending on the philosophic or religious ideas and priorities or prejudice of each value system…

But early Christians were neither “bankers”, nor wealthy merchants; they were ignorant people and idiots – including some emperors:

“As Julian acerbically observed, while Constantine robbed the temples, his sons overthrew them.” Nixey describes vividly how, “in a spasm of destruction never seen before… the Christian Church demolished, vandalized and melted down a simply staggering quantity of art… In Athens, a larger-than-life statue of Aphrodite has been disfigured by a crude cross carved on her brow; her eyes have been defaced and her nose is missing.⁽⁸⁾ In Cyrene, the eyes have been gouged out of a life-sized bust in a sanctuary of Demeter, and the nose removed; in Tuscany, a slender statue of Bacchus has been decapitated. In Sparta, a colossal statue of the goddess Hera looks blindly out, her eyes disfigured by crosses. A beautiful statue of Apollo from Salamis has been castrated and then struck, hard, in the face, shearing off the god’s nose. Across his neck are scars indicating that Christians attempted to decapitate him but failed… In Egypt, countless chisel blows neatly defaced… the images of the gods in the Dendera temple complex on the left bank of the Nile. Divine figures were attacked with tiny hack marks – usually several hundred for each figure… Eberhard Sauer, a specialist in the archaeology of religious hatred, has observed that the closeness of these cuts… hints at blows made with almost frantic rapidity.”

“Purified” head of an ancient Hellenic statue in Samos

• ⁽⁸⁾ “A naked statue of Aphrodite was, wrote one Christian historian in disgust, ‘more shameless than that of any prostitute standing in front of a brothel’… Far less easy to feel desire for a statue who has had a cross gouged in her head, her eyes blinded and her nose sliced from her face.” (C.N.)

“We will never know quite how much was wiped out. Statues were pulverized, shattered, scattered, burned and melted into absence… Others were so well disposed of that they will probably not be found: they were thrown into rivers, sewers and wells, never to be seen again… The sacred groves of the old gods… were set about with axes and their ancient trees hacked down… Moments of vandalism were immortalized in glowing terms in Christian hagiographies… Far more violence was buried by silence… While it might take months of effort, years of training and centuries of accumulated knowledge to build a Greek temple, it took little more than zeal and patience to destroy one… People built themselves houses from the stones of demolished temples… One law announced that the stones from these temples should be used to repair roads, bridges and aqueducts. In Constantinople, a former temple of Aphrodite was used to store a bureaucrat’s chariots… The desecration continued for centuries.”

● Let’s pick up the thread again. The king ordered the execution of the eunuch priests in Egypt, because they… “offended” his “morals”. The same fate awaited dozens of gentiles, pagans, who were considered as “sorcerers of the evil”, and responsible for the poor harvesting in 335. Among them was the philosopher Sopater of Apamea, a disciple of the Neoplatonist Iamblichus, despite the favour and personal friendship of Constantine he enjoyed. According to the Hellene historian and sophist Eunapius, the king was convinced by some adviser that, by magical arts, the pagan philosopher had… obstructed the arrival of a fleet laden with grain! Constantine’s son, Constantius II, a zealous Arian, also persecuted the seers, prophets, magicians, astrologers, and other diviners, for he feared he would be deprived of his throne by “spells”! The serpent of Judeo-Christian obscurantism had been hatched…⁽⁹⁾

• ⁽⁹⁾ As I commented in Chronicle 2, footnote 4, the Judaization of the Hellenistic and Roman worlds (in the Orient and Occident respectively) through Christianization was the precondition – sine qua non – of obscurantism during the Dark Ages.

● A Hellene, for the early Christian Church, was a gentile, a pagan; the word retained that meaning until the end of the millennium. The Greeks distinguished themselves from others according to cultural standards; the Jews did so according to religious standards. It is more than obvious what each people’s contribution to civilization and what their ideals have been. In his Epistles, Paul almost always juxtaposes Hellenes to Hebrews, in disregard of all other ethnicities (Romans, Syrians, Egyptians, etc.) living in the area at the time. It is more than obvious who he considered an enemy! Another “softer” interpretation is that a Hellene for him was a polytheist, while a Hebrew was a monotheist. Nota bene, a gentile is, first of all, a non-Jew (and not a non-Christian). The word Hellene meaning pagan has persisted into modern times. Many advocates of a revival of the Olympian gods’ worship call themselves Hellenic Polytheists, while the religion is called Hellenism. Such persons outside of Greece are careful not to imply that they consider themselves Greek nationals.

The Council of Gods, Raphael (1517-18)

● “The word ‘pagan’,” according to Nixey, “was a pejorative and insulting word… It was also a Christian innovation: before Christianity’s ascendancy few people would have thought to describe themselves by their religion at all. After Christianity, the world became split, forevermore, along religious boundaries; and words appeared to demarcate these divisions. One of the most common was ‘pagan’. Initially this word had been used to refer to a civilian rather than a soldier. Later, Christian writers concocted false, unflattering etymologies for it: they said it was related to the word pagus, to the ‘peasants’… It was not; but such slurs stuck and ‘paganism’ acquired an unappealing whiff of the rustic and the backward – a taint it carries to this day.”

Besides, the English writer thinks it is better to “avoid ascribing modern nationalities to ancient characters and instead describe them by the language they chiefly wrote in. Thus the orator Libanius, though he was born and lived in Syria, is described not as a ‘Syrian’ but as a Greek. This was a cosmopolitan world where anyone… might consider himself to be a ‘Hellene’ – a Greek”, she adds.

● Constantius was the emperor who initiated the anti-paganistic legislation that in time would become the basis of the Inquisition. He escalated persecutions, as well, setting up a concentration camp in Scythopolis, Palestine, where Hellenes, other gentiles and all those who were considered to be “enemies of the empire”, singled out by vile royal counselors, were tortured and killed. Relevant evidence is given by Ammianus Marcellinus – “a former officer and Hellene”, as he used to describe himself, even in those hard times, born perhaps in Antioch. The idea for the construction of the camp was attributed to to George of Cappadocia, bishop of Alexandria, whose end would be as bad as his life was, once Julian ascended the throne.

Victory column of Diocletian (erroneously mentioned as Pompey’s pillar) erected at the Serapeum in 297 CE after suppressing a revolt in Egypt. It’s a granite monolith 20.46 m high (total height 26.85 m.)

● 356. “It became illegal – on pain of death – to worship images”, observes Nixey. “‘Pagans’ began to be described as ‘madmen’ whose beliefs must be ‘completely eradicated’, while sacrifice was a ‘sin’ and anyone who performed such an evil would be ‘struck with the avenging sword’.” Christianism’s Orwellian Brave New World was in need of a surveillance network. “Roman emperors had always used informers – ‘delatores’. Now, they were put to the service of the Church. Men of all ranks were required to become informers… If they refused or failed in their duties, then they themselves would be held accountable. Among those whom the clergy were tasked with reporting on were actors, actresses and, as one revealing little law added, prostitutes ‘who wore monastic habits’. The punishments could be terrible… [e.g.] by having molten lead poured down [one’s] throat. Correction was paramount.” (!)

Julian: a Parenthesis of Hellenism

● February 4, 362. Julian promulgated an edict to guarantee freedom of religion, proclaiming that all religions were equal in front of the Law, and that the Roman Empire had to return to its former religious eclecticism, according to which it did not impose any religion. As a student of philosophy in Athens, the last emperor who consciously rejected Christianism, was initiated to the Eleusinian Mysteries, which he later tried to restore, and became acquainted with two future bishops and “saints”: Gregory of Nazianzus and Basil of Caesarea.

Julian (361–363) was a complex personality: “military commander, philosopher, theosophist, social reformer, and man of letters”, who wrote in Greek. Of course, several of his works have been “lost”; one of the most important of such “lost works” was his Against the Galileans (Christians). He was half-Hellene from his mother. His parents were Christians; he was given a Christian education. Yet, he converted from Christianism to Hellenism when he was 20. The emperor’s role did not suit him, as he disliked absolute autocracy. He considered the ideal ruler as being primus inter pares (“first among equals”), and equal before the law to his subjects. Julian often frequented in the Senate, participating in debates as a member, not as a king. His habit of talking to his subjects on an equal footing, dressing casually, and leading an ascetic lifestyle, were all misunderstood by “hoi polloi”, who thought that he should behave like an all-powerful Emperor.

Julian the Apostate Presiding at a Conference of Sectarians, by Edward Armitage (1875)
Julian the… Sectarian? But at that time, sectarians were the Christians!

He continually sought to reduce the burdensome and corrupt bureaucracy, and dismissed the surplus staff, either civic officials, or secret agents. He promoted decentralization for the same reason, transferring authorities to the cities from the capital. Of course, he repealed the stipends that Constantine had awarded to bishops, and removed the privileges of the Church, as well. He envisioned the institution of a philanthropic system, as the Christian charities were open to all, including pagans, and criticized the priests of the old religion: “These impious Galileans not only feed their own poor, but ours also; welcoming them into their agapae,⁽¹⁰⁾ they attract them, as children are attracted, with cakes.”

• ⁽¹⁰⁾ The agape (“love” in Greek) feast was a communal meal shared among early Christians.

After five months in Constantinople, he spent the next nine months in Antioch, preparing a campaign to Persia. He was disappointed a lot there, when he saw wealthy merchants hoarding food and selling it at high prices, with the situation heading for a famine. Despite his interventions, the curia and the city’s leading citizens did nothing. Finally, he fixed prices, and imported grain from Egypt; at the same time, he forced the landholders to sell. Then he tried to resurrect the ancient oracular spring of Castalia at a nearby temple of Apollo, where, however, a bishop had been buried. His order for the bones to be removed resulted to a massive Christian procession; shortly after, the temple was destroyed by fire. In 363, he ordered Solomon’s Temple in Jerusalem to be rebuilt: again, fires broke out and the works stopped. No need to say that in both cases, these fires were acts of sabotage by Christians, which could be described as “acts of terror”.

Mercurius killing Julian (Coptic icon). According to a “tradition”, Basil of Caesarea had been imprisoned at the start of Julian’s campaign. He prayed for help to Mercurius, who appeared in a vision, claiming to have speared Julian to death…

Julian was mortally wounded under mysterious circumstances during the Persian campaign, before he could implement his vision (“an act of God!”, the Christians would blissfully say, praising the “Lord”). But was it, indeed, “an act of God”? In 364, Libanius said that Julian was assassinated by a Christian soldier of his own army; but 14 years later, he… corrected himself, claiming that Julian was killed by a “Saracen” – though this turnaround happened in a period when the Christians were back in power. According to John Malalas, Basil of Caesarea commanded the assassination. Later Christian historians propagated the idea that Julian was killed by “saint” Mercurius. Considered apocryphal (Christian fantasy) is a report that his dying words were “νενίκηκάς με, Γαλιλαῖε!” (“You have won, Galilean!”). Julian would certainly speak in the plural: “You have won, Galileans!” (Compare his work Against the Galileans): there’s a big difference.

● As regards bishop George, according to Julian himself, Ammianus, as well as Christian historians, such as Sozomenus, Theodoret, or Socrates Scholasticus:

“George manifested his anti-pagan zeal in excess with arbitrary acts and insulting speeches, exacting onerous taxes, procuring the banishment of Zeno, a prominent pagan physician,⁽¹¹⁾ preventing the pagans from offering sacrifices and celebrating their gentile feasts, and bringing Artemius, duke of Egypt, whom the Alexandrians dreaded, for he was much given to the destruction of idols: he invaded with an armed force into the superb temple of Serapis [Serapeum], which was forthwith stripped of images, votive offerings, and ornaments… The news of Julian’s accession arrived at Alexandria on November 30, 361. George was at the height of his pride and power: he had persecuted and mocked the pagans, who now… felt that the gods could, at last, be avenged”… He was thrown into prison with two others who had overthrown a pagan altar; but “in the morning of December 24, the pagan mob again assembled, dragged them forth with horrible shouts of triumph, and kicked them to death.” Then they led the bodies through every part of the city and “eventually burned the remains on the shore, casting the ashes into the sea.” Alexandria, the glorious centre of Hellenistic civilization, was gradually sinking into the abyss…

• ⁽¹¹⁾ Everything Hellenic was “from the Devil”, as well, and banished: knowledge, science, medicine. Medical books were also burned and the only therapeutic methods left were blood-letting and… exorcism. Only dehumanized humans would never question the Christian “new order”…

St. George Killing the Dragon, by Bernat Martorell (1434-35): the same iconography, with a dragon
in the place of Julian!

● But who was that “duke of Egypt” (dux Aegypti), Artemius? For the Christians, he was none other than the “martyr” and “saint” Artemius of Antioch, where he was tried and beheaded in 362 for abuse of power and maladministration of his province, having demolished temples and broken down their idols – on his own will, or instigated by George. The Church apparently felt that his work was “God-blessed”! However, there’s a chance that in Julian’s years, we have not only one, but two “martyrs”: Artemius and George. The English historian Edward Gibbon e.g. identifies George of Cappadocia, the bishop, with… George of Lydda, the “saint”! The former was an Arian (i.e. a heretic), therefore, a “black sheep”. But the latter was the hero of a legend that, in several variations, fascinated even the Muslims. So, he should be preserved. The disinformation operation was thus put into motion (keep in mind that what information we have has passed through… a thousand censoring “sieves”)! George the “saint” was supposedly martyred in 303, during the Diocletian persecution. The technology of the era, however, did not allow a non-existent person to acquire flesh and bone. That’s why we know nothing about the “saint”, nor is there any proof that he ever existed. Whatever we know is according to… tradition. The oldest text referring to the legend, but without naming George, is Eusebius’ Church History in the 4th century (about his credibility, see Chronicle 19, last paragraph). The oldest text preserving fragments of the legend is in a Greek hagiography, a 5th-century palimpsest. But its compiler, just like Gibbon, also identifies the martyr with his namesake bishop.

● “As the early Christian author Origen admitted”, comments Nixey, “the numbers of martyrs were few enough to be easily countable; the Christians had died for their faith ‘occasionally’… Several saints appear never to have existed at all. It is now thought that fewer than ten martyrdom tales… can be considered reliable… There were few persecutions of those years: the Decian; the Valerian, seven years later, and ‘the Great [Diocletian] Persecution’ fifty-odd years after that in AD 303. And not all of these ‘persecutions’ were intended to explicitly target Christians… The Romans did not seek to wipe Christianity out. If they had, they would almost certainly have succeeded… The martyr stories… show what the scholar G. E. M. de Ste. Croix called ‘an increasing contempt for historicity’… The brief and sporadic Roman persecutions of Christians would pale in comparison to what the Christians inflicted on others – not to mention on their own heretics.”

● 363. When Julian was dead, the “purple” (the “crown”, as they used to say of later kings) was given, due to a “misunderstanding”, to Jovian, who established Christianism again as the official religion. Being under the influence of “saint” Athanasius of Alexandria, he moved “as if by magic” from tolerance to bigotry, subjecting those who worshipped ancestral gods to death and also ordering the Library of Antioch to be burned down.⁽¹²⁾ However, he was unable to complete his “mission”: he died (or… they made him die) half a year later. Very soon this task would be undertaken by Theodosius I.

A Greek rider seizes a mounted Amazon (armed with a double-headed axe) by her Phrygian cap; mosaic, 2nd half of the 4th century CE
(in the time of Jovian); from Daphne, a suburb of Antioch.

• ⁽¹³⁾ “Jovian ordered the destruction” of the Library of Antioch, relates Johannes Hahn in his Gewalt und religiöser Konflikt (Violence and religious conflict), “because he wanted to gain the favour of the Antiochians. Nevertheless, he failed completely: not only the pagans but also the Christians interpreted this as a barbaric act… He burned the temple, with all the books in it, at the urging of his wife, with his concubines laughing and setting the fire”…

● The “witch-hunt”, in the meantime, continued with even greater intensity, after Julian’s short reign: Hellenic philosophical and scientific treatises were burned in public, and hundreds of Greeks or other pagans, accused of sorcery, were being pilloried, imprisoned, tortured, executed, and their properties were confiscated. Among them was another philosopher, Simonides. Such accusations arose from the practice of theurgy, performed by Neoplatonic philosophers. It was “man’s conscious participation in the divine work,” which was accomplished by rituals, invoking god, or gods, with the goal of achieving henosis (union with the divine) and perfecting oneself. It is what the mystics, such as the Sufis, are after until now, with rituals using music and poetry, singing and dancing – and what the people of the Church detest until now.

● In 364, Maximus, Julian’s instructor in philosophy and theurgy, was accused of causing a lengthy illness in the new emperors, Valentinian and Valens, but was acquitted due to lack of evidence. In 365-366, however, he was again arrested for illegitimate enrichment. A heavy fine was imposed and he was tortured since he was not able to pay… Around 370, his name was implicated in some rumours about an oracle on who the next emperor would be. Valens reacted hysterically, unleashing a massacre, and as a result, he was loathed by his subjects. Maximus was tortured and beheaded in 372, although, according to Eunapius, he had no involvement in this plot.

St. Paul and the burning of pagan books at Ephesus, by Lucio Massari (1612). Acts of the Apostles, 19: “Τhey counted the value of [the burned books] and found it came to fifty thousand pieces of silver” = more than 20 million €!

● 4th century, 3rd quarter. “One of the most infamous assaults on thinkers and books took place in Antioch… Ammianus Marcellinus… one of the finest historians of the era, happened to be there. An accusation of treasonous divination led to a full-scale purge that targeted the city’s intellectuals… A noble of ‘remarkable literary attainments’ was one of the first to be arrested and tortured; he was followed by a clutch of philosophers who were variously tortured, burned alive and beheaded. ‘Innumerable books and whole heaps of documents, which had been routed out from various houses, were piled up and burnt under the eyes of the judges. They were treated as forbidden texts to allay the indignation caused by the executions, though most of them were treatises on various liberal arts and on jurisprudence… Throughout the eastern provinces whole libraries were burnt by their owners for fear of a similar fate; such was the terror which seized all hearts’… As John Chrysostom crowed, the writings ‘of the Greeks have all perished and are obliterated’.” Catherine Nixey sums up with the most tragic consequence: “It has been estimated that less than 10% of all classical literature has survived into the modern era.”

Omphalos of Gaea (navel of the Earth): Delphi with the Temple of Apollo (reconstruction)

Theodosius: Genocide Act IΙ – Massacre of Thessalonica
Christian Vandals in Delphi

● 390. Another “miraculous” metamorphosis was witnessed on Theodosius (379–395). His policy of tolerance in the beginning of his reign gave way to bigotry. The bloody turning point came with his order to his Gothic troops to commit the abominable massacre of Thessalonica in the Hippodrome in 390, when the citizens rebelled against his Germanic mercenary garrison (see Chronicle 18, footnote 5). The people had been invited to watch chariot races; but the Goths closed the gates and slaughtered everyone. The result: 7,000-15,000 Thessalonians killed. Ambrose, the archbishop of Milan, was quick to capitalize on this golden opportunity: he excommunicated Theodosius, and thereby turned him into his obedient instrument.⁽¹³⁾ The king submitted himself completely to the Church, and agreed to do public penance, adopting a new role as the champion of the Christian faith. The result was the so-called “Theodosian decrees”, breaking up pagan institutions and destroying their temples. The first act of his “penance” was perhaps the ruination of the temple of Apollo and most of the statues and works of art in Delphi, in the name of Christianism, in the same year (390).⁽¹⁴⁾ The sacred site was totally destroyed by Christian zealots in an attempt to obliterate all traces of Hellenism, which was already proscribed, a “religio illicit”: gentiles would be sought out by Christian informers, brought to court and in many cases executed. This “war on the infidels” was transferred to Alexandria the next year.

• ⁽¹³⁾ Ambrose could manipulate three emperors: Gratian, Valentinian II, and Theodosius I; naturally, he was “sanctified”! Adopting Constantine’s tactics, Gratian in 382 confiscated every paganist property. Valentinian’s legislation practically outlawed polytheism. Theodosius’ decrees were effectively a declaration of war on Hellenism. He not only authorized, but also participated in Christian zealots’ attacks against ancient shrines, when priests were killed and temples destroyed.

Aphrodite: clay figurine from Myrina
(2nd century BCE)

• ⁽¹⁴⁾ In fact, Delphi was already in a desolate state, with its treasures plundered and shattered: the oracle was visited by Oribasius, Julian’s personal physician, in 362, on behalf of the emperor, and received one of Pythia’s last “prophecies” (or, rather the cry: “Help!”). At least, that’s what the Christian historian Philostorgius says, but we ignore if it is a fact, or another case of falsified truth, of “history” written by the Big Brothers:

  .

  Tell the emperor,

  the splendid palace fell to the ground.

  Phoebus no longer has a house,

  nor the prophesying laurel,

  nor the speaking spring;

  the speaking water evaporated as well.

● 391. “Theodosius passed a formidable law. ‘No person shall be granted the right to perform sacrifices; no person shall go around the temples; no person shall revere the shrines’. Nor could anyone… venerate his household gods, or burn lights, put up wreaths, or burn incense to them. Then… a new and more terrible law came. ‘If there should be any temples in the country districts, they shall be torn down’… A bishop named Marcellus became ‘the first… to put the edict in force and destroy the shrines’… As the laws against pagans were building to an aggressive crescendo, [he also] destroyed the vast and still hugely popular temple of Zeus at Apamea… It fell with a crash that was loud enough to bring all the townspeople running… Marcellus [at last] was seized and burned alive by outraged polytheists… Today he is worshipped as a saint in the Orthodox Church.” No one could ever imagine what building would be the Christians’ next target. Catherine Nixey’s narrative builds up to a climax:

Serapeum of Alexandria (reconstructed)

● “At the end of the first century of Christian rule, the Colosseum dominated Rome and the Parthenon towered above Athens. Yet when writers of this period discuss architecture, these aren’t the buildings that impress them. Instead, their admiration is drawn by another structure in Egypt [despite destruction inflicted by Artemius]. Its great halls, its columns, its astonishing statues and its art all made it… ‘the most magnificent building in the whole world’. Everyone had heard of it. No one has heard of it now. While tourists still toil up to the Parthenon, or look in awe at the Colosseum, outside Academia few people know of the temple of Serapis.⁽¹⁵⁾ That is because… a bishop, supported by a band of fanatical Christians, reduced it to rubble.”

• ⁽¹⁵⁾ It is astonishing that none of these edifices (Parthenon, Colosseum, Serapeum) was included among the Seven Wonders of the Ancient World!

The Serapeum and Artemision Razed to the Ground

● In 391, the enormous Serapeum, together with what was left out of the great Library of Alexandria, were looted, burned and razed to the ground by Christian fanatics and troops, at the decrees of Theodosius and archbishop Theophilus, whom Edward Gibbon describes in The Decline and Fall of the Roman Empire as “the perpetual enemy of peace and virtue, a bold, bad man, whose hands were alternately polluted with gold and with blood.” The archbishop had discovered an underground Mithraeum,⁽¹⁶⁾ and together with his followers, mockingly displayed the worshippers’ sacred artifacts offending them enough to provoke an attack on Christians. The latter counterattacked, forcing the Mithraists to retreat to the Serapeum. Theodosius had given Theophilus the go-ahead to destroy, and just asked him to avoid another massacre. As the Christian historiographer, Socrates Scholasticus says in his Ecclesiastical History, Theophilus “caused the Mithraeum to be cleaned out… Then he destroyed the Serapeum… The heathen temples were therefore razed to the ground, and the images of their gods molten into pots and other convenient utensils for the use of the Alexandrian Church.” The temples that were demolished could be declared “abandoned”, as Theophilus immediately noted in applying for permission to convert them into Christian churches – an act that must have received general sanction, for cave-like mithraea turned into crypts, and temples forming the foundations of churches, appear throughout the Roman Empire in the 5th century.

• ⁽¹⁶⁾ Note that we know almost nothing about Mithraism, a religion contemporary with – and rival of – Christianism, practiced from about the 1st to the 4th centuries CE.

5th-century scroll: Theophilus standing triumphantly on the ruins of Serapeum: his eyes betray his paranoia…

● Standing triumphantly in the ruins, Theophilus looked around in search of his next victim and, after he razed to the ground numerous shrines all over Egypt, turned against the followers of Origen, embarking on a paranoid campaign that killed 10,000 monks: the massacre was unavoidable after all… Nevertheless, the slaughterer is considered a “saint” by the Copts!

“According to later Christian chronicles”, notes Nixey, Serapeum’s devastation “was a victory. According to a non-Christian account, it was a tragedy – and a farce. The Greek writer Eunapius felt the destruction was done less from reverence for the Lord than out of pure greed. In his account the Christians weren’t virtuous warriors: they were hoodlums and thieves. The only thing that they did not steal, he observed acidly, was the floor – and that was left ‘simply because of the weight of the stones which were not easy to move’… The tens of thousands of books, the remnants of the greatest library in the world,⁽¹⁷⁾ were all lost, never to reappear. Perhaps they were burned. As the modern scholar, Luciano Canfora, observed: ‘the burning of books was part of the advent and imposition of Christianity’.”

• ⁽¹⁷⁾ “It was over a millennium before any other library would ever come close to its holdings.” (C.N.) On the devastation of the Alexandrian Library, see Chronicle 18, footnote 6, and Chronicle 24, Arsons of Libraries.

● The destruction of the Serapeum was seen by many authors as representative of the “triumph of Christianity” over other religions – or the victory of a Hebrew god over Hellenic, Roman, Egyptian, Persian, etc., deities – hence other cultures; while that of the Alexandrian Library symbolized “knowledge and culture ruined”. The library held almost 700,000 scrolls from Hellas, Egypt, Assyria, Persia, India, and several other countries, being part of a grand research institute, an ancient university, called the Musaeum (House of the Muses), where many of the most famous thinkers of the ancient world studied and worked, such as: Archimedes, antiquity’s greatest scientist; Ctesibius, the father of pneumatics and inventor of the hydraulis (water organ, or today’s pipe organ; see Chronicle 11, Hydraulis, Pipe Organ); Euclid, the father of geometry; Eratosthenes, who argued for a spherical earth, calculated its circumference, and the tilt of its axis, to near-accuracy; Hero, the father of mechanics, inventor of the first steam engine (aeolipile), a follower of the Atomists; Hipparchus, the father of astronomy and founder of trigonometry; Aristarchus, who proposed the first heliocentric system of the universe; his case is an excellent example: his only extant work, On Sizes and Distances of the Sun and the Moon, is based on the geocentric model; the other book that proposed the alternative hypothesis of heliocentrism is known only through citations by other scientists, such as Archimedes. Is this just a coincidence? Absolutely not!

Library of Alexandria (reconstructed)

● In 392, Theodosius banned the mysteries of Aphrodite in Cyprus, while “saint” Epiphanius, bishop of Salamis, Christianized gentiles en masse with the threat of slaughter and fire, destroying all sanctuaries. The next year, the king extended the ban to all Pan-Hellenic artistic and athletic festivals and games, such as the Olympian, Pythian, Isthmian, and also the Roman Actia. Given the opportunity, the sanctuaries in Olympia were plundered. In 395, Christian atrocities spread all over Greece, including symbolic sites – not only Olympia, but also Dion, Delphi (again), and Eleusis, where the ancient sanctuary was set to fire and all priests were killed because they had tried to revive the Eleusinian Mysteries.

● Violence reigned supreme during the late 4th century, with ancient temples destroyed and turned into Christian churches, their statues, altars, sanctuaries, carried around and mocked in public before they were shattered, gentile priests killed, and libraries burned. Surviving texts describe this widespread catastrophe in the Orient and Occident, referring among others to: the devastation of holy sites that extended rapidly throughout Egypt; the leveling of all temples in Gaza; the destruction of temples and idols in Syria and around Carthage; the attacks of Martin of Tours on holy sites in Gaul; and the list goes on…

The destruction of the Temple of Zeus at Olympia was ordered by Theodosius II in 426 CE

“In France”, writes Nixey, “St Martin, or so the Life of Martin proudly records, ‘set fire to a most ancient and famous shrine’ before moving on to a different village where he ‘completely demolished the temple… and reduced all the altars and statues to dust’. Hagiography records such attacks not as dismal… acts of vandalism but proof of a saint’s virtue. Some of the most famous saints in Christianity kicked off their careers… demolishing shrines. Benedict of Nursia… was celebrated as a destroyer of antiquities. Upon arriving in Monte Cassino, just outside Rome, he smashed an ancient statue of Apollo and destroyed the shrine’s altar. He toured the area ‘pulling down the idols and destroying the groves on the mountain… and gave himself no rest until he had uprooted the last remnant of heathenism’… John Chrysostom, hearing that Phoenicia was still ‘suffering from the madness of the demons’ rites’, sent violent bands of monks, funded by the faithful women of his congregation, to destroy the shrines in the area… In AD 401, Augustine told Christians in Carthage to smash pagan objects because that was what God wanted and commanded… His congregation, eager to sack the temples, started reciting Psalm 83. ‘Let them be humiliated and downcast forever. Let them perish in disgrace’… It has been said that 60 died in riots inflamed by this burst of oratorical fire.” It was an undeclared war.⁽¹⁸⁾

The Sack of Rome by the [Christian] Barbarians
in 410, by Joseph-Noël Sylvestre (1890)

• ⁽¹⁸⁾ Centuries of brainwashing created the false impression that Christianism fell like a “ripe fruit”, in a society tired of polytheism, where everyone embraced the new religion. Eusebius mentions street-fighting in Alexandria between Christians and polytheists, occurring as early as the mid-3rd century. A little later, early in the 4th century, “Spanish bishops were moved to declare that: ‘If anyone breaks idols and is killed on the spot’ he would not… be awarded the martyr’s crown”, as Catherine Nixey notes.

This peculiar civil war forced many people to convert to Christianism, but secretly they remained polytheists. Some had the courage to “apostasize”, just like Julian, adopting Hellenism again. It was the reason why laws against “apostasy” were promulgated by Gratian and Theodosius, with the penalties getting heavier and heavier. Polytheist writers blamed the Christian hegemony for all the evils of the empire, such as the Sack of Rome, in 410, by Alaric. Certainly, these books, and all similar writings, were destroyed by the Christians, who threatened to cut off the hands of anyone who dared to make copies of such “banned” literature.

● Alaric and his Goths were Christians (Arians), while the sack of Rome was the beginning of the end for the Western Roman Empire.

“The orator Libanius… and other worshippers of the old gods saw… their temples ‘in ruins, their ritual banned, their altars overturned, their sacrifices suppressed, their priests sent packing and their property divided up between a crew of rascals’… The vicious and thuggish attacks on the temples weren’t done out of piety, said Libanius [echoing Eunapius]. They committed them out of pure greed… ‘These attacks are a source of income’ because after raiding not only shrines but also peasant homes, ‘the invaders depart with the loot from the places they have stormed’.”

Saul of Tarsus, the trouble-maker: his preaching and book burning at Ephesus inspired many artists who applauded such actions that all fascists imitated. Here’s another version: The Story
of St. Paul: The Burning of the Books at Ephesus, by Pieter Coecke van Aelst (tapestry, detail: designed c. 1529, woven before 1546)

● A fundamentalist mob, led by “Chrysostom”, destroyed completely the Temple of Artemis in Ephesus, one of the seven wonders of antiquity, in 401, ten years after its closure. Its ruins were used to decorate the Hagia Sophia (columns), the Senate (bronze gates), the palace, and other buildings of Constantinople. A first verbal attack on the temple by Saul-Paul caused a violent riot. Destructions by the Christians started at the end of the 1st century. The “baton” was later taken by the Christian Goths who plundered Artemision in 262 CE. Archaeologists had been searching for six years before they located its traces in 1869.

● The impression one gets on this first “Christian century” is that Julian’s failure to restore freedom of religion was a turning point: the Christians realized what they had achieved and what they were in danger of losing. Their attacks would then reach proportions of an annihilation of all non-Christians, a true genocide – to a paroxysmal point.

●

Reconstruction of the procession carrying Alexander’s body based on Diodorus’ description

Sacrilege of Alexander’s Sōma

IN THIS ATMOSPHERE OF CHAOS AND POLARIZATION, utmost decay and moral degradation, proclaimed as “the triumph of Christianity over idolatry”, the symbolism of a “Victorious Jesus” could not be overwhelming without the “defeat” and “conquest” of the invincible conqueror, Alexander the Great. The king died (probably poisoned) in Babylon in 323 BCE. His body was en route to Macedonia, when it was hijacked by Ptolemy Soter for the prestige of having Alexander’s tomb in Egypt. The deceased, who had been declared as “the son of Amun” by the god’s oracle at Siwa oasis, asked shortly before his death to be buried there, in the temple of Zeus Amun, rather than alongside his biological father, Philip, at Aegae. Ptolemy Philopator built a magnificent mausoleum in Alexandria, inside a huge precinct, known as Sōma (Body), which became one of the most famous and sacred sanctuaries of the ancient world, for Alexander was worshipped as a god in the Macedonian and the Roman Empires – especially in the city he had founded, where he was like a patron. A large number of rulers and politicians, officers and officials, both Hellenes and Romans, paid respects to Alexander visiting the mausoleum. Julius Caesar was the first Roman leader to go to the Sōma, as a pilgrimage to the grave of his hero. Many others followed, from Augustus to Severus. However, there were some sacrilegious villains, like Caligula, who removed the breastplate, and Caracalla, who took the tunic, ring, and belt, while his troops were looting Alexandria for several days, slaughtering over 20,000 citizens, mainly young people, in 215, because of a satire produced in the city mocking his claims that he had killed his brother, co-emperor Geta, in self-defense.

City plan of ancient Alexandria with the four flashpoints framed in red: the Musaeum and the
Library, the Serapeum, and somewhere between the “Sōma”, the tomb of Alexander

● Nevertheless, even in such a bloodbath and plunder, with the sole exception of those “pickpockets” wearing the imperial purple, there was no real threat to Alexander’s Sōma until the next century. Ammianus Marcellinus described how bishop George, passing by the Sōma, in 361, wondered intentionally aloud in front of the people of Alexandria about the great and magnificent temple of the city’s genius: “How long will this tomb stand?”, he asked. By “genius”, Ammianus meant the tutelary deity of the city, Alexander. After a while, as we have seen, “George was killed for repeated acts of pointed outrage, insult, and pillage of the most sacred treasures of the city.” Besides, he was hated by all, pagans and Christians alike. But George was not alone. Theodosius, in 391, declared illegal the veneration of Alexander, together with all other pagan gods, and afterwards, says Alexandre Grandazzi in his Historia, “a violent Christian and anti-pagan riot exploded leading to the destruction of the great temple of Serapis, and possibly reached… the Sōma: an allusion… in a speech by the orator Libanius indicates that the body was removed from the tomb to be exposed publicly for the last time.” It seems that the body was hijacked again, and buried in a Christian manner since, according to the new dogma, it should be interred, while the preceding practice of entombment was thought to be idolatrous. Everything referring to Hellenism was destroyed, while the burial of important, illustrious persons was no longer done in mausoleums, but in Christian basilicas and underground. It is the time when Alexander’s remains “mysteriously” vanish. Already at the turn of the 4th and 5th centuries, John “Chrysostom” boasted in a sermon that the Macedonian king’s tomb was “unknown to his own people”, i.e. to the Alexandrian polytheists. Some decades later, Alexander was included by Theodoret in his list of famous personages whose graves had been “lost”.

Alexander the Great, several versions, by Andy Warhol (1982)

● There are a couple of references to a mosque or tomb of Alexander in Arabic texts dating from the 9th and 10th centuries. They probably allude to a mosque that was reconstructed from ancient architectural elements in the 11th century. Alexander’s empty sarcophagus was found there by Napoleon’s forces in 1798. Leo Africanus, who visited Alexandria around 1517, wrote:

“In the midst of the ruins of Alexandria, there still remains a small edifice, built like a chapel, worthy of notice on account of a remarkable tomb held in high honour by the Mohammedans; in which sepulchre, they assert, is preserved the body of Alexander the Great… An immense crowd of strangers come thither, even from distant countries, for the sake of worshipping and doing homage to the tomb, on which they likewise frequently bestow considerable donations.”

Alexander the Great, mosaic,
by Alexandros Giannios

George Sandys, visiting Alexandria in 1611, was also shown a sepulchre venerated as Alexander’s resting place. Whatever the fate of the tomb that was “mysteriously lost” again, these testimonies constitute a double defeat over Christianism: a) Alexander’s veneration continued either with or even without his body, despite the sacrilege; b) a comparison between the two monotheistic religions here ends up overwhelmingly against Christianism.

● According to 21st century historians, such as Andrew Chugg, author of four books on Alexander, one entitled Alexander the Great, the Lost Tomb, there’s a chance that the embalmed body of the great Macedonian king might be preserved in St. Mark’s Basilica in Venice, where it has been mistakenly venerated as the body of Mark the Evangelist! The latter had gone to Alexandria in 49, and founded the Church there, becoming its first bishop. However, there were Alexandrian pagans who resented his efforts to turn them away from the worship of their traditional gods. So, in 68, they placed a rope around his neck and dragged him through the streets until he died (the mobs, you see, were not a Christian invention: they have been an essential and indispensable “tool” of every ideology and doctrine).

Two Venetian merchants brought the mummy from Muslim Alexandria to Venice in the 9th century, and the doge ordered the so-called Chiesa d’Oro (Church of Gold) to be built next to his palace. The possession of an important relic would have serious political consequences. With a supposed evangelist on its territory, Venice acquired a status almost equal to that of Rome. During the construction of a new basilica in 1063, the relics “mysteriously” disappeared. According to a tradition, “Mark” himself revealed the location of his remains in 1094 by extending his arm from a pillar to the doge of the time.

Since 1811, the mummy rests in a crypt under the church’s altar, inside a marble sarcophagus on which there are also several Macedonian symbols. On the contrary, the Copts believe that Mark’s head remains in a church named after him in Alexandria, parts of his relics are in St. Mark’s Cairo Cathedral, and the rest are in Venice.

Nevertheless, there’s just one “little detail”: early Christian writers, such as Dorotheus, Eutychius, and also the author of the Chronicón Paschale, say that Mark’s body was burned by the pagans! How could it be possibly embalmed?

A scientific study on the remains would reveal the secret of their origin. Radiocarbon dating would establish if the body is old enough to match to that of Alexander. And, it would be possible to reconstruct his facial features from the skull (wherever it is), and inspect the bones for signs of multiple injuries, particularly the one inflicted on Alexander’s chest when an arrow penetrated into his sternum…

Do you sincerely think there will be any Church officials who would ever allow such a study, putting at risk the Church’s “history” for History’s sake?

• >> Chronicle 24. THE TRIUMPH OF CRETINISM
• << Chronicle 22. AN IBERIAN PERIPLUS REVIVAL

Next Chronicle 24. THE TRIUMPH OF CRETINISM ● The Genocide of the Hellenes (Β) ● Hypatia’s Assassination ● Christianism and Slavery ● Colonialism and Racism

Ruins and Columns of the Temple of Artemis at Ephesus

Χρονικό 27. ΤΟ ΒΑΤΕΡΛΩ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥ

Χρονικό 27. ΤΟ ΒΑΤΕΡΛΩ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥ

/ENGLISH/ Chronicle 27. AN ARCHAEOLOGIST’S WATERLOO

● Ἐμπόρια σ’ Αίγυπτο και Λεβάντε ●
Το Βατερλώ τού Leonard Woolley ● Περιοδεύοντες Μινωίτες Καλλιτέχνες ● Δεσμοί Κρήτης κι Αιγύπτου ● Διαφορές Μινωικής και Φαραωνικής Κοινωνίας και Τέχνης

του Μιχάλη Λουκοβίκα

… Νὰ εὔχεσαι νάναι μακρὺς ὁ δρόμος…
Πολλὰ τὰ καλοκαιρινὰ πρωιὰ νὰ εἶναι,
ποὺ μὲ τί εὐχαρίστηση, μὲ τί χαρά,
θὰ μπαίνῃς σὲ λιμένας πρωτοϊδωμένους!
Νὰ σταματήσῃς σ’ ἐμπορεῖα φοινικικά,
καὶ τὲς καλὲς πραγμάτειες ν’ ἀποκτήσῃς…
Σὲ πόλεις αἰγυπτιακὲς πολλὲς νὰ πᾶς,
νὰ μάθῃς καὶ νὰ μάθῃς ἀπ’ τοὺς σπουδασμένους…

(Κωνσταντίνου Π. Καβάφη, Ἰθάκη)

Μινωίτισσα

ΥΠΟ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ, κάθε φορά που έχεις να παρουσιάσεις ένα θέμα και χρειάζεσαι τεκμηρίωση, γνωρίζεις, σε γενικές γραμμές, ἐκ τῶν προτέρων, τι ψάχνεις να βρεις, αναζητώντας στοιχεία. Κάποτε, όμως, ο μίτος που έχεις ἀνὰ χεῖρας, για να μην χαθείς στον λαβύρινθο της Ιστορίας, σε οδηγεί προς απροσδόκητες διεξόδους, σε παράξενα τοπία, αγκυροβολώντας “σὲ λιμένας πρωτοϊδωμένους!” Και τότε γεννιέται η διακαής σου επιθυμία “νὰ σταματήσῃς σ’ ἐμπορεῖα φοινικικά… | σὲ πόλεις αἰγυπτιακὲς πολλὲς νὰ πᾶς, | νὰ μάθῃς καὶ νὰ μάθῃς ἀπ’ τοὺς σπουδασμένους”, όπως μας συμβουλεύει ο Ἀλεξανδρινὸς στην Ἰθάκη του. Πρόκειται, όντως, για τις ευτυχέστερες στιγμές μιας έρευνας!

Ακριβώς αυτό συνέβη όταν, από τα αιγαιακά ἐμπόρια (ή κι ἐμπορεῖα), στον ιστορικό χώρο τής Μεσογείου, βρέθηκα ν’ ακολουθώ περιοδεύοντες Κρῆτες καλλιτέχνες σε τόπους μακρινούς! Είχα αισθανθεί την ανάγκη να παραθέσω περισσότερα στοιχεία περί των εμπορίων, όταν σας μίλησα στο προηγούμενο Χρονικό για τη Ναύκρατι, συνειδητοποιώντας πως έχω ήδη χρησιμοποιήσει τον όρο αρκετές φορές, σε συνδυασμό με αποικίες κι εμπορικούς σταθμούς. Όμως, ένα εμπόριο, ούτε ακριβώς αποικία ήταν, ούτε κι εμπορικός σταθμός, παρά τις ομοιότητες. Γράφοντας στην Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Κόσμου περί Εμπορίων και εμπορικών σταθμών, ο Ηλίας Πετρόπουλος επιχείρησε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα:

Ο όρος εμπόριον ως είδος εγκατάστασης ή οικισμού εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην αρχαία γραμματεία σχετικά αργά, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την άποψη ορισμένων ερευνητών, ως εμπόριον νοείται ο τόπος δράσης τού εμπόρου, δηλαδή του ταξιδευτή με τα εμπορεύματα. Η λέξη έμπορος ετυμολογικά προέρχεται από την πρόθεση εν και τη λέξη πόρος, που σημαίνει δρόμος και μάλιστα διά θαλάσσης. Η λέξη αυτή εμφανίζεται στην Οδύσσεια του Ομήρου δύο φορές. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις ο επικός ποιητής εννοεί προφανώς έναν ταξιδευτή ιδιώτη για επαγγελματικούς λόγους. Ως εκ τούτου θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η λέξη εμπόριον προέκυψε από τη λέξη έμπορος. Η λέξη αυτή είναι δυστυχώς άγνωστη στις πινακίδες τής [μυκηναϊκής] Γραμμικής Β και αυτό προκαλεί μεγάλη εντύπωση, αλλά ταυτόχρονα οδηγεί και στο εύλογο συμπέρασμα ότι πρόκειται για επινόηση μεταγενέστερων χρόνων. Από την σχετική έρευνα έχει προκύψει το πόρισμα ότι τελικά η λέξη ή ο όρος εμπόριον (με την έννοια της εγκατάστασης ή του οικισμού και όχι της απλής εμπορικής συναλλαγής ή ανταλλαγής προϊόντων) για πρώτη φορά, τουλάχιστον σε γραπτή μορφή, εμφανίζεται στο έργο τού Ηροδότου, στα μέσα δηλαδή του 5ου αιώνα π.Χ. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. η λέξη αυτή απαντά αναγεγραμμένη σε μία επιγραφή (γνωστή ως επιγραφή τής Πιστύρου) που ήρθε στο φως σχετικά πρόσφατα σε έναν οικισμό τής σύγχρονης βουλγαρικής (αρχαίας θρακικής) ενδοχώρας, πλησίον τής Φιλιππούπολης…

Ἐμπόριον < Ἔμπορος < ἐν + πόρος =
ο ευρισκόμενος σε δρόμο διὰ θαλάσσης

Η βαβυλωνιακή γαμήλια αγορά (1875), του Edwin Long,
που βασίστηκε σε περιγραφή τού Ηροδότου

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μπορούμε να αντλήσουμε από το τέταρτο βιβλίο [των Ἱστοριῶν] τού Ηροδότου, τη Μελπομένη, στον Εύξεινο Πόντο υπήρχαν αρκετά εμπόρια, όπως ακριβώς τα χαρακτηρίζει ο ίδιος ο αρχαίος ιστορικός… Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες αναφορές διασκορπισμένες στα υπόλοιπα οκτώ βιβλία τού Ηροδότου. Πρόκειται για εμπόρια που βρίσκονται εκτός παρευξείνιου χώρου, και συγκεκριμένα εντοπίζονται στη Μεσόγειο. Εξ όλων αυτών σοβαρό προβληματισμό προκαλεί η περίπτωση της Ναύκρατης, την οποία ο αρχαίος ιστορικός μνημονεύει και ως πόλη και ως εμπόριον. Για το θέμα αυτό έχουν γραφτεί πολλές επιστημονικές μελέτες, δίχως ωστόσο να μπορούμε μέχρι σήμερα να προσδιορίσουμε με απόλυτη βεβαιότητα το χαρακτήρα τού οικισμού αυτού κατά τη διάρκεια της πρώιμης ιστορίας του. Ο όρος που συνήθως λαμβάνεται ως αντίθετος του εμπορίου είναι η αποικία, η οποία θεωρείται ότι αποτελούσε μια ολοκληρωμένη μορφή εγκατάστασης κατά τα πρότυπα των αρχαίων ελληνικών πόλεων, δηλαδή με σαφή πολιτειακή και κοινωνική οργάνωση. Η αποικία προφανώς είχε χτιστεί με προσχεδιασμένο πλάνο δράσης και με την ευλογία τού θεού (ή των θεών) μέσω χρησμού, καθώς και με κάθε επισημότητα από την πλευρά τής μητρόπολης, διέθετε αγροτική χώρα και νόμισμα… Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις το εμπόριον ήταν και ένας οικισμός με αρκετά οργανωμένη πολιτεία και θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως πρωτο-πόλις ή πρωτο-οικισμός, με την έννοια ότι μπορούσε να αποτελέσει το προστάδιο της ίδρυσης μιας αποικίας ή μιας πόλης.

Τοπίο με ποτάμι, ζωφόρος στο Ακρωτήρι τής Θήρας – όταν η Σαντορίνη είχε ακόμη ποτάμια…

Αλεξάνδρεια, Ναύκρατις, Αύαρις, Σάις, Πηλούσιον, Μέμφις και Θήβες, που αναφέρονται σε αυτό το Χρονικό.

Τα εμπόρια, κατά τη Wikipedia, ήταν περιοχές που οι έμποροι μιας χώρας είχαν στην διάθεσή τους στο έδαφος μιας τρίτης χώρας, για την προώθηση των επιχειρηματικών τους συμφερόντων. Περίφημα εμπόρια στην Αίγυπτο, εκτός της Ναυκράτεως, ήταν μεταξύ πολλών άλλων η Αὔαρις, και η Σάϊς, όπου πήγε ο Ἀθηναῖος νομοθέτης Σόλων το 590 ΠΚΧ, για ν’ αποκτήσει τις γνώσεις των Αιγυπτίων, έτσι ώστε “νὰ μάθῃ ἀπ’ τοὺς σπουδασμένους”. Αντίστοιχα εμπόρια υπήρχαν και στο Λεβάντε, σαν τον Λιμένα (Al-Mina) και το Ποσείδιον (Bassit) στη Συρία. Η Σάις (Sais, ή Zau στ’ αρχαία αιγυπτιακά) βρισκόταν στο δυτικό Δέλτα τού Νείλου, και πολιούχος της ήταν η θεά Νήιθ. Οι Ἕλληνες, όπως οι Ἡρόδοτος, Πλάτων, και Διόδωρος Σικελιώτης, την ταύτιζαν με την Ἀθηνᾶ, και ὡς ἐκ τούτου, θεωρούσαν δεδομένη την αρχέγονη σχέση της με την Αθήνα. Κατά τον Διόδωρο, η Σάις χτίστηκε από την Αθηνά πριν από τον κατακλυσμό, που υποτίθεται πως κατέστρεψε την Αθήνα και την Ατλαντίδα. Εκείνη την εποχή αφανίστηκαν όλες οι ελληνικές πόλεις, ενώ, αντίθετα, οι αιγυπτιακές επέζησαν. Στον Τίμαιο και τον Κριτία τού Πλάτωνα (γύρω στο 360 ΠΚΧ), ένας ιερέας εμπιστεύεται στον Σόλωνα την ιστορία για την στρατιωτική επιδρομή τής Ἀτλαντίδος εναντίον τής Ἑλλάδος και της Αἰγύπτου, αλλά και τη συντριβή και τον όλεθρό της, ως επακόλουθο φυσικής καταστροφής.⁽¹⁾

• ⁽¹⁾ Η ιστορία τής Ατλαντίδας ίσως να συνδέεται είτε με το λιώσιμο των πάγων, μετά από την τελευταία εποχή των πάγων (όμως τότε η Ἑλλὰς δεν υπήρχε), ή με τις επιδρομές των Λαών τής Θάλασσας και την επακόλουθη κατάρρευση της εποχής τού μπρούντζου. Αυτός μπορεί να είναι ο “κατακλυσμός” που καταστρέφει την Ελλάδα, ενώ η Αίγυπτος μετά βίας επιβιώνει… (Βλέπε Χρονικά 18, 19, και 20, κυρίως το τελευταίο).

Taureador (ταυροκαθάψια): σπάραγμα νωπογραφίας από την Αύαρι (16ος αι. ΠΚΧ)

Η Αύαρις, ή Άβαρις (Avaris, η σύγχρονη Tell el-Dab’a), η πρωτεύουσα της Αιγύπτου υπό τον ζυγό των Χαναναίων Υξώς, βρισκόταν και αυτή στο Δέλτα τού Νείλου στα βορειοανατολικά. Η θέση της, στην καρδιά των εμπορίων τής Αιγύπτου, την είχε καταστήσει σπουδαίο διοικητικό κι εμπορικό κέντρο. Οι ανασκαφές εκεί αποκάλυψαν ένα πολυσύχναστο λιμάνι ανεφοδιασμού 300 και πλέον πλοίων στη διάρκεια μιας εμπορικής σαιζόν. Τα τεχνουργήματα σ’ ένα τμήμα των ανακτόρων, ενδεχομένως ναό, περιλαμβάνουν προϊόντα απ’ όλες τις περιοχές τού Αἰγαίου. Το πιο εντυπωσιακό είναι πως υπήρχαν μέχρι και μινωικού τύπου τοιχογραφίες, παρόμοιες μ’ εκείνες που βρέθηκαν στην Κρήτη, στο ανάκτορο της Κνωσού. Πιθανολογείται πως ήταν στενές οι επαφές με τους τότε ηγεμόνες τής Αιγύπτου, όποιοι και αν ήταν αυτοί, και το μεγάλο οικοδόμημα με τις νωπογραφίες εξασφάλιζε τη δυνατότητα στους Μινωίτες να έχουν θρησκευτική ζωή, με τις τελετές τους στην Αίγυπτο. Κατά τον Γάλλο αρχαιολόγο Yves Duhoux, θα πρέπει να υπήρχε και μινωική αποικία σε κάποιο νησί στο Δέλτα τού Νείλου.

Μινωίτισσες κυρίες στα μπλέ, νωπογραφία (1525-1450 ΠΚΧ)

Εκτός τού Αιγαίου, μόνον τρία μέρη διαθέτουν αδιαμφισβήτητα ίχνη μινωικού πολιτισμού: ένα είναι η Αύαρις στην Κάτω Αίγυπτο, ενώ τ’ άλλα δυο, Kabri και Alalakh, βρίσκονται στο Λεβάντε. Το Κάμπρι, στην βόρεια Παλαιστίνη, κοντά στα σύνορα του Λιβάνου, ξεχωρίζει για τις μινωικού τύπου νωπογραφίες του. Το καλοκαίρι τού 2009 αποκαλύφθηκαν εκεί κι άλλες τοιχογραφίες αιγαιακής τεχνοτροπίας. Για κάποιον λόγο, οι Χαναναίοι ηγεμόνες τής πόλης θέλησαν να τη συσχετίσουν με τη μεσογειακή κουλτούρα, και να μην υιοθετήσουν τις συριακές, ή μεσοποτάμιες μορφές τέχνης, όπως είχαν κάνει άλλες πόλεις τής Χαναάν. Η Αλαλάχ ήταν πόλη-κράτος τής ύστερης εποχής τού μπρούντζου, στην περιοχή όπου επρόκειτο να ιδρυθεί η Ἀντιόχεια των Σελευκιδών, στα τέλη τού 4ου ΠΚΧ αιώνα. Η αρχική εγκατάσταση δημιουργήθηκε πριν από το 2000 ΠΚΧ, όταν χτίστηκε το πρώτο ανάκτορο. Η Αλαλάχ θα καταστράφηκε από τους Λαούς τής Θάλασσας, στον 12ο αιώνα ΠΚΧ (όπως και τόσες πόλεις στα παράλια της Ανατολίας και του Λεβάντε), δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ, και την θέση της πήρε κατά την εποχή τού σιδήρου ο κοντινός Λιμήν (Al-Mina).